EN BÜYÜK KAYBI ASYA YAŞADI
Aldığı her kararla dünyayı şoke eden Trump'ın geçen hafta açıkladığı yüzde 10 ile 54 arasındaki gümrük vergileri hem ülkesini hem de dünyayı sarstı. Piyasaları alt üst eden bu karardan vazgeçilmesini bekleyen yatırımcılar, ABD Başkanının "Vergiler ticaret açığı sıfırlanana kadar devam edecek. Bunun için seçildim” açıklamasıyla hayal kırıklığı yaşarken, dünya borsaları yeni haftaya sert düşüşlerle başladı. En yüksek gümrük vergisinin uygulandığı Asya ülkeleri ise dalgalanmadan en çok etkilenen piyasalar oldu.
BORSA İSTANBUL DA ETKİLENDİ
ABD ve Asya piyasalarında yaşanan sert dalgalanmalardan Avrupa ve Türkiye de nasibini aldı. Avrupa'da işlemlerin ilk birkaç dakikasında büyük düşüşler yaşandı. Borsa İstanbul yeni haftaya yaklaşık yüzde 3'lük kayıpla girdi. Uzmanlar ise Borsa İstanbul'da yaşanan düşüşlerde iç dinamiklerin etkisine dikkat çekti. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent'in yeni vergilerin "Haftalar içinde ortadan kalkabilecek türden" olmadığı, "Ülkelerin ne teklif edeceğini görmeleri gerektiği" sözleri 'şantaj' olarak yorumlandı.
PİYASALAR TRUMP’I SEVMEDİ
Çin, Japonya, ve ABD borsaları çakıldı. Avrupa piyasası haftaya sert düşüşlerle başladı. Küresel kriz beklentisinin giderek arttığı bu süreçte Borsa İstanbul da düşüşten kaçamadı. Yangın yerinde hisse satan, tahvil aldı. Trump’ın bir kaç gün içinde ek gümrük vergilerinden cayacağına iddiaya giren yatırımcılar da hayal kırıklığına uğradı. Trump, “Bunun için seçildim” dedi.
Cuma günü Wall Street’te yaşanan tarihi panikten sonra, haftanın ilk gününde de ortalık yangın yerine döndü. ABD tahvilleri ve dolar dışında tüm varlıklarda sert satış dalgaları dikkat çekti. Asya-Pasifik piyasaları, ABD Başkanı Donald Trump’ın tarifeleriyle tetiklenen küresel ticaret savaşı nedeniyle riskten kaçış havasının hakim olduğu Pazartesi günü satışlarını genişletti. Gümrük vergilerinin en yüksek olduğu 10 ülkenin beşinin Asya’da olması sert düşüşlerde en önemli gerekçeyi oluşturdu. Küresel bir ticaret savaşının ekonomilerde yavaşlamaya ve hatta durgunluğa yol açmasına sebebiyet verecek endişeleri de düşüşleri tetikledi. Analistler gümrük vergilerinin enflasyon ve ekonomik durgunluğa yönelik korkuları beslediğini dile getirdi. Yüksek gümrük vergileri tüm şirketlerin ve ülkelerin gelecek projeksiyonlarında değişimi tetikledi. Başta merkez bankaları olmak üzere değişen şartlar küresel ekonomik görünüme yönelik belirsizlikleri artırdı. Nitekim Hong Kong’un gösterge endeksi, 2008’den bu yana en büyük gün içi düşüşünü yaşadı ve Çin teknoloji hisseleri yüzde 16’ya varan oranda değer kaybetti. Tayvan’ın hisse senedi endeksi rekor seviyede düşerken, Japonya düzeltme bölgesine girdi. Günün erken saatlerinde, Japonya vadeli işlemlerinde devre kesicilerin devreye girmesi nedeniyle işlemler durduruldu. Japonya lideri Şigeru’dan Trump’ın gümrük tarifesine tepki göstererek, “Bunu hak edecek bir şey yapmadık” dedi.
