KARAR
Petrol fiyatlarında yaşanan düşüşün ABD Merkez Bankası FED'in sıkı para politikasına gitmesinden kaynaklandığını belirten Enerji Uzmanı Ali Arif Aktürk, parasal sıkılaştırma politikasının genelde emtiyalarda, özelde ise petrol ve petrol ürünlerinde fiyat düşüşüne neden olacağını ifade etti.
Ancak Aktürk, bu düşüşün direkt olarak pompa fiyatlarına yansımayacağını söyledi.
"2 MİLYON VARİL KAPASİTESİ ORTADAN KALKTI"
Dünya genelinde pandemi sonrasında petrol rafinelerinin yaklaşık 2 milyon varil petrol kaybettiğini ifade eden Uzman Aktürk," Maalesef dünyada pandemi sonrasında günlük 2 milyon varil kapasitesi ortadan kalktı. Çünkü pandemide petrol fiyatları aşırı düştüğünde verimi düşük rafineler üretimlerini sona erdirdiler" ifadelerini kullandı.
FED'in faiz indiriminden sonra petrol varil fiyatları 120 dolar bandından 110 dolar bandına kadar geriledi.
Konu hakkında değerlendirmelerde bulunan Enerji Uzmanı Ali Arif Aktürk, şu açıklamaları yaptı:
"FED faiz indirimi yaptı ve buna temmuz ayında da devam edeceğini söyledi. FED varlık alım programlarını da sıkılaştıracak ve sıkı para politikasına gidiyor.
Avrupa Merkez Bankası da böyle bir yol izleyeceğini söyledi. Çünkü yüksek enflasyon hem Amerika Birleşik Devletleri'ni hem de Avrupa Birliğini etkilemeye başladı.
Parasal sıkılaştırma politikaları genelde emtiyalarda, özelde de petrol ve petrol ürünlerinde düşüşe sebep olacak. Tahminlerime göre FED 2022 yılının sonunda gösterge faizlerini yüzde 3'lerin üzerinde tutabilirse, 90 dolar belki 85 dolara kadar brent petrolünün gerileyeceğini düşünüyorum.
Tabii bu durum FED'in parasal genişlemeden çıkıp sıkılaştırmayla devam etmesi şartıyla petrol 90 doların altına düşecektir."
"HAM PETROL FİYATLARI İLE AKARYAKIT FİYATLARI ARASINDA BİR BAĞ YOK"
Varil fiyatlarındaki düşünün direkt olarak benzin ve motorin fiyatlarını düşürmeyeceğini sözlerine ekleyen Aktürk, "Ekranları başında bizi izleyenler ham petrolün direkt artışının pompa fiyatlarına yansıdığını düşünmesin ham petrolde fiyat düşünce, 'benim benzinim, motorin düşecek' demesin. bizim pompa ve rafineleri çıkış fiyatlarımız, İtalya'daki fiyatlara endekslidir" şeklinde konuştu.
Dünya genelinde 6 milyon varil açığının olduğuna dikkat çeken Aktürk, şu şekilde konuştu:
"Maalesef dünyada pandemi sonrasında günlük 2 milyon varil kapasitesi ortadan kalktı.
Çünkü pandemide petrol fiyatları aşırı düştüğünde verimi düşük rafineler üretimlerini sona erdirdiler.
Örneğin ABD'de 6 tane düşük verimli üretim yapan rafineler kapandı. Şu anda da günlük olarak 6 milyon varil açığımız var. Özelikle motorin ve jet yakıtında ciddi açık var."
Aktürk, geçen yıla oranla dolar bazında motorinde yüzde 136, benzinde ise yüzde 132'lik bir artışın yaşandığını belirtti.
"FİYATLARIN DÜŞMESİ RUSYA'YA YÖNELİK YAPTIRIMLARA BAĞLI"
2022 yılında yeni petrol rafinelerinin devreye gireceğini ifade eden Aktürk, sözlerine şu şekilde devam etti:
"2022 yılının sonuna doğru yeni rafinelerde yeni kapasiteler devreye giriyor. Yaklaşık 5,5-6 milyon varillik bir kapasite devreye girecek.
Öte yandan Rusya- Ukrayna krizinden dolayı Avrupa'nın ortasında çalışan Rus rafinelerine yaptırımlardan dolayı bir sıkıntı söz konusu eğer bu olursa dünyada 6 milyon yeni kapasite gelirken, Orta Avrupa'daki rafinelerde devreden çıkmış olacak.
Bu tartışmanın bir tanesi de ABD'de sürüyor. Biden yönetimi rafinelere 'sen düşük kapasite ile çalışıyorsun' diyor.
Bunu üzerine 15 Haziran'da rafineler Biden yönetimine bir yazı yazdılar, ' benim kapasite oranım yüzde 94' dediler.
Ama dediğim gibi kasıma doğru yeni kapasiteler devreye giriyor. Eğer Rus yaptırımlarında daha fazla sıkılaştırmalar olmazsa ürün fiyatlarında bir miktar gevşeme olacağını düşünüyorum.
Tabii bizi etkileyen dolar kuru var. Ülkemizde dolar kuru artmaya devam ederse yapacak bir şeyimiz olmuyor."
EPDK'NIN DÜZENLEMELERİ
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun bazı düzenlemelere gideceğini belirten Aktürk, şöyle konuştu:
"Dünyada ve ülkemizde olağanüstü durumlar yaşanıyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu belki rafinaj marjlarında makul, kar marjı bırakarak, belli bir dönem için düzenleme yapabilir.
Çünkü enflasyon aldı başını gidiyor. Öte yandan TBMM'ye ek bütçe sunuldu. Orada akaryakıt için 70 milyar lira ilave ÖTV geliri bekleniyor.
Dolayısıyla ÖTV'den ve Eşel Mobil Sistemi çalıştırılmayacak. ÖTV'den bir feragatte yapılmayacak. Eğer ürün fiyatlarında biraz gevşeme olursa o da pompa fiyatlarına yansıyacaktır."
Gelecek günlerde Türkiye'yi zorlu günlerin beklediğinden bahseden Aktürk, "Maalesef bu kış hem Avrupa hem de Türkiye için çok zorlu geçecek. Avrupa temmuzda ve ağustosta yeraltı depolarına gaz dolduracak.
O nedenle Avrupa'da da fiyatlar fahiş seviyelere gelecek. Türkiye'nin durumunu düşünemiyorum bile."