SALİHA SULTAN / KARAR
Kapatılan İstanbul Şehir Üniversitesi’nin dijital ortamda yer alan ve Türkiye’nin edebiyat, sanat ve siyaset tarihine ışık tutan 500 bin belgelik ‘Şehir e-arşiv’ kütüphanesi kapatıldı. Araştırmacılar, Kemal Karpat’tan, Şerif Mardin’e Taha Toros’tan Talat Sait Halman’a birçok önemli ismin koleksiyonlarının yer aldığı arşive artık erişemiyor.
Tarihsel belleğin diri tutulması adına önemli bir görev üstlenen dijital arşivcilik çalışmalarının Türkiye’deki en başarılı örneklerinden biri olan İstanbul Şehir Üniversitesi’ne ait ‘Şehir e-Arşiv’e artık ulaşılamıyor. 30 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla kapatılan Şehir Üniversitesi’nin hayata geçirdiği e-arşivde yer alan yedi bini aşkın dosyada üç bin insan hakkında bilgi ve 500 binin üzerinde belge bulunuyordu.
İstanbul hakkında daha önce bilinmeyen birçok belgeyi de gün ışığına çıkardığı bilinen arşivin ‘earsiv.sehir.edu.tr’ ve ‘bellek.sehir. edu.tr’ internet adresine erişmek isteyen araştırmacılar artık ‘Bu siteye ulaşılamıyor’ yazılı karanlık ekranla karşılaşıyor.
Şehir e-Arşiv, Şehir Üniversitesi kütüphanesinde bulunan bazı koleksiyonların daha sonra yeni koleksiyonlarla zenginleştirilerek İstanbul Kalkınma Ajansı’nın da desteğiyle herkesin istifadesine açık bir şekilde internet ortamına taşınması ile vücut bulmuştu.
Arşivde Türkiye’nin sanat, siyaset ve tarihine ışık tutan Tekel Arşivi, Cüneyd Orhon Fotoğraf Stüdyosu Arşivi, Zeynep Orhon Targaç, Osman Öndeş koleksiyonları, Şerif Mardin, Kemal Karpat, Mehmed Fuat Köprülü, Ali Nihad Tarlan gibi birçok önemli isme ait arşivler yer alıyordu.
Üniversite, elindeki arşiv malzemelerini dijitalleştirmiş ve daha sonra buna ilaveten ‘Unutma İstanbul’ adlı ikinci bir proje ile dijitalleştirilen materyallerden yapılan seçki İstanbul haritası üzerinden zaman-mekân ilişkisi kurularak bütün kullanıcıların istifadesine ücretsiz sunulmuştu. Hiçbir açıklama yapılmadan erişime kapatılan arşivin nerede olduğu arşive artık ulaşamayan araştırmacılar tarafından merak konusu.
İSTANBUL’UN HAFIZASI KAYBOLDU
İstanbul Şehir Üniversitesi İstanbul Kalkınma Ajansı’nın desteğiyle yürüttüğü ‘Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği’ ve ‘Unutma İstanbul’ projeleri kapsamında, ‘Arşiv Adam’ olarak bilinen araştırmacı, yazar Taha Toros´un kişisel arşivini dijital ortama taşımıştı. Toros’un İstanbul ile ilgili 20 bin belgesi ücretsiz olarak ilgilenenlerin hizmetine sunulmuştu.
Şehir Üniversitesi en son, arşivde yer alan Bestekâr Osman Zeki Üngör'ün kendi el yazısıyla yazdığı İstiklal Marşı’nın orijinal bestesi, İstiklal Marşı’nın kabulünün 96. yıldönümü vesilesiyle tarih meraklılarının ve araştırmacıların ilgisine sunulmuştu. Arşivde, İstiklal şairi Mehmet Akif Ersoy ve İstiklal Marşı’nın bestecisi Osman Zeki Üngör'e ait çok sayıda belgeye ulaşılabiliyordu.