Avrupa Birliği (AB) dışişleri bakanları, 15 Temmuz’da Brüksel’de kritik bir toplantıya hazırlanıyor. Gündemlerinde ise AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’nın akıbeti var. Bakanların, anlaşmanın tamamen askıya alınması, ticaret ve bilim alanındaki işbirliklerinin durdurulması, uluslararası suçlara karıştığı bildirilen İsrailli yetkililere yaptırımlar uygulanması ya da silah ambargosu gibi olası adımları oylaması bekleniyor.
Uluslararası Af Örgütü Avrupa Enstitüleri Ofisi Direktörü Eve Geddie, AB'nin şimdiye dek İsrail’in uluslararası hukuka aykırı eylemlerine göz yumduğunu hatırlatarak, yapılacak seçimin tarihi bir dönemeç olacağını belirtti. Geddie, şu uyarıda bulundu:
“AB ve üye devletleri kritik bir karar anındalar. AB yıllardır adım atmayı geciktiriyor ve İsrail’in uluslararası hukuka yönelik ağır ihlallerini inkar ediyor, hatta savunuyor. Artık kendi değerlendirmesine göre, İsrail’in AB-İsrail Ortaklık Anlaşması kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiği açıkça ortada.
Dışişleri bakanları gelecek hafta toplandığında yalnızca tek bir sonuç olabilir; o da anlaşmanın askıya alınması. Bunun gerisinde kalan her karar, İsrail’in Gazze Şeridi’nde Filistinlilere yönelik soykırımını, İşgal Altındaki Filistin Toprağı’nın tamamındaki hukuksuz işgalini ve haklarını kontrol ettiği tüm Filistinlilere yönelik apartheid sistemini sürdürmesine yeşil ışık yakmaktır.”
“ÜYE DEVLETLER GEREKİRSE TEK BAŞINA HAREKETE GEÇMELİ”
Geddie, AB içinde bazı ülkelerin anlaşmayı askıya alma kararını engelleyebileceği yönündeki ihtimale de değinerek şu çağrıyı yaptı:
“Az sayıdaki AB üye devletinin anlaşmayı askıya alma kararını engelleme riski var ancak onların uzlaşmazlığı, birliğin geri kalanını uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmekten alıkoymamalı. AB, AB-İsrail Ortaklık Anlaşması’nın askıya alınması konusunda uzlaşamazsa, üye devletler sorunları kendileri ele alarak, İsrail ile İsrail’in uluslararası hukuka yönelik ağır ihlallerde rol oynayabilecek tüm işbirliği türlerini tek taraflı olarak askıya almalı.”
İSRAİL’DEN ZORLA YERİNDEN ETME TEHDİDİ
23 Haziran 2025’te Avrupa Komisyonu’nun hazırladığı değerlendirme raporunda İsrail’in insan hakları yükümlülüklerini ihlal ettiğine dikkat çekilse de, bu ihlaller karşısında AB’nin somut bir yaptırım planı sunmadığı görüldü. AB Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ise yalnızca, “Sahadaki durumu nasıl iyileştirebileceğimize bakacağız” demekle yetindi.
Bu “ürkek” tutumun ardından Gazze’deki insani durum daha da kötüleşti. İsrail, aç bırakmayı savaş silahı olarak kullanmayı sürdürürken, yardım dağıtım alanlarında Filistinliler öldürülüyor. Son olarak İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, Gazze İnsani Yardım Vakfı’nın desteklediği iddia edilen bir planla, 600 bin Filistinlinin zorla yerinden edilmesini açıkça gündeme getirdi.
İşgal Altındaki Filistin Toprağı’nda devlet destekli yerleşimci saldırıları ve askeri operasyonlar da artarak devam ediyor. Filistinli topluluklar, hukuka aykırı biçimde topluca yerlerinden ediliyor, öldürülüyor ya da yaralanıyor.