Güney Kore’de Kospi endeksi son olarak yüzde 4,74 düşerken, küçük ölçekli şirketleri izleyen Kosdaq yüzde 4,01 değer kaybetti. Küresel düzeyde satılan pekçok ürünün imalatçısı olarak Asya ülkeleri ve bölgeleri Trump’ın gümrük vergilerinden doğrudan etkilendi.
AVRUPA VE TÜRKİYE KAÇAMADI
ABD ve Asya piyasalarında yaşanan sert dalgalanmalardan Avrupa ve Türkiye de nasibini aldı. Avrupa’da işlemlerin ilk birkaç dakikasında büyük dalgalanmalar oldu. Ardından FTSE 100 endeksi yaklaşık yüzde 6 düştü. Almanya’nın Dax endeksi yüzde 7,6 ve Fransa’nın Cac 40 endeksi yüzde 7 geriledi. Londra Borsası’nda FTSE 100 endeksi yüzde 2,4 düştü. Borsa İstanbul da, yeni haftaya yaklaşık yüzde 3’lük sert düşüşle girdi. BIST 100 endeksi açılışta yüzde 2,8 geriledi. Seansın ilk bölümünde bankacılık endeksinde yüzde 4’ü aşan düşüş izlendi. İknci yarının başlarında bir miktar alım gelen Borsa İstanbul’da gün sonu kapanışı ise yüzde 0’29 artışla 9 bin 407 puandan gerçekleşti. Uzmanlar Borsa İstanbul’da yaşanan düşüşlerde iç dinamiklerin de etkili olduğuna dikkat çekti. Endekste yaşanan düşüşü yalnızca küresel rüzgarların etkisiyle açıklamanın doğru olmayacağını belirten uzmanlar, “10.700–10.800 seviyelerinden başlayan geri çekilme Türkiye’ye özgü piyasa dinamiklerinden besleniyor. Son dönemde siyasi arenada yaşanan gelişmeler yatırımcılarda tedirginliğe yol açtı ve riskli olarak gördükleri hisse senedi gibi piyasalardan çıkma eğilimi arttı” yorumunda bulundular. Öte yandan yabancı yatırımcılar Türkiye’de 28 Mart haftasında 2,4 milyar dolarlık tahvil, 652 milyon dolarlık hisse sattı. 21 Mart haftasıyla birlikte satışlar 4 milyar dolara yaklaştı.
İDDİALAR TUTMADI
Trump’ın bir kaç gün içinde ek gümrük vergilerinden cayacağına iddiaya giren yatırımcılar da hayal kırıklığına uğradı. ABD Başkanı Donald Trump ve ekibi, yeni işlem haftası başlarken piyasalarda olumsuz tepkinin sürmesine karşın, ek gümrük vergileri politikasını savunmaya devam etti. Trump ‘Bunun için seçildim’ dedi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere konuşan Trump, Avrupa ve Asya ülkelerinin “bir anlaşma için öldüğünü” söyledi. Trump bir gazetecinin ABD’deki tüketicilerin de vergilerden etkilendiğine ilişkin sorusuna da tepki gösterdi. “Bu sorunun çok aptalca olduğunu düşünüyorum” diyen Trump, “Ben hiçbir şeyin düşmesini istemiyorum. Ama bazen bir şeyi düzeltmek için ilaç almak gerekir” dedi. Trump’ın ekonomi yönetimi, ek gümrük vergilerinin, ülke ekonomisini resesyona sokabileceği kaygılarına katılmıyor. Hazine Bakanı Scott Bessent ve Ticaret Bakanı Howard Lutnick, hisse senetlerindeki düşüşe rağmen, gümrük vergilerinin hayata geçirileceğini tekrarladı. Bessent, yaşananları “bir geçiş süreci” olarak tanımladı.
