Türkiye’nin UNESCO hat dosyasına İran’dan itiraz

Türkiye’nin UNESCO hat dosyasına İran’dan itiraz

İran, Türkiye’nin UNESCO’daki ‘Hüsn-i Hat: İslami Güzel Yazı Sanatı’ dosyasına ‘İslam sıfatı Türkiye’den geniş bir alanı ifade eder’ diyerek itiraz etti. İtirazı KARAR’a değerlendiren Prof. Dr. Uğur Derman: 'Ne diyecektik? Türk hat sanatı mı? Kullananlar İslam ülkeleri olduğu için böyle demeyi uygun bulduk. Hat sanatını dünyaya tanıtan Türkiye’nin bu sanatı bu isimle anması İslamiyet’e de uygundur.'

SALİHA SULTAN / KARAR

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras listesine ebrudan Dede Korkut’a 18 kültürel mirasını kaydettiren Türkiye’nin UNESCO’ya sunduğu ‘Hüsn-i Hat: İslami Güzel Yazı Sanatı’ dosyasına İran’dan itiraz geldi. İtirazı kuruma ilettiklerini belirten İran Kültürel Miras Bakanı Yardımcısı Mohammad Hasan Talebiyan gerekçeyi ise şu sözlerle açıkladı: “İtirazımız teknik bir sorundur. İslami sıfatı, Türkiye ve Türkiye sınırlarının ötesindeki bir aralığı ifade etmesi bakımından, bu unvan bu ülkenin hat sanatı dosyası için kullanamaz.”

UĞUR DERMAN: TÜRK HAT SANATI MI DİYECEKTİK?

İran’ın dosyaya itirazı hakkındaki düşüncelerini sormak için aradığım hat sanatının dünyaya mâl olmuş isimlerinden Prof. Dr. Uğur Derman, konudan henüz habersizdi. Aktardığımda ise ilk tepkisi ‘Ne diyecekmişiz? Türk hat sanatı mı?’ oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın dosyanın hazırlık aşamasında düzenlediği toplantılarda yer alan Derman, İran’ın itirazını şu ifadelerle değerlendirdi: “Bugün İslam aleminde geçerli olan yazı bilhassa Araplar tarafından ‘Hattu’l-Arabi’ ismiyle anılmaktadır. Halbuki, İslamiyet’in sekizinci asırdan itibaren dünyaya yayılması ile, Arap karakterinden uzaklaşıp İslam alemindeki her ülkede başkalık göstermiştir. Dolayısıyla, aslı Arab olan bu harflerin, Selçuki, Osmani, Meşrıki, Kayrevani, Magrebi olarak anılması da pek tabiidir. Lakin, kullananlar İslam ülkeleri olduğu için biz bunu topluca ‘İslami Güzel Yazı Sanatı’ olarak anmayı uygun bulduk. Hat sanatını dünyaya tanıtan bir ülkenin, Türkiye’nin, bu sanatı bu isimle anması İslamiyet’e de uygundur diye düşünüyorum.” Türkiye’nin hat sanatının dünyaya tanıtılmasında öncü bir ülke olduğunu vurgulayan Derman, hatta 50 yılı aşkın emek vermiş yetkin bir isim olarak bu sanatın ‘İslami’ sıfatından bağımsız anılamayacağının altını çiziyor. Şimdi gözler Kültür ve Turizm Bakanlığında UNESCO çalışmalarını yürüten Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğünün itiraza vereceği cevaba çevrilmiş durumda. Sanat dünyası, Türkiye’nin ‘İslami Güzel Yazı Sanatı’ tanımından geri adım atıp atmayacağını merakla bekliyor.

hat

ARAPLAR ‘HATTÜ’L ARABİ’ DENİLMESİNİ İSTİYOR

Esasında, İran’ın UNESCO’ya itirazının ardında ‘teknik’ bir sorundan öte daha köklü bir sorun yatıyor. Hat sanatının terminolojisi, Arap dünyasının hattatları ile Türk hattatlar arasında yıllardır süregelen önemli bir tartışma konusu. Türkiye’deki hattatlar bu sanatı İslami bir sanat olarak görüyor ve ‘İslami güzel yazı sanatı’ olarak tarif ediyor. Arap coğrafyasındaki sanatçılar ise ‘İslam’ kavramından bağımsız olarak ‘Hattü’l Arabi’ (Arap hattı) olarak tanımlıyor ve bütün dünyada da böyle anılmasını istiyor.

İSİM HATTIN USTALARIYLA BELİRLENDİ

Kültür ve Turizm Bakanlığı UNESCO’nun temsili listesine bu yıl 4 dosya sundu. Türkiye, çok uluslu dosyalar olarak ilk etapta ‘Çay Kültürü: Kimlik, Misafirperverlik ve Sosyal Etkileşim Sembolü’ ile ‘Nasreddin Hoca Fıkraları Anlatma Geleneği’ ve ‘Mey/Balaban Zanaatkârlığı ve İcra Sanatı’nı UNESCO’ya taşıdı. Bakanlık, mart ayında ise, hat sanatının inceliklerini anlatan özel bir film hazırlayarak ‘Hüsn-i Hat: İslami Güzel Yazı Sanatı’ adıyla hat sanatı dosyasını UNESCO’ya sundu. Dosyanın hazırlık aşamasında işin uzmanlarına danışan Bakanlık, hat sanatının usta isimleri Uğur Derman, Hasan Çelebi, Mehmet Memiş, Mahmut Şahin, Davut Pektaş ve Fuat Başar gibi isimlerle yaptığı toplantıda çoğunluğun kararına uyarak dosyaya ‘Hüsn-i Hat: İslami Güzel Yazı Sanatı’ adını verdi.

Öne Çıkanlar
YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Hakaret, küfür, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. (!) işaretine tıklayarak yorumla ilgili şikayetinizi editöre bildirebilirsiniz.
Diğer Haberler
Son Dakika Haberleri
KARAR.COM’DAN