Çalışma hayatlarında sıklıkla karşılaşılan işten ayrılma ya da yaşanılan mağduriyetler sonrasında devreye kıdem tazminatı girmektedir. İşçinin iki kere tazminat aldığı ve daha birçok hakkı bilinmezken ek tazminat hakkı gündeme geldi. İşçi ne zaman tazminat alır? İşçi tazminatı nasıl hesaplanır? Tazminat için gerekli şartlar nelerdir? İşte detaylar...
İş sözleşmesinde yer alan bilgiler hem işverenin haklarını hem de çalışanın haklarını korumak için önem taşımaktadır. Yapılması gerekenlerin yapılmadığı durumlarda işçi işverenine ya da işveren işçisine ödeme yapmak zorunda kalmaktadır. İşveren gerekli bilgiler dışında iş sözleşmesini feshi ettiği durumda ek bir tazminat ödenir ve bu işçinin ikinci tazminatı olur.
İş yerlerinde işe girmeden önce her iki tarafın haklarını korumak adına yapılan sözleşmelere uyulmadığı takdirde birçok prosedür ile karşılaşılabilmektedir. İşverenin de işçinin de iş sözleşmesini feshedeceğini bir süre önceden arşı tarafa bildirmesi gerekmektedir. Bu süre işe kişinin i yerine ne kadar süredir çalıştığına bağlı olarak farklılık göstermektedir. Bu kurala uyulmadan işten çıkartılan kişilere ihbar tazminatı ödenmektedir. İşçinin haklarından olan kıdem tazminatına hak kazanabilmek için 1 yıl süreyi doldurmak gerekirken ihbar tazminatında böyle bir durum söz konusu değildir.
İkinci tazminat için gerekli şartlar nelerdir?
-İşçinin ihbar tazminatından yararlanabilmesi için iş sözleşmesinde belirsiz süreli olunması gerekir.
-Fesih nedeninin haklı bir nedene dayanmaması gerekir.
-İş sözleşmesinde belirtilen ihbar süreleri karşı tarafa belirtilmeden feshi edilmiş olması gerekir.
2-8 hafta arasında
İş Kanunun 17. maddesinde yer lan bilgiye göre: İhbar süresi, işyerinde ki çalışma süresi 6 aydan az olan işçi için 2 hafta, 6 aydan 1.5 yıla kadar olan işçi için 4 hafta ve 1.5 yıldan 3 yıla kadar olan işçi için ise 6 hafta, 3 yıldan fazla olan işçi için 8 hafta belirlenmektedir. Fakat ihbar süreleri Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu ihbar süreleri değişiklik gösterir.
Zaman aşımı var
İşçinin haklarından olan kıdem ve ihbar tazminatı alamayan kişiler ya da eksik yatırılan durumlarda arabuluculuk üzerinden haklar savunulabilir. Arabuluculuk için gerekli olan zaman dilimi 5 yıl olurken işten çıkarıldığında sonra 5 yıl içinde başvuru yapılması gerekir. İşçi ve işveren arasında herhangi bir uzlaşma sağlanmazsa ise iş mahkemesinde dava açılarak haklar aranabilir.
Süreye göre farklı ödeme iş süresi ve maaş durumu
-6 aydan az 2 hafta Yarım maaş
-6 ay-1.5 yıl 4 hafta 1 maaş
-1,5-3 yıl 6 hafta 1,5 maaş
-3 yıl ve üstü 8 hafta 2 maaş
Asgari ücretliye tazminat hesaplama
Asgari ücretli yani brüt maaşı 6 bin 471 lira olan bir çalışanın 2 haftalık (14 gün) ihbar süresi şöyle hesaplanıyor:
- 6.471 / 30 gün = 215,70 TL
- 14 gün x 215,70 = 3.019,80 TL (brüt ihbar tazminatı)
- 3.019,80 x % 15 = 452,97 TL (gelir vergisi)
- 3.019,80 x 0,00759 = 22,92 TL (damga vergisi)
- 3.019,80 – 475,89 (452,97 + 22,92 ) = 2.543,91 TL (Ödenecek ihbar tazminatı)
