Koronavirüs vakalarında yaşanan artışlarla birlikte illerin risk haritasındaki renklerin değişmesi söz konusu oldu. Toplum Bilimleri Kurulu Üyesi Prof. Dr. İlhan, haritalandırmada yaşanacak renk değişimleriyle ilgili, "Hafta sonu sokağa çıkma yasakları iki günü kapsayabilir" uyarısında bulundu. Şu anda yaşanan artışların normalleşme döneminden önceki vakalar olduğunu söyleyen İlhan, "Hemen şuandan itibaren kurallara uymak için çaba sarfetmeliyiz" dedi.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Toplum Bilimleri Kurulu Üyesi ve Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, yerinde karar algoritmasında 4 tane önemli kriter olduğunu hatırlatarak, bu 4 kriterin illerdeki duruma göre düşük, orta, yüksek ve çok yüksek riskli olarak adlandırılması olduğunu ifade etti. Prof. Dr. İlhan yaptığı açıklamada, “Önlemler noktasında sadece vatandaşlar değil, işletmecilerin, o ildeki yöneticilerin, toplumun tamamının aslında benzer bir şekilde çaba içerisinde olması gerekiyor" ifadesinde bulundu.
"İLLERDE HIFZISIHHA KURULLARI KAPANMA KARARI VEREBİLİR"
Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, vakaların artmasıyla birlikte Sağlık Bakanlığı'nın hazırladığı risk haritasındaki renklerin değişebileceğini ve bu durum karşısında izlenecek yol haritasını şu sözlerle anlattı:
"Şöyle değişecek açıkçası renkler değişirse; bir kere hafta sonu kısıtlaması biliyorsunuz, ‘düşük ve orta riskli’ illerde kalkmış durumda. ‘Yüksek ve çok yüksek’ yani ‘turuncu ve kırmızı’ olan illerde ise Pazar günü devam ediyor. Yani şöyle düşünelim; hafta sonu 2 gün dışarıda olmak yerine 1 güne düşebilir. Ya da o il kendi özelinde vaka sayısı çok artarsa, hafta sonu tamamen İl Hıfzıssıhha Kurulu kararıyla kapanabilir"
Orta ve düşük riskli illerde liselerde yüz yüze eğitimin devam ettiğini hatırlatan Prof. Dr. İlhan, "Renk turuncu ve kırmızıya dönerse yani yüksek ve çok yüksek riskli olursa, bu sefer bu illerimizde liselerdeki yüz yüze eğitim kapanabilir. Biz eğitimde yüz yüze eğitimin ne kadar önemli olduğunu ve bir an önce açmak gerektiğini iyi bir şekilde biliyoruz" ifadesinde bulundu.
İlhan, bir diğer önemli hususun da; restoran, kafeterya, lokanta gibi yerler olduğunu hatırlatarak, "Gerçekten buraların esnafları da çok zorlanmıştı, çok zor durumdaydı. Devlet bir algoritma geliştirdi ve buna göre bir açılma söz konusu oldu. Elbette saat kısıtlaması var, kapasite kısıtlaması var. Kırmızıya dönüldüğü takdirde buradaki işletmelere baktığımızda buraların kapanması söz konusu olacak. Hafta sonları da yine aynı şekilde bir kapanma söz konusu olursa, yine vatandaş sosyalleşmekten geri kalacak ve yine işletmelerimiz zor durumlar yaşayabilirler" uyarısında bulundu.
65 yaş üstü ve 20 yaş altı gençlerin durumunu da değerlendiren Prof. Dr. İlhan, bu grup için ‘orta ve düşük’ düzeyli, yani ‘mavi ve sarı’ renklerde sokağa çıkma kısıtlaması kaldırılırken, bu illerdeyse zamanın geniş olarak dışarıda bulunmalarıyla ilgili genişletilmesine gidildiğini hatırlattı.
İlhan sözlerini şöyle sürdürdü:
"Ama bu illerimiz yine turuncu ve kırmızıya dönerlerse bu sefer büyüklerimiz ve 20 yaş altı gençlerimiz dışarıya çıkmakta zorlanacaklar. O yüzden bu 4 bileşen yönünden baktığımızda açıkçası renk değişiminin özellikle, turuncu hatta kırmızı renk değişiminin illerde toplumun daha çok zorlanmasına neden olacağı bilinciyle, hepimizin önlemlerin büyük bir bölümünde; toplum, işletmeciler ve kamu yöneticilerinin daha çok çaba sarf etmesi gerekiyor. Tabi çabaların sonu hiçbir zaman söz konusu değil"
“Bu dönem hepimizin çok daha fazlaca kurallara uyması gereken bir dönem”
Haritada bölgesel bazlı değişikliklerin gözlemlendiğini belirten Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, pek çok ilde vaka artışlarıyla birlikte haritada renklerin değişmeye başladığını vurguladı.
