SALİHA SULTAN
Venedik Film Festivali’ne Afgan yönetmenler Sahraa Karimi ve Sahra Mani konuk oldu. Afganistan’da yaşanan gelişmeler üzerine festival takvimine eklenen ve 4 Eylül Cumartesi günü gerçekleşen etkinlikte konuşan yönetmenler Taliban’ın Ağustos ayında Afganistan’da iktidarı ele geçirmesinin ardından ülkedeki kırılgan film sektörü için kasvetli bir tablo çizdiler.
Taliban Kabil’e girdiğinde “Bizi öldürmeye geliyorlar” ifadesiyle çektiği videoyla dünya çapında ses getiren Afgan yönetmen Karimi etkinlikte yaptığı konuşmada, “21. yüzyılda bir grup insan bir anda ülkenize geliyor ve size müziğin, sinemanın, sanatsal çalışmanın yasak olduğunu, kadın sanatçıların köşeye atılması ve tecrit edilmesi gereken bir şey olduğunu söylüyor. Benim neslim bunu istemiyor” ifadelerini kullandı. Devlet destekli Afgan Film Organizasyonu’nun da ilk kadın başkanı olarak tanınan Karimi, 11 film, deneysel kısa film festivali gibi birçok proje üzerinde çalıştıklarını vurguladı. Karimi, sözlerine şöyle devam etti: “Birdenbire hepsi durdu… Birkaç saat içinde. Ülkenin en zengin arşivlerden birine sahiptik, şu anda Taliban’ın kontrolünde. Özellikle son beş yılda film festivallerinde büyük yer edinmiş bağımsız sinemacılar ise ülkeden ayrılmak zorunda kaldılar. Üstelik birkaç saat içinde… Kişisel eşyalarınızı toplamaya vaktiniz olmadığını hayal edin..”
‘ENTELEKTÜEL DESTEK İSTİYORUZ’
Taliban’ın yönetimi ele geçirdiği 15 Ağustos’un kendisi için normal bir gün olarak başladığını aktaran Karimi, hislerini “Bir kadın olarak makyajımı, elbisemi giydim… Birkaç saat sonra hayatının en zor kararını veriyorsun, kal ya da git. Gözünüzün önünde hayallerinizin çöküşünü, ülkenizin çöküşünü görüyorsunuz” sözleriyle ifade etti. Karimi, Ukrayna ve Türk makamlarının yardımıyla ailesiyle birlikte Afganistan’dan kaçabildiğini, şu anda Ukrayna’nın başkenti Kiev’de sürgün hayatı yaşadığını hatırlatarak “Afganistan’da henüz bunu başaramayan ve saklanan binlerce gelecek vaat eden film yapımcısı ve yetenek var. Sosyal medya hesaplarını bile silmişler. Sessizler… Onlar için yardım istiyorum, destek istiyorum. Bahsettiğim maddi destek değil, entelektüel destek. Öleceğimizi hissetmediğimiz, bize umut veren bir destek… Barış içinde, sakin bir toplumda yaşamayı, hayallerimizi gerçekleştirmeyi hak ediyoruz.”
HÜKÜMETLERE LOBİ ÇAĞRISI
Afgan yönetmenlere etkinlikte Rotterdam Uluslararası Film Festivali yönetmeni Vanja Kaludjercic, Amsterdam Uluslararası Belgesel Festivali yönetmeni Suriyeli Orwa Nyrabia, Avrupa Film Akademisi başkanı Mike Downey ve yönetmen Matthijs Wouter Knol de eşlik etti. Panelde söz alan Downey ‘Akademi varlığının ilk yılında iki büyük felakete uğradı: Unutmamamız gereken Myanmar ve şimdi Afganistan… Temel varoluş sebebimiz bireylere yardım etmek… Titanik’i değil, cankurtaran botlarını kurtarmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Suriyeli sürgün yönetmen Nyrabia ise artık önceliğin, ülke dışına çıkmış Afgan film yapımcılarının sinema yapmaya devam etmelerini sağlamak olduğunu vurgulayarak, “Hükümetler ve Taliban arasında kanallar var… Hala orada olan film yapımcılarımız, sanatçılarımız ve gazeteci arkadaşlarımız, bu müzakere masalarında önemli bir kart” ifadeleri ile hükümetlere Afgan sanatçılar için lobi yapma çağrısında bulundu. Devam eden Venedik Film Festivali 11 Eylül’de sona erecek.
‘TALİBAN MÜZİK OKULU’NDAKİ ENSTÜMANLARI İMHA ETTİ’
Etkinlikte konuşan, bu yıl uzun metrajlı ‘Kabul Melody’ belgeseli Venedik Film Festival’de yarışan Sahra Mani ise, belgesele konu olan, ülkede hem erkek hem de kızlara eğitim veren Afganistan Ulusal Müzik Enstitüsü’nün Taliban tarafından işgal edildiğini ve içindeki müzik aletlerinin de imha edildiğini belirtti.
Taliban’ın gelişinden önce de Afganistan’da sanat yapmanın zorlukları olduğunu vurgulayan Mani, şu görüşlerini aktardı: “Afganistan’da çalışmak kolay değildi ama biz kalmıştık. İyimserdik. ‘Bu ülkeyi kuracağız ve gelecekte daha iyi bir ülkeye sahip olacağız’ diye düşündük. Sinemamız, sanatçılarımız, müzisyenlerimiz, yazarlarımız olacak ve her şey yoluna girecekti. Bu çöküş bir gecede oldu… her şeyi kaybettik. Yüzyılımızda bunun başımıza gelmesi üzücü.”