İsrail’in, 10 Ekim’de Hamas ile varılan ateşkesten bu yana Gazze’nin kuzey ve güneyinde kontrolü altındaki bölgelerde 1.500’den fazla binayı yıktığı uydu görüntüleriyle belirlendi. Yıkımların büyük bölümü İsrail Savunma Kuvvetleri’nin (IDF) kontrolündeki mahallelerde gerçekleşti. Uydu verilerinin eksikliği nedeniyle gerçek sayının çok daha yüksek olabileceği değerlendiriliyor.
BM, Gazze'de felaket halinin sürdüğünü bildirdi
8 Kasım’da çekilen son görüntüler, İsrail ordusunun bazı bölgelerde bir ay içinde mahalleleri tamamen haritadan sildiğini gösteriyor. BBCO'nin Görüntülerde, daha önce hasar görmemiş evler, meyve bahçeleri ve ağaçlık alanların yerle bir olduğu görülüyor.
YIKIMLAR ATEŞKESİN İHLALİ OLARAK GÖRÜLÜYOR
Ateşkes, ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğunda imzalanan ve “hava ve topçu bombardımanı da dahil olmak üzere tüm askeri operasyonların askıya alınmasını” öngören 20 maddelik barış planına dayanıyor. Ancak uluslararası hukuk uzmanları, yıkımların bu koşulları ihlal ettiğini savunuyor.
Londra merkezli düşünce kuruluşu RUSI’den Dr. H. A. Hellyer, “Bu eylemler açık biçimde ateşkesin ihlalidir. Fakat Washington, ateşkesin hâlâ geçerli olduğunu varsaymakta ısrar ediyor,” dedi.
Rutgers Üniversitesi’nden hukuk profesörü Adil Haque ise İsrail’in “işgal gücü olarak sivil altyapıya kasıtlı zarar vererek savaş hukukunu ihlal ediyor olabileceğini” belirtti.
İSRAİL: ‘TERÖR ALTYAPISI TEMİZLENİYOR’
İsrail Savunma Kuvvetleri ise bu iddiaları reddediyor. BBC Verify’a konuşan bir ordu sözcüsü, operasyonların “ateşkes çerçevesine uygun olduğunu” savundu.
“Anlaşmaya göre, tüneller de dahil olmak üzere tüm terör altyapısı Gazze genelinde kaldırılacak,” diyen sözcü, yıkımların güvenlik tehdidi oluşturan yapılara yönelik olduğunu ileri sürdü.
Eski Ulusal Güvenlik Doktrini Dairesi Başkanı Eitan Shamir, “Hamas’ın kontrol ettiği alanlarda kendi inisiyatifine göre hareket etmesine izin verildi. Aynı şekilde İsrail’in de kontrol ettiği bölgelerde bu yetkisi var,” diyerek operasyonların meşruiyetini savundu.
‘GAZZE’NİN HARİTASI YENİDEN ÇİZİLİYOR’
Uydu görüntülerinde dikkat çeken noktalardan biri, Sarı Hat olarak adlandırılan sınır hattının ötesindeki bölgelerde de yıkımların devam etmesi. Bu hat, ateşkes uyarınca İsrail’in çekilmeyi taahhüt ettiği alanları işaret ediyordu.
BBC Verify’nin analizine göre, bu hat boyunca yüzlerce sivil yapının sistematik biçimde yıkıldığı tespit edildi. Birleşmiş Milletler kaynakları, bu durumun “Gazze’nin idari ve demografik yapısında kalıcı değişikliklere yol açabileceğini” belirtiyor.
SAHADAN TANIKLIKLAR
Han Yunus’un doğusundaki Abasan el-Kabira’da yaşayan Lana Halil, “Evimiz bir çiftlik gibiydi; sebzeler, ağaçlar, bahçemiz vardı. Şimdi hiçbir şey kalmadı,” dedi.
Halil ve ailesi, tıpkı binlerce Gazzeli gibi, El-Mawasi’deki çadırlarda yaşıyor.
Refah’ın doğusunda El-Bayuk yakınlarında da benzer yıkım izleri görüldü. Kasım ayının başında çekilen görüntüler, mahallelerin tamamen moloza dönüştüğünü ve patlama bulutlarının hâlâ yükseldiğini gösteriyor.
BM: Gazze’ye ateşkesten beri günde 600 yardım kamyonu ulaşmadı
UZMANLAR: BARIŞ SÜRECİ TEHLİKEDE
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) Kıdemli Politika Uzmanı Hugh Lovatt, “İsrail’in Sarı Hat’ın gerisinde kalmaya devam etmesi, sahada yeni kalıcı gerçeklikler oluşturduğu izlenimini yaratıyor. Bu durum, Trump’ın barış planını ve ateşkesin devamını doğrudan tehdit ediyor,” değerlendirmesinde bulundu.
Uzmanlara göre, İsrail’in Gazze’deki “kontrollü yıkım” politikası hem askeri hem de diplomatik riskleri beraberinde getiriyor. Bu yaklaşımın, bölgedeki sivillerin geri dönüş hakkını sınırlayabileceği ve yeni bir yerinden edilme dalgasını tetikleyebileceği belirtiliyor.
ATEŞKES KAĞIT ÜSTÜNDE KALDI
BBC Verify’nin analizine göre, İsrail’in ateşkes sonrası Gazze’de yürüttüğü yıkım kampanyası, savaşın “resmen sona erdiği” yönündeki açıklamalarla çelişiyor.
Uydu görüntüleri, sahadaki fiili durumun hâlâ “aktif askeri operasyon” düzeyinde olduğunu gösteriyor.
Bu durum, sadece bölgesel istikrarı değil, aynı zamanda Washington, Kahire ve Ankara’nın arabuluculuk çabalarını da zayıflatma potansiyeli taşıyor.
