Bağırsak kanseri, kalın bağırsakta başlayan kanser için genel bir terimdir. Kanserin nerede başladığına bağlı olarak, bağırsak kanseri bazen kolon veya rektum kanseri olarak adlandırılır. Haberimizde bağırsak kanserinin belirtilerine ve nedenlerine değindik...
Kolorektal kanser olarak da bilinen bağırsak kanseri, bağırsağın iç astarından gelişir ve genellikle polip adı verilen ve tespit edilmezse invaziv kansere dönüşebilen büyümelerden önce gelir. Kanserin nerede başladığına bağlı olarak, bağırsak kanseri kolon veya rektum kanseri olarak adlandırılabilir.
Bağırsak kanseri, hem erkeklerde hem de kadınlarda en sık görülen üçüncü kanserdir ve 50 yaş üstü kişilerde daha sık görülür. Bağırsak kanserlerinin yaklaşık yüzde 90'ı, bağırsağı kaplayan glandüler dokularda başlayan adenokarsinomlardır. Daha az yaygın olan diğer kanser türleri de lenfomalar ve nöroendokrin tümörler dahil olmak üzere bağırsağı etkileyebilir
Kanser farkındalığı konusunda kampanyaları ile tanınan, eski İngiliz öğretmen ve BBC'de "You, Me And The Big C" isimli podcasti hazırlayan Deborah James, 2016 yılında bağırsak kanseri teşhisi konmasıyla 40 yaşında hayatını kaybetti. Yarattığı farkındalığın ödülü olarak şövalye ünvanı aldı. Deborah James, kampanyaları sırasında bağırsak kanserinin erken teşhisinde dışkı kontrolünün önemine dikkatleri çekti.
BAĞIRSAK KANSERİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
İshal, kabızlık veya eksik boşalma hissi dahil olmak üzere bağırsak alışkanlığında değişiklik
İnce bağırsak dışkısı gibi bağırsak hareketlerinin görünümünde veya kıvamında bir değişiklik
dışkıda kan
karın ağrısı, şişkinlik veya kramp
anal veya rektal ağrı
anüs veya rektumda bir yumru
kilo kaybı
açıklanamayan yorgunluk
yorgunluk ve/veya anemi (soluk ten rengi, halsizlik ve nefes darlığı)
idrarda kan veya sık idrara çıkma veya gece idrar renginde değişiklik – koyu, paslı veya kahverengi.
Bu belirtilere sahip olmak mutlaka bağırsak kanseri olduğu anlamına gelmez, ancak bunları üç hafta ya da daha uzun bir süre boyunca fark ederseniz ve iyi hissetmiyorsanız bir hekime görünmeniz tavsiye ediliyor.
BAĞIRSAK KANSERİ NEDENLERİ
Bağırsak kanseri riskinizi artıran bazı faktörler şunlardır:
kalıtsal genetik risk ve aile öyküsü
Crohn hastalığı gibi inflamatuar bağırsak hastalığı
yüksek kırmızı et tüketimi, özellikle işlenmiş etler
polipler
aşırı kilolu veya obez olmak
yüksek alkol tüketimi
tütün içmek
önceden bağırsak kanseri tanısı almış olmak.
DIŞKI NASIL KONTROL EDİLEBİLİR?
Tuvalette çıktığınızda dışkınıza iyi bakmakta fayda var. Dışkınızdaki kanın yanı sıra rektal kanamaya (anüs çevresindeki) da dikkat etmelisiniz.
BAĞIRSAK KANSERİNİ NASIL ÖNLEYEBİLİRİZ?
Sigara içmemek, bol taze meyve ve sebze ile sağlıklı beslenmek, kırmızı et tüketimini sınırlamak, işlenmiş etlerden kaçınmak ve sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak bağırsak kanseri riskini azaltabilir.
NASIL TEST OLURSUNUZ?
Türkiye'de kalın bağırsak kanser taramaları; 50-70 yaş arasında kadın ve erkek nüfusa Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) iki yılda bir ücretsiz olarak yapılıyor.
Bağırsak kanserini teşhis etmek için bir dizi test kullanılır. Başlangıçta doktorunuz, karında şişlik olup olmadığını anlamak için size fizik muayene yapacaktır. Doktorunuz ayrıca rektum veya anüste herhangi bir yumru veya şişlik olup olmadığını kontrol etmek için dijital rektal muayene yapacaktır. Dışkılarınızda kan kaybettiğinize dair herhangi bir işaret olup olmadığını görmek için kan testi yaptırabilirsiniz. Bağırsak kanseri olan kişilerde düşük kırmızı kan hücreleri yaygın olduğundan, kırmızı kan hücresi sayınızı da kontrol edebilir. Belirtilerinize bağlı olarak bir iFOBT'niz olabilir. Karın ağrısı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, açıklanamayan kilo kaybı, anemi varsa test kullanılabilir. Rektumdan kanamanız varsa önerilmez. iFOBT ile evde taburelerinizin bir örneğini alacaksınız. Numune, polip, kanser veya diğer bağırsak rahatsızlıklarının işareti olabilecek kan izleri için mikroskop altında incelenir. Kanser teşhisi koymaz ancak kan tespit edilirse doktorunuz sonucu aldıktan sonra en geç 30 gün içinde kolonoskopi önerecektir.
Bağırsak kanseri için en iyi test, kalın bağırsağın uzunluğunu inceleyen kolonoskopidir. Hava, anüse yerleştirilen esnek bir tüp vasıtasıyla kolona pompalanır. Tüpün ucundaki bir kamera, doktorunuzun daha fazla inceleme için çıkarılan anormal dokuyu aramasını sağlar. Alt kolonun rektumunu ve sol tarafını incelemek için esnek sigmoidoskopi kullanılır. Herhangi bir olağandışı doku daha fazla inceleme için çıkarılabilir.
