Türkiye’nin otomobili sahneye çıktı

Türkiye ekonomisi 2019’u yılını oldukça hızlı geçirdi. Son bir yıllık dönemde piyasalar bir hayli hızlı değişimlere şahit oldu. Borsa İstanbul (BIST 100) endeksi 84 bin puan seviyelerine kadar geriledi. Kur atakları sınırlı kaldı fakat, 5.95 seviyelerini gördü. Enflasyon hızlı bir düşüş sarmalına girerken, işsizlikte aynı hızla artmaya devam etti. 2019 yılı Hükümet tarafında da dengelenme süreci olarak kabul edildi. Türkiye ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 0,9 ile yeniden büyüme patikasına girdi. Dördüncü çeyreğe ilişkin öncü göstergeler de büyüme ivmesinin artacağını ortaya koydu. İhracat ve turizm gelirleri güçlü seyrederken daha ılımlı bir dengelenme sürecini de destekledi. Küresel ekonomideki gelişmeler, korumacılık önlemleri ve ticaret savaşlarına rağmen ihracat artışını sürdürdü ve yıl boyu rekorlara imza atıldı.

Kasım ayı sonunda ihracat geçen senenin 11 ayına göre yüzde 1,77 artışla 165 milyar 67 milyon dolara ulaştı. Fakat ihracatta kaçırılan şey, değerinin düşmesi oldu. Yılın ilk aylarına, kış şartları nedeniyle bazı gıda ürünleri fiyatındaki artışlar damga vurdu. Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Tarım Kredi Kooperatiflerinin iş birliğiyle vatandaşların başta domates, salatalık, biber, soğan ve patates gibi ürünlere uygun fiyatlı ulaşması için harekete geçildi. Bazı illerde tanzim satış noktaları kurulurken, Tarım Kredi tarafından doğrudan çiftçiden alınan ürünler aracısız ve uygun fiyatla halka ulaştırıldı. Tanzim satış mağazalarının etkisiyle marketlerdeki sebze ve meyve fiyatlarında önemli düşüşler meydana geldi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), karının nisan yerine ocak ayında hazineye devredilmesi yönünde karar alındı. Bu adımla, kamu yatırım ve ödemelerini hızlandırarak piyasaya likiditenin daha hızlı sunulması amaçlandı. Banka genel kurulunda, 2018 yılı karının yüzde 90’ının avans olarak dağıtılması kararlaştırıldı. İlgili mevzuat çerçevesinde 33,7 milyar liralık kar payı avansının hissedarlara dağıtımına başlandığı bildirildi. 

2022’DE YOLLARDA

Bu yılın hiç kuşkusuz en önemli gelişmesi ise Türkiye’nin Otomobili oldu. Yüzde 100 elektrikli olacak olan yerli otomobilin fabrikası da Gemlik’te kurulacak. Türkiye’nin Otomobil Girişimi Grubu’nun (TOGG) ortaya çıkardığı model 15 yılda 5 gövde tipine sahip olacak. İlk seri üretim ise 2022’de gerçekleşecek. Şimdilik marka ismi belli olmasa da yılda 175 bin adet üretilecek.

1 OCAK

AKN kalktı dijital vergi arttı

İnternet kullanıcılarının belirli bir kotayı aşması durumunda internet hızının yavaşlamasına neden olan Adil Kullanım Noktası (AKN) uygulaması tamamen kalktı. İnternet ortamında reklam hizmeti veren veya aracılık eden tam veya dar mükellef gerçek kişiler ile dar mükellef kurumlara yapılacak ödemelerden yüzde 15 gelir/kurumlar vergisi stopajı uygulaması başladı. KDV, elektronik kitap, gazete ve dergiler için yüzde 18 olarak uygulanması başladı. 

9 OCAK

Merkez’in ‘kefen parası’ Hazine’ye aktarıldı

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Merkez Bankası’nın nisan ayında Hazine’ye devredeceği kârı ocakta 20 milyar TL olarak açıklamıştı. Bu rakam 37 milyar TL seviyesinde göründüğünü aktaran bakanlık, bu kaynağın önemli bir kısmının ocak ayında devreye girmesi beklediklerini iletmişti. O dönemde aktarılan bilgilere göre, Merkez Bankası’nın kefen parası olarak bilinen ihtiyat akçesi Hazine’ye yönlendirildi. 41 milyar liralık bedelin 21 milyarı Hazine’nin oldu. Bu paranın bir bölümü müteahhitlere borcu olan kamu kurum ve kuruluşlarına ödendi. Aktarılan bilgilere göre, bu rakamın 2.5 milyar lirası ise Karayolları Genel Müdürlüğü’ne verildi. Karayolları da 2018’den kalan borçlarını müteahhitlere ödemeye başladı.