MİLYARDERLER KIZGIN
ABD Başkanı Donald Trump’ın dış ticaret politikaları, milyarder yatırımcı Bill Ackman’ın sert eleştirilerine hedef oldu. Ackman, Trump’ın gümrük vergisi stratejisinin ülkeyi “kendi kendini vuran bir ekonomik nükleer kışa” sürüklediğini savundu. 2020 seçimlerinde Trump’a destek verdiğini hatırlatan Ackman, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “ “Dostlarımıza ve düşmanlarımıza aynı anda büyük ve orantısız gümrük vergileri uygulayarak, ABD’yi güvenilir bir ticaret ortağı olmaktan hızla uzaklaştırıyoruz. Başkan, küresel iş dünyasının güvenini kaybediyor. Dar gelirliler için sonuçlar yıkıcı olacak. Biz seçmenler olarak böyle bir tabloya oy vermedik” dedi. JPMorgan CEO’su Dimon ise yıllık hissedar mektubunda “Bu sorun ne kadar çabuk çözülürse o kadar iyi olur çünkü bazı olumsuz etkiler zaman içinde kümülatif olarak artar ve tersine çevrilmesi zor olur. Yakın vadede, girdi maliyetleri yükseldikçe ve yerli ürünlere talep arttıkça, sadece ithal mallarda değil, yurtiçi fiyatlarda da enflasyonist sonuçlar görmemiz muhtemel” ifadelerini kullandı.
KRİPTODA ZARAR BÜYÜK
Analiz şirketi Coinmarketcap’in verilerine göre, Bitcoin dahil küresel kripto para piyasasının değeri 24 saatte yaklaşık yüzde 10,58 azalarak 2 trilyon 390 milyar dolara geriledi. En büyük kripto para birimi olan Bitcoin’in fiyatı, yüzde 10’dan fazla düşerek 75 bin doların altına indi. Piyasa değeri bakımından 2. sırada yer alan Ethereum’un fiyatı da yaklaşık yüzde 22 değer kaybederek 1421 dolar seviyesine geriledi. ABD, Asya ve Avrupa’da hisse senetlerinde vadeli işlemlerde oluşan açıkları kapatmak isteyen yatırımcıların nakte sıkışıp altın bozdurmaya başlamasıyla ons fiyatlarında gerileme yaşandı. Önceki hafta rekor kırarak yükselen altın fiyatlarında bazı yatırımcıların kar satışı yapması da düşüşü hızlandırdı. Altının ons fiyatı haftanın ilk işlemlerinde 3 bin 27 dolara kadar geriledi. Ançak düşüş uzun soluklu olmadı. Öğleden sonra yerini yeniden yükselişe bıraktı. Türkiye’nin 5 yıllık risk primi de ilk işlem saatlerinde 29 puan artışla 377 seviyesine yükseldi. Ardından ise tekrar aşağıya çekildi. Saat 15.00 sıralarında 319,78 seviyelerinden işlem görüyordu.
BEYAZ SARAY FED’İ SUÇLADI
ABD Başkanı Donald Trump, piyasalarda yaşanan çöküşün ardından Truth Social üzerinden Fed’e bir kez daha çağrıda bulundu. Trump, ülkede enflasyonun olmadığını ve Fed’in yavaş hareket ettiğinin altını çizdi. Donald Trump yaptığı açıklamada, “Petrol fiyatları düştü, faiz oranları düştü (yavaş hareket eden Fed faizleri düşürmeli!), gıda fiyatları düştü, enflasyon yok ve uzun süredir istismar edilen ABD, halihazırda yürürlükte olan gümrük tarifeleri sayesinde, bu tarifeleri istismar eden ülkelerden haftada milyarlarca dolar elde ediyor. Bu durum, en büyük istismarcı olan ve piyasaları çökmekte olan Çin’in, istismarcı ülkelere misilleme yapılmaması yönündeki uyarımı dikkate almayarak, uzun süredir uyguladığı gülünç derecede yüksek gümrük vergilerine ek olarak tarifelerini %34 oranında artırmasına rağmen böyle. On yıllardır ABD’nin nimetlerinden faydalandılar ve yeterince kazandılar! Geçmişteki ‘liderlerimiz’, bunun ve daha birçok şeyin ülkemizin başına gelmesine izin verdikleri için suçlanmalıdır” dedi. Piyasa aktörleri ise Fed’in bu yıl faizleri beş kez daha düşüreceğini fiyatlamaya başladı.
