Pandemi dönemiyle birlikte açılan ucuz para muslukları, birer birer kapanmaya başladı. Ekonominin yavaşlayan çarklarını daha hızlı döndürmek amacıyla kamu bankaları eliyle başlayan ucuz kredi dönemi Merkez’in artan fonlama maliyetleriyle birlikte yükseldikçe yükseldi. Ayrıca ucuz paranın ithalata gitmesiyle birlikte yeni önlemler alan BDDK, en son ihtiyaç kredilerinde vadeyi düşürdü. Konut ve otomobil tarafında da kredi oranları yüzde 1’in üstüne çıktı.
Koronavirüs salgınıyla birlikte duran ekonomiyi canlandırmak için harekete geçen hükümet, ucuz kredinin tüm kanallarını açtı. Ağırlıklı olarak kamu bankaları üzerinden yürütülen kredi operasyonlarında vatandaşa, konut, taşıt ve ihtiyaç kredisi oranlarında çok uygun ödeme seçenekleri sunuldu. Öte yandan Merkez Bankası’nın hızlı faiz indirimleri ucuz paraya destek verirken artan enflasyon karşında yapılan örtülü faiz artışları kredi kanallarına da yansıdı. Böylece ucuz para dönemi şimdilik sona erdi.
Merkez’in piyasalara sağladığı, ortalama fonlama faizi 16 Temmuz’da politika faizinin 90 baz puan altına yani yüzde 7,34’e kadar düşmüştü. Fakat 1 hafta vadeli repo ihalelerini durduran banka, diğer fonlama kanallarını kullanarak ortalama faizi kısa süre içinde çift hanelere çıkardı.
Kamu bankalarının başlattığı avantajlı konut kredisi paketi kapsamında ikinci el konutlar için uygulanan faiz oranı geçtiğimiz aylarda artış olmuştu. 2 Haziran’da başlayan kampanya ile yüzde 0,74 faiz uygulayan kamu bankaları, bu oranı önce yüzde 0,79’a ardından da 0,87’ye çıkarmıştı. Ayrıca, konut kredilerinde 12 ay geri ödemesiz uygulamada sıfır konutlar için sona erdi. Sıfır konutlarda kredi faiz oranı ise şu an yüzde 1’in üzerinde.
Taşıt kredisinde de oranlar yükseldi. Kamu bankaları tarafından haziran ayında ikinci el taşıt kredileri için yüzde 0,82 faizle 6 ay ödemesiz azami 150 bin TL limitli kredi kampanyası başlatılmıştı. Krediden faydalanmak isteyen vatandaşlar en fazla yedi yaşında otomobil için kredi çekebiliyorlardı. Sonrasında ise 6 aylık ödemesiz dönem kalktı faiz oranı yüzde 0,82’den 1,17’ye yükseltildi. 60 aya kadar vade imkanı bulunan kredide araç yaşı sınırı 7’den 5’e çekildi.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), tüketici kredilerinde genel vade sınırını 60 aydan 36 aya indirdi. Daha önce 0,89 seviyesine kadar inen ihtiyaç kredileri, önce 0,99’a ardından bankasına göre değişim göstererek yüzde 2 seviyesine kadar ulaştı.
SINIR 60 AYA ÇIKARILMIŞTI
BDDK daha önce 26 Şubat 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik değişikliği ile tüketici kredilerindeki genel vade sınırını 60 aya çıkartmıştı. BDDK’nın açıklamasında “Konut edinmeleri ve konut tadilatı kapsamında konutun 22 Kasım 2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 684’üncü maddesinde düzenlenen bütünleyici parçası niteliğini haiz olacak şekilde mal veya hizmet alımı amacıyla tüketicilere kullandırılan krediler, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, diğer gayrimenkul alımı amaçlı krediler ve eğitim ve öğrenim ücretinin finansmanı amacıyla kullandırılacak krediler ile bu kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kullandırılan krediler hariç olmak üzere, tüketici kredilerinin vadesi 60 ayı, nihai fatura değeri 120 bin Türk lirası ve altında olan taşıt alımı amacıyla kullandırılan kredilerin vadesi 60 ayı, nihai fatura değeri 120 bin Türk lirasının üzerinde olan taşıt alımı amacıyla kullandırılan krediler ile taşıt teminatlı kredilerin vadesi 48 ayı, bilgisayar alımı amacıyla kullandırılan kredilerin vadesi 12 ayı, tablet alımı amacıyla kullandırılan kredilerin vadesi 6 ayı, fiyatı 3 bin 500 Türk lirasına kadar olan cep telefonu alımı amacıyla kullandırılan kredilerin vadesi 12 ayı, fiyatı 3 bin 500 Türk lirasının üzerinde olan cep telefonu alımı amacıyla kullandırılan kredilerin vadesi 6 ayı aşamaz. Bu kredilerin yeniden yapılandırılmasında aynı vadeler uygulanır” denilmişti.