8 ŞUBAT

Tanzim satış mağazaları kuruldu

Sebze ve meyve fiyatlarındaki artışı sıkı bir takip sürdürmek isteyen Hükümet, tanzim satış mağazaları kurdu. 100’e yakın noktada satışa başlayan Tarım Kredi, ucuza domates, biber, patlıcan, soğan, patates ve en son da kuru bakliyat sattı. Seçim döneminin geçmesinin ardından Tanzim Satış noktaları rafa kalktı. Soğan ve patates stokçularına baskın yapıldı. Fahiş fiyat artışları önlendi fakat, saklanması gereken ürünler de mecburen piyasaya sürülmüş oldu.

12 MART

Kur dalgasına swap hamlesi

Geçen yıl Endonezya’da 186 kişinin hayatını kaybettiği bu sene ise Etiyopya’da 157 kişinin öldüğü uçak kazasında Boeing 737 MAX uçaklarını THY’de hangara çekti. Nisan ayında Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak “Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019”u açıkladı. Yabancı bankaların TL elde etmek için kullandığı Londra swap piyasasında TL faizleri yüzde 300’leri aştı. Merkez Bankası swap satış sınırını yüzde 20’ye çıkarınca yabancının TL bulması oldukça zorlaştı. 

15 MAYIS

TÜİK rakamlarla dikkat çekti

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon verileri dikkat çekmeye başladı. Berat Albayrak ile Enerji Bakanlığı’nda çalışan, Yinal Yağan TÜİK’e vekaleten başkan olarak atanmasının ardından birçok ekonomist rakamların gerçeği yansıtmadığını iddia ediyordu. CHP’li Faik Öztrak “TÜİK enflasyonu hesaplarken nereden fiyat alıyorsa bize de söylesin oradan alışveriş yapalım” demişti. Huawei kullanıcılarının Google ürünlerine olan erişimini askıya aldı.

2 HAZİRAN

Otomobil üretimi için şirket kurdu

Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu Sanayi ve Ticaret AŞ’nin kuruluşu tamamlandı ve başına Mehmet Gürcan Karakaş getirildi. “Türkiye’nin Otomobili” için kurulan şirkette Anadolu Grubu, BMC, Kök Grubu, Turkcell ve Zorlu Holding’in payları yüzde 19’ar, TOBB’un payı yüzde 5 oldu. Moody’s, Türkiye’nin kredi notunu “Ba3”ten “B1”e düşürdü, not görünümünü “negatif” olarak belirledi. Böylece en düşük seviyeye gerilemiş olundu.

26 HAZİRAN

Zamların ardı arkası kesilmedi

ÇAYKUR çaya yüzde 15, Türk Şeker ise şekere yüzde 16 zam yaptı. Elektriğe yüzde 15 zam yapıldı. BOTAŞ, konut doğalgazına yüzde 15, sanayiye ise yüzde 13,73’lük fiyat artışının yapıldığını duyurdu. Sigaraya en son temmuz ayında gelen ÖTV zammının ardından bu sefer de BAT grubunun ürünlerinde fiyat artışı gerçekleşti. Hükümet memur ve memur emeklilerine yüzde 4+4’lük zam yapmıştı. Doğalgaza da eylül ayında gelen yüzde 14,9’luk fiyat artışının ardından yüzde 14,9 daha zam geldi.

6 TEMMUZ

Murat Çetinkaya görevden alındı

Rusya’nın en büyük bankası Sberbank, sahibi olduğu Denizbank’ın satışı için gerekli tüm izinlerin alındığını ve sürecin kısa bir süre içerisinde tamamlanacağını açıkladı. Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya görevinden alınarak, yerine Başkan Yardımcısı Murat Uysal atandı. Böylece Merkez’in bağımsızlığı düşündürdü. Hızlı bir faiz indirimi süreci başladı. İlk kez Merkez Bankası Başkanını Cumhurbaşkanı görevden aldı.

18 KASIM

Genç işsiz sayısında rekora ulaştık

Türkiye’de genç işsizlik rekor kırarken, istihdamda da tablo çok iyi değil. Ağustos 2019 verilerine göre, 15 yaş üzeri işsiz sayısı 4.6 milyona ulaştı. Genç işsiz sayısı ise 2.8 milyon seviyesinde. Avrupa’da 50 yaş üstü istihdamın en düşük olduğu ülke ise Türkiye olarak ön plana çıkıyor. İstihdam seviyesi de 29 milyon seviyesinden 28 milyona geriledi. Akıllara Bakan Albayrak’ın açıklamaları geldi: “2019 yılında 2,5 milyon yeni istihdamı hayata geçireceğiz.”

27 ARALIK

Türkiye’nin Otomobili sahneye çıktı

Türkiye’nin otomobili sahneye çıktı. Sadece elektrikli olarak 2022 yılında seri üretime başlayacak olan model, 300 ve 500 km’lik menzil seçeneklerine sahip olacak. 30 dakikalık hızlı şarj ile yüzde 80 doluluk seviyesine ulaşacak olan araç, 5 farklı model tipine sahip olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan “Devrim otomobilinin önünü kesmeyi başardılar ama şimdi yaptığımız devrin otomobilinin önünü inşallah kesemeyecekler” dedi. Araçta toplumun tüm kesiminden bu sefer destek geldi. Şimdi gözler 2022’de…