Haziran ayında Lübnan’a gelen ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut yönetimine Hizbullah’ın silahsızlandırılması karşılığında İsrail’in güneyde işgal ettiği 5 noktadan çekileceğini ve savaş sonrası yeniden imar fonlarının serbest bırakılacağını iletti.
5 Ağustos’ta toplanan Bakanlar Kurulu, “silahların devletin tekeline alınması” kararını onaylamış ve Lübnan ordusuna yıl sonuna kadar uygulanacak bir plan hazırlanması talimatı vermişti. Ancak Hizbullah ve Emel Hareketi’ne bağlı bakanlar kararı protesto ederek oturumu terk etmişti.
“LÜBNAN SİYASETİNDE DÖNÜM NOKTASI”
Siyasi analist Hasan ed-Dur, yarın yapılacak toplantının ülke siyaseti açısından kritik önemde olduğunu vurguladı:
“Eğer toplantının tek gündemi silahın toplanması planı olursa, Hizbullah ve Emel Hareketi’ne bağlı bakanlar toplantıya katılmayacak. Ancak plan ulusal mutabakat çerçevesinde daha geniş bir gündemde ele alınırsa görüşmeye açıklar.”
Dur, ordunun plan için belirlenen zaman sınırının dış müdahale izlenimi verdiğini belirterek, “Lübnan yönetiminin bu yönde hareket etmesi, ülkeyi son derece kritik bir döneme sokabilir.” ifadelerini kullandı.
ULUSLARARASI DESTEK VE ZİYARETLER
Siyasi analist Tony Boulos, ABD’nin Orta Doğu Özel Temsilci Yardımcısı Morgan Ortagus’un önümüzdeki hafta Beyrut’a yapacağı ziyaretin, Fransa’nın Lübnan Özel Temsilcisi Jean-Yves Le Drian’ın ziyaretiyle aynı döneme denk gelmesine dikkat çekti.
Boulos, bu diplomatik girişimlerin önemine işaret ederek şunları söyledi:
“Lübnan anayasasının uygulanması, uluslararası kararların hayata geçirilmesi ve ülkedeki resmi kurumların düzeninin yeniden sağlanması için Arap desteğini de alan ABD-Avrupa mutabakatı teyit ediliyor.”
Boulos’a göre bu ziyaretler, aynı zamanda Hizbullah’a doğrudan mesajlar içeriyor:
“Hizbullah’ın Lübnan devlet otoritesine karşıt olmaya devam etmesi ve orduyla işbirliği yapmayı reddetmesi, iç çatışmalara yol açabilir ve istikrarı tehdit edebilir.”
ORDU PLANI VE UZLAŞI İHTİYACI
Emekli tuğgeneral Hişam Cabir, Lübnan ordusunun devletin kontrolü dışındaki silahları toplamak için kapsamlı bir teknik plan hazırladığını belirtti. Planın yıl sonuna kadar kademeli olarak uygulanmasının öngörüldüğünü aktaran Cabir, şunları söyledi:
“Hizbullah ile net bir uzlaşı sağlanmadığı sürece ordu bu planı sahada uygulayamaz. Siyasi uzlaşı sağlanmadığı sürece plan kağıt üzerinde kalacak.”
Cabir, Hizbullah’ın Lübnan toplumunun geniş bir kesimini temsil ettiğini belirterek, ordunun bu grupla doğrudan bir çatışmaya girmeyeceğini ifade etti. Ayrıca, “Bu gerçeklik, devlet ve orduya, Hizbullah’ın çatışmanın bir tarafı değil de çözümün bir parçası olduğu bir ulusal savunma stratejisi geliştirmesini dayatıyor.” dedi.
SAHADAKİ UYGULAMALAR
Lübnan-Filistin Diyalog Komitesi Başkanı Ramiz Dımaşkiyye, 21 Ağustos’ta Filistin kamplarındaki silahların teslimine yönelik ilk aşamanın Beyrut’taki Burc el-Baracine Mülteci Kampı’nda başladığını açıkladı. 28 Ağustos’ta ise Sur’daki üç farklı kamptan silahlar orduya teslim edildi.
Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım ise kararın açıklandığı gün yaptığı açıklamada, “İsrail’in saldırıları sürerken Hizbullah’ın gücünden vazgeçmeyi kabul etmeyeceğini” söyledi.
ABD’NİN TUTUMU
ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, 27 Haziran’da katıldığı Al Arabiya yayınında,
“Hizbullah’ın askeri kanadı tamamen ortadan kalkmalı. Siyasi kısmı değil ama askeri yapısı kabul edilemez. Silahsızlanma için takvim belirlenmeli, mesela Litani Nehri’nin kuzeyine çekilmeli.” ifadelerini kullanmıştı.
26 Ağustos’ta Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn ile görüşmesinden sonra düzenlediği basın toplantısında ise, “İsrail’in Lübnan’ın güneyinden çekilmesini sağlamak için çalışacağız ancak en önemli şey Hizbullah’ın silahsızlandırılması. İsrail, Hizbullah’ın silahsızlandırılmasına yönelik adımlarla eş zamanlı adımlar atacak.” açıklamasında bulundu.
