İnsan hayatının her alanında giderek daha fazla kullanılmaya başlanan yapay zeka ‘adalet sınavını’ geçemedi. Avrupa mahkemelerinde kullanılacak yapay zeka adaletinin ‘adaleti’ de tartışılmaya başlandı. İngiltere’de 500 dava dosyası üzerinde denenen sistemde yapay zeka ‘ayrımcılık’, ‘kişisel ve insani durumlar’ gibi alanları değerlendiremeyince hatalı kararlar verdi. Sistemin doğru karar oranı yüzde 79’da kaldı.
Avrupa Birliği yargı kurumlarında yapay zekanın kullanılmasına ilişkin düzenlenen sözleşmenin kabulünün ardından, konunun uzmanları mahkeme salonlarına gelecek bu devrim niteliğindeki teknolojiyle ilgili çekincelerini ve risk taşıyan unsurları tartışmaya başladı. Avrupa Konseyi Yargı Reformu Kurumu Ünite Başkanı Clementina Barbaro ve birçok uzmana göre, yapay zeka, ayrımcılık kavramını daha sert algılayarak davalarda adil şekilde karar vermekte zorlanıyor. Barbaro, yapay zekanın zanlıların eğitim durumu, işsiz olup olmadığı, gelir seviyesi ve kişiyi suça yöneltebilecek diğer faktörleri düzgün bir şekilde dikkate alamadığını ve bu sebeple de aldığı kararların doğruluk payını saptamada risk taşıdığını ifade etti.
Londra Kolej Üniversitesi’nin yaptığı son araştırmaya göre bilgisayarların 500 dava üzerinde denenen doğruluk payı, yüzde 79 olarak hesaplandı. Emekli yargıç Dr. Dory Reiling, yüzde 79 oranının adalet için çok düşük olduğunu, bu yolla verilecek kararların geçerliliğinin büyük risk taşıdığını söyledi. Reiling “Yapay zeka kullanılmaya başlandığında, yargıçların nasıl kararlar vereceğini tahmin etmeye çalışacak. Ancak yargıçların kararı yapay zekanın tahminlerine uymadığı taktirde, bu sefer insanlar şüpheye düşecek ve kararların meşrutiyetine gölge düşmüş olacak” dedi.
Birçok tartışmayı da beraberinde getiren sözleşmeyle, yargı kalitesinin artırılması, mahkeme ve yargı görevlilerinin çalışmalarının desteklenmesi, daha etkili ve çabuk bir adalet sistemi planlanması amaçlanıyordu.
CEPEJ tarafından Letonya’da 27 Eylül’de düzenlenen bir konferansta, Avrupa ülkelerinden yargı kurumlarının temsilcileri, akademisyenler ve yargı sektörünün diğer aktörlerinin de katılımıyla, sözleşmenin hazırlanmasına yardımcı olmak amacıyla yapay zekanın yargıda kullanımı, ayrıntılı bir şekilde masaya yatırılmıştı.