"ŞU ANKİ VAKA ARTIŞLARI NORMALLEŞME DÖNEMİ ÖNCESİNE AİT"
"Şu anki vakaların normalleşme dönemi öncesi vakalardan çoğunlukla oluştuğunu da bilmemiz gerekiyor." hatırlatmasında bulunan Prof. Dr. İlhan, "Biliyorsunuz 1 Mart itibariyle normalleşme dönemi başladı ülkemizde. 10 günü sayarsak 11 Marttan itibaren bu normalleşmenin vakalara ne kadar etkili olup olmadığı ortaya çıkacak. Hafta sonu da önümüzdeki 15 gün için geçerli olacak olan harita açıklanacağına göre hepimizin hemen şuandan itibaren kurallara uymak konusunda çaba göstermesi, bunun yanında kapalı ortamların mutlaka iyi havalandırılması gerekiyor. Aksi halde yine renklerde değişim söz konusu olabilir" şeklinde konuştu.
MUTANT VİRÜS UYARISI
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, 76 ilde toplam 41 bin 488 İngiltere mutantı, 9 ilde toplam 61 Güney Afrika mutantı, bir ilde 2 California-NewYork mutantı ve bir adet de Brezilya mutantı tespit edildiğini açıkladı. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı, Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı, Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, koronavirüs mutasyonlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Prof. Dr. İlhan, mutasyonun baştan beri devam ettiğini söyledi. Prof. Dr. İlhan, "Önemli olan, mutant virüsün yayılımının fazla olduğunu bilmek açıkçası. Toplumun, koronavirüs bulaşının, vakaları arttığı bir durumda mutant virüse karşı önlemlerini almaları gerekiyor. Mutant virüsün bulaşma yolu mutant olmayan virüsten farklı değil. Mutant virüsten korunma yolu, mutant olmayan virüsten farklı değil" dedi.
'KISA ZAMANDA, AZ SAYIDA VİRÜS YÜKÜYLE DE BULAŞIYOR'
Prof. Dr. İlhan, mutant virüsün az bir virüs yüküyle de bulaştığına dikkat çekerek, "Mutant virüsün özelliği şu; çok az sayıda virüs ile beraber de bulaşabiliyor, virüs yükü düşük olan insanlardan bile bulaş söz konusu olabiliyor. Diyelim ki bir mekana gittiniz, lavaboyu kullanmak istediniz, maske takmadınız, kısa süre kalıp çıktınız. Sizden sonraki kişi de maske takmadı, kısa süre kalıp çıktı; bulaş ortaya çıkabiliyor. Kısa zaman diliminde, az sayıda virüs ile bulaş olabiliyor, bu yüzden de virüs yaygınlaşabiliyor. 'Mutant virüs mü acaba vaka sayısında etkili', elbette etkili olmasını beklemek mümkün. Ama sadece mutant virüse vaka sayısını bağlamak doğru olmaz. Sadece mutant virüse bağlı olsaydı, vaka sayısı bu denli olmazdı. Mutant virüs daha fazla yayılım gösteriyor; ama şu anki bilgimize göre ölümlere etkisi o kadar çok değil. Mutant virüs yayılım gösterirse, illerde vaka sayısı artacağı için renklerin koyuya doğru gitmesi ve olumsuz durum söz konusu olabilir" diye konuştu.
'AŞILAR MUTANT VİRÜSE KARŞI ETKİLİ'
Prof. Dr. İlhan, koronavirüs aşılarının mutant virüslere karşı etkili olup olmadığına ilişkin, "Şu an gerek Türkiye'deki uygulanan koronavirüs aşısı, gerekse dünyadaki aşıların mutant virüse karşı etkili olduğuna dair bilgi mevcut. Ama mutasyon çok farkı, değişik hale gelirse aşıyı da mutantlaştırmak gerekir. Ancak bu o kadar zor olmayacaktır. Aşının üretilmesindeki yaşanan zaman dilimindeki zorluk, buradaki oraya göre çok kısa olacaktır" ifadesini kullandı.
