KOAH nedir? sorusu 21 Kasım Dünya KOAH Günü öncesinde gündem oldu. Haberimizde 'KOAH belirtileri nelerdir ve KOHA tedavisi nasıl yapılır?' sorularının detaylı anıtını bulabilirsiniz. Akciğer Sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Akın Kaya, 21 Kasım Dünya KOAH Günü nedeniyle yaptığı açıklamada dünyada 384 milyon KOAH hastası olduğunu ve her yıl 3 milyon kişinin bu hastalıktan öldüğünü ifade etti.
KOAH NEDİR?
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), amfizem, kronik bronşit ve refrakter (geri dönüşümsüz) astımı da içeren ilerleyici akciğer hastalıklarını tanımlamak için kullanılan bir şemsiye terimdir. Bu hastalık nefes darlığı ile karakterizedir.
Bu, çoğu zaman sigara dumanından kaynaklanan tahriş edici gazlara veya partiküllü maddelere uzun süre maruz kalmadan kaynaklanır. KOAH’lı kişiler kalp hastalığı, akciğer kanseri ve çeşitli başka durumlar geliştirme riski altındadırlar.
Amfizem ve kronik bronşit, KOAH’a katkıda bulunan en yaygın iki durumdur. Kronik bronşit, akciğerlerin hava keselerine (alveollerine) ve buradan hava taşıyan bronşiyal tüplerin kaplamasının iltihaplanmasıdır. Günlük öksürük ve mukus (balgam) üretimi ile karakterizedir.
Amfizem, sigara dumanı ve diğer tahriş edici gazlar ve partikül madde hasarına maruz kalmanın sonucu olarak akciğerlerin en küçük hava geçitlerinin (bronşiyoller) sonundaki alveollerin tahrip edildiği bir durumdur.
KOAH BELİRTİLERİ NELERDİR?
Prof. Dr. Kaya, “Eğer sigara kullanıyorsanız ya da sürekli öksürük, balgam veya nefes darlığı gibi sorunlar yaşıyorsanız KOAH üzerinde düşünme zamanınız gelmiş demektir. Bunun için ne geç ne de erken, tam doğru zamandasınız” dedi.
Sigara içenlerin yarısında zamanla KOAH hastalığının geliştiğini bildiren Dr. Kaya, “Ancak hastalığın teşhisindeki gecikme nedeniyle akciğerdeki yıkım maalesef yıllarca ‘saman altından su yürütülmesi’ gibi sinsi bir şekilde devam etmektedir. 40-50 yaşlardan sonra hastalığa bağlı şikayetler aşikar hale gelmekte ve kısa sürede kişiyi sınırlamakta ve yaşam kalitesini çok düşürmektedir. KOAH nefes darlığı, özellikle nefes verme sırasında güçlük, göğüste sıkışma, yürürken veya merdiven veya yokuş çıkarken tıkanma, nefes alıp verme sırasında hırıltı, hışırtı, öksürük ve balgam çıkarma gibi belirtilerle kendini gösterir” ifadelerini kullandı.
“Sizde KOAH var mı? Bu sorunun cevabını almak için birkaç dakika zaman ayırmanız ve bir göğüs hastalıkları uzmanına gidip solunum testi yaptırmanız yeterli olacaktır” diyen Prof. Dr. Akın Kaya, “KOAH önlenebilir, tedavi edilebilir bir hastalıktır. Eğer halen sigara kullanıyorsanız veya geçmişte kullanmış iseniz, mesleki veya çevresel zararlı toz, duman ve gazlara maruziyetiniz varsa solunum testi yaptırmak için şimdi tam zamandasınız. Ne geç kalmış sayılırsınız ve de bunun için henüz erken değil” dedi.
KOAH TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
KOAH, tümüyle ortadan kaldırılamamakla birlikte, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Tedavi semptomları hafifletebilir, komplikasyonları önleyebilir ve genellikle hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir.
Sigaranın bırakılması KOAH tedavisinin en önemli adımıdır. KOAH'ın kontrolünde en önemli uygulamalar sigaranın bırakılması, ev içi-dış ortam hava kirliliğinin azaltılması ve mesleki tozlar ve kimyasallardan uzak durulmasıdır.
KOAH tedavisinde kullanılan ilaçlar
KOAH'ın tedavisinde çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlardan bazıları düzenli olarak, bazıları ise gerektiğinde kullanılır.
– Nefes açıcı ilaçlar
– İnhalasyon (nefes alma) yoluyla uygulanan kortikosteroidler
– Antibiyotikler
– Oksijen tedavisi
Nefes açıcı ilaçlar
– Bu grupta farklı yollarla (nefes yolu, ağızdan vb) uygulanan çeşitli ilaçlar yer almaktadır.
– Bu ilaçlar, solunum yollarını mümkün olduğunca açık tutmaya, genişletmeye yarar. Böylece nefes darlığı azalır.
– KOAH'da nefes sıkışması olduğunda nefes yoluyla uygulanan ve etkisi hızlı başlayan nefes açıcı ilaç almanız gerekebilir.
İnhalasyon (nefes alma) yoluyla uygulanan kortikosteroidler
– Bu ilaçlar, solunum yollarındaki mikrobik olmayan iltihabı azaltırlar.
– İlaçların nefes yoluyla alınması yan etkilerinin yok denecek kadar azaltılması ve doğrudan akciğerlere etki etmesi açısından özellikle tercih edilir.
– Solunum yoluyla verilen ilaçların etkili olması için doğru şekilde kullanılması gerekir. İlaçlar, hekimin önerdiği şekilde kullanılmalıdır. Tedaviye uyum, yani ilaçların her gün düzenli kullanılması da çok önemlidir.
– Hem nefes açıcı hem de inhalasyonla uygulanan kortikosteroidleri bir arada içeren kombine inhaler ilaçlar da bulunmaktadır.
Antibiyotikler
Solunum yolu enfeksiyonları KOAH belirtilerinin alevlenmesine yol açabilir. Antibiyotikler KOAH alevlenmelerinin tedavisine yardımcı olurlar.
Oksijen tedavisi
Orta-ileri derecede KOAH'ı olan hastaların kandaki oksijen düzeyleri düştüğünde oksijen tedavisi almaları gerekebilir.
İHA