İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, Haredi partiler Başbakan Netanyahu’ya ilettikleri mesajda, Yeşiva (Tevrat okulu) öğrencilerinin askerlikten muaf tutulmasına yönelik yasanın bir an önce çıkarılmaması halinde siyasi desteklerini çekeceklerini ifade etti. Mesajda, yalnızca 2026 bütçesinin reddedilmesi değil, Meclisin feshedilmesini de kapsayan daha sert adımların gündeme gelebileceği vurgulandı.
NETANYAHU: ERKEN SEÇİM HATA OLUR
Haberde, Netanyahu’nun geçen hafta Birleşik Tevrat Yahudiliği milletvekilleriyle yaptığı görüşmede, ülkeyi erken seçime götürmenin “bir hata olacağını” dile getirdiği aktarıldı. Buna rağmen Haredi partilerin, sürecin ağır ilerlemesinden duydukları rahatsızlığı koruduğu kaydedildi.
BOYKOT SONA ERDİ, KRİZ SÜRÜYOR
Haredi partilerin, Yeşiva öğrencilerinin askerlikten muaf tutulmasına ilişkin yasanın hazırlanamaması nedeniyle Meclis oylamalarını boykot ettiği, ancak bu boykotun bu hafta sona erdirildiği belirtildi. Buna karşın, yasa taslağının hâlâ netleşmemesi koalisyon içindeki gerilimi azaltmış değil.
MUHALEFETİN FESİH GİRİŞİMİ VE HAREDİ DENGESİ
Muhalefet partileri, Netanyahu hükümetini düşürmek amacıyla 11 Haziran’da İsrail Meclisinin feshedilmesine ilişkin bir tasarı sunmuştu. Oylama öncesinde Şas Partisi ile Birleşik Tevrat Yahudiliği çatısı altındaki Tevrat Sancağı, hükümetle Yeşiva öğrencilerinin askerlikten muaf tutulması konusunda anlaşmaya vardıklarını açıklamış ve feshe karşı oy kullanacaklarını duyurmuştu. Bu destek sayesinde muhalefetin girişimi başarısız olmuştu.
Mevzuata göre, Meclisin feshi yönündeki bir tasarı yeterli çoğunluğu sağlayamazsa 6 ay boyunca yeniden genel kurul gündemine alınamıyor. Ancak Meclis Başkanı’nın istemesi halinde bu süre kısaltılabiliyor.
HAREDİLERİN ASKERLİKTEN MUAFİYETİ TARTIŞMASI
İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik yapması gerekirken, Ultra-Ortodoks Yahudilerin askerlikten muaf tutulması uzun yıllardır ülke siyasetinin en tartışmalı başlıklarından biri olarak öne çıkıyor. İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te aldığı kararla Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığını hükme bağlamıştı.
Bu kararın ardından hükümetin, askere alınmaya uygun yaklaşık 80 bin Haredi erkekten 24 binine celp gönderdiği, geri kalanlara ise 2025-2026 askerlik yılı kapsamında tebligat yapılmasının planlandığı belirtilmişti. Muafiyet yasasının çıkarılamaması üzerine Haredi koalisyon ortaklarının istifa tehdidinde bulunması ve Meclis oturumlarını boykot etmesi, Netanyahu hükümetini zor bir dengeyle karşı karşıya bırakmıştı.
Haredi partilerin son çıkışı, askerlik muafiyeti tartışmasının önümüzdeki dönemde İsrail siyasetinde yeniden belirleyici bir kriz başlığı haline gelebileceğine işaret ediyor.
