Aslında dün konuya Akif Beki küçük bir giriş yaptı... Ben devam edeyim.
ABD’de bankalar zor durumda. Hatta bazıları da batıyormuş. Birileri kan emici olarak gördüklerinden bankaların batmasına sevinebilirler. Birileri de ‘bakın düşük faiz teorimiz doğru, yüksek faizden batıyorlar’ diye sevinebilir.
Sevinen sevinmeye devam etsin ama maalesef boşuna seviniyorlar. Çünkü her iki görüşün de temeli bozuk.
Önce şu kan emici, kapitalist sistemle ilgili bir şeyler söylemek isterdim. Ama maalesef bunu anlatmak çok zor. O nedenle ben doğrudan ikinci görüşün temel bozukluğuna geçeyim.
“Bankalar yüksek faizden batıyorlarmış ve bakın düşük faiz ne kadar da hayırlıymış!!”
Gerçekten böyle düşünenler varmış... İyi ama bunu düşünürken insan bir kendine sormaz mı... Bu ne yaman çelişki
Gelin anlatalım: Önce şunu soralım. Bankalar yüksek faizden mi daha çok kar eder yoksa düşük faizden mi?
Sorunun cevabı aslında çok ama çok basit. Bankalar faizler yükselirken zarar eder (veya daha düşük kar) ama faizler düşerken de daha yüksek kar ederler.
Bunun mantığını şöyle izah edelim: Mesela bir banka yüzde 55 faizden kredi vermiş olsun. Faizler daha da yükseldiğinde banka ‘eyvah ucuza kredi verdim’ demez mi? Veya tersini düşünelim: Banka yüzde 55’den kredi vermiş olsun ve faizler ertesi gün yüzde 35’e düşsün... Banka yüzde 55 faizden parasını tahsil edeceği için müthiş kar etmiş olur.
Kısaca işin özeti şudur: Bankalar faizler düşerken kâr eder, tersine faizler yükselirken de zarar eder.
Nitekim ABD’de banka faizler yükselirken zarar etti ve battı. Bunun tersi de şudur: Bankalar faizler düşerken kar ederler... Yani faiz lobisi düşük faiz ister...
Nitekim Türkiye’de bankaların bir kısım aşırı kârları bono-tahvil faizlerinin düşmesinden kaynaklanıyor.
Ama bunun tersini kimse düşünmesin... Çünkü eğer bu şekli ile tahvil faizleri tekrar yüzde 25’lere yükselirse ne olacağını kimse bilmiyor...!!
Ama işin bir başka boyutu daha var. Yüksek faiz batırır diyorsanız kimi batırmıştır... ABD’de şirketler mi iflas etti yoksa bankaları mı? Bu sorunun cevabı aslında durumu da ifade ediyor. Batan reel sektör değil, finansal sektör.
Demek ki neymiş: Faiz lobisi yüksek faiz istemezmiş...
Şu mantıkları oturtabilsek sorun çözülecek ve durumu anlayacağız. Ama ne edelim ki sorunumuz zaten tam da bu mantık meselesi.
Mantık yürümeyince slogan yürüyor... Hitabet ise her şeye yeterli oluyor.. Ne yapalım ki durumumuz böyle.
