Türkiye’nin şubat ayı enflasyonu yüzde 0,48 artış gösterdi. Beklentilerin altında yükselen enflasyon karşısında gıda ve giyim fiyatları dikkat çekti. Gıda fiyatları Aralık 2019’dan bu yana yüzde 7’nin üzerinde artış kaydederken, giyimde yüzde 11 düştü.
ALİ YILDIRIM
Türkiye’nin Şubat 2020’ye ilişkin enflasyon karnesi belli oldu. Beklentilerin altında gerçekleşen enflasyonun 0,71 puan artacağı öngörülüyordu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, şubat ayı itibarıyla 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 13,94 yurtiçi üretici fiyatları yüzde 14,18 arttı. Aylık bazda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 0,35 Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 0,48 artış gösterdi. TÜFE, şubatta geçen yılın aralık ayına göre yüzde 1,71 geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12,37 yükseldi. Yİ-ÜFE ise Aralık 2019’a göre yüzde 2,33 geçen yılın şubat ayına göre yüzde 9,26 yükseldi.
Öte yandan gıda fiyatlarındaki yükseliş bu ayda da dikkat çekti. Son 3 aylık dönemde gıda fiyatlarının yüzde 7,09 artışa geçtiği görüldü. Giyimde ise düşüş gerçekleşti. 2019 Aralık döneminde göre, giyim fiyatları 11,16 geriledi. Aynı dönemde sağlık harcamaları da artış kaydedenler arasında.
Ekonomist Haluk Bürümcekçi, şubatta enflasyonun piyasa beklentisinin altında gerçekleştiğini belirtti. Enflasyonun geçen yıla göre sınırlı da olsa yükselmesinde, işlenmiş ve işlenmemiş gıda fiyatları ve konut grubunda gözlenen fiyat ayarlamalarının etkili olduğunu vurgulayan Bürümcekçi “Buna karşılık, kura hassas gruplarda ve enerji grubunda fiyat düşüşleri gözlendi. Şubat ayında enerji grubunda yüzde 0,63 ile geçen yılın tersine düşüş izlendi. Giyim fiyatları mevsimlik düşüşünün ise yüzde 4,83 ile geçen yılki düşüşe benzer olması ise yıllık enflasyonu etkilemedi. Böylece yıllık TÜFE de önceki ayki yüzde 12,15 seviyesinden yüzde 12,37’ye çıktı” ifadelerini kullandı. Bürümcekçi, gıda enflasyonunun hem işlenmemiş hem işlenmiş gıda fiyat artışı kaynaklı yükseldiğine dikkati çekti. Manşet enflasyonda yılın zirvesinin geride kalmak üzere olduğuna işaret eden Bürümcekçi, şunları kaydetti: “Önümüzdeki dönemin seyri açısından gıda fiyatlarının belirsizliği ve oynaklığı dışında, ham petrol ve diğer emtia fiyatlarının görünümü, döviz kuru hareketleri ve kamu fiyat/vergi ayarlamaları enflasyon üzerindeki risklerin yönünü belirleyecektir. Kısa vadede petrol ve emtia fiyatlarının sert gerilemesi olumlu yansırken, Çin kaynaklı tedarik zinciri aksaklıkların üretici fiyatlarında yaratacağı yukarı yönlü baskılar ve son günlerdeki kur artışı ile beraber yıllık bazda kur sepeti değişiminin yüzde 16 civarına yükselmesi enflasyonu yukarı yönde etkileyen bazı faktörlerin güçlenmeye devam ettiğine işaret etmektedir. Dolayısıyla son günlerdeki değer kaybının ancak daha belirgin bir kur atağına dönüşmediği durumda yıllık enflasyonun ikinci çeyrekten itibaren geçen yılın aynı döneminin oluşturduğu lehte baz etkisi nedeniyle kademeli gerileyerek yılı yüzde 10-11 aralığında bitirmesi halen olası duruyor.”
‘YENİK DÜŞMEYEN KİM KALDI?’
CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, gerçekleşen enflasyonun Merkez Bankası’nın yüzde 5’lik enflasyon hedeflerinin çok uzağında olduğuna dikkat çekti. 12 aylık ortalamalara bakılarak hesaplanan enflasyon rakamlarına bakıldığında ise şubat ayında bu verinin yüzde 13,94 olarak gerçekleştiğinin görüldüğünü ifade eden Erdoğdu şöyle devam etti: “Bugün açıklanan rakam, son 10 yılın aynı ayları dikkate alındığında 12 aylık ortalama enflasyonun, 2019 yılından sonra gerçekleşen en yüksek oran. Bu rakamı 2018 yılı verisi takip ediyor. Kısacası, Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildikten sonra enflasyon art arda rekorlar kırmaya başladı. Ama sarayın halkın yaşadığı hayat pahalılığından haberi yok. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hala işçiyi, memuru ve emeklileri enflasyona ezdirmediklerini söyleyebiliyor. Sayın Cumhurbaşkanına sormak lazım: Enflasyona yenik düşmeyen kim kaldı? Faturalar, zamlar, vergiler yüzünden insanlar bırakın ay sonunu, günü nasıl geçireceğini düşünüyor.”
‘VATANDAŞIN SEPETİ AZALIYOR'
Aykut Erdoğdu, 200 TL’lik banknotların 2009’da tedavüle çıktığında 140 dolar alındığını, şimdi ise sadece 32 dolar alınabildiğini vurgulayarak, kağıt üstünde verilerle ne kadar oynanırsa oynansın; gerçek verilerin yaşanan enflasyonu ortaya koyduğunu bildirdi. Erdoğdu şunları söyledi: “Geçen yılla bu yıl arasında vatandaşın cebine yansıyan enflasyon yüzde 40’ın üzerinde. Faturaları ve market harcamaları geçen yılla kıyasladığında herkes bu gerçeği görüyor. Rakamla istedikleri yalanı söylesinler halkın pazar alışveriş sepeti her geçen gün eksiliyor. Bir ayda yüzde 4’e yakın yükselerek 6.25’e dayanan dolar kuru bize enflasyonun ne olduğunu ortaya koyuyor. Çekirdek göstergelere bakıldığında da Kasım’dan bu yana enflasyonun ana eğiliminin yukarıya döndüğü görülüyor.”
GIDA YİNE BAŞI ÇEKTİ
Ana harcama grupları itibarıyla şubatta aylık bazda en yüksek artış, yüzde 2,33 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 2,03 ile sağlık ve yüzde 0,86 ile eğitim grubunda görülürken, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0,85 lokanta ve otellerde yüzde 0,82 ve konutta yüzde 0,48 artış gerçekleşti. Şubatta ana harcama grupları itibarıyla en fazla düşüş gösteren grup yüzde 4,83 ile giyim ve ayakkabı oldu. Bunu yüzde 1,34 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 0,38 ile ulaştırma, yüzde 0,22 ile haberleşme, yüzde 0,08 ile ev eşyası, yüzde 0,04 ile eğlence ve kültür izledi.
