DİSK-AR tarafından yayımlanan “Asgari Ücret Araştırması 2026”, Türkiye’de ücret dağılımına ilişkin çarpıcı bulgular ortaya koydu. TÜİK’in 2024 Hanehalkı İş Gücü Araştırması mikro verileri kullanılarak hazırlanan rapor, özel sektörde asgari ücretin yaygınlaştığını ve düşük gelirli çalışmanın kalıcı bir yapıya dönüştüğünü gösteriyor.
Araştırmaya göre, özel sektörde çalışanların yüzde 46,7’si (yaklaşık 8,4 milyon işçi) asgari ücret ve altında ücret alıyor. Asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında çalışanların oranı ise yüzde 49,6’ya yükseliyor. Bu tablo, asgari ücretin geniş bir kesim için temel ücret haline geldiğine işaret ediyor.
3,6 MİLYON İŞÇİ ASGARİ ÜCRETİN ALTINDA
Raporda, 3,6 milyon işçinin yasal asgari ücretin dahi altında çalıştırıldığı belirtiliyor. Dönem itibarıyla asgari ücretin yaklaşık yarısına denk gelen 8 bin 500 TL ve altında gelirle çalışanların sayısı 1,6 milyona ulaşıyor. Bu durum, her 100 işçiden 9’unun derin yoksulluk koşullarında yaşamını sürdürdüğünü ortaya koyuyor.
KADIN İŞÇİLER DAHA KIRILGAN
Araştırma, asgari ücretin aynı zamanda bir “kadın işçi sorunu” olduğunu vurguluyor. Buna göre kadın işçilerin yüzde 60,1’i asgari ücret ve altında çalışıyor. Asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında gelir elde eden kadınların oranı yüzde 63,7 olurken, asgari ücretin iki katından fazla kazanan kadınların oranı yüzde 7,3’te kalıyor.
DİSK-AR raporu, kayıt dışı istihdamın düşük ücret ve yoksullukla doğrudan ilişkisini de ortaya koyuyor. Buna göre, kayıt dışı çalışan işçilerin yüzde 83,5’i asgari ücret ve altında bir gelirle çalışıyor. Aynı grupta, asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında çalışanların oranı yüzde 85,3, yüzde 20 fazlası ve altında çalışanların oranı ise yüzde 91,7 olarak hesaplandı. Kayıt dışı çalışan her 10 işçiden 4’ü, 8 bin 500 TL ve altında gelirle geçinmek zorunda kalıyor.
ASGARİ ÜCRET–ORTALAMA ÜCRET FARKI KAPANIYOR
Raporda, TÜİK verilerinin asgari ücret ile ortalama ücret arasındaki farkın hızla kapandığını gösterdiği belirtildi. Buna göre, 2012’de brüt asgari ücret, ortalama brüt ücretin yüzde 44’ü düzeyindeyken, 2022’de bu oran yüzde 64’e yükseldi. Ortalama ücretin asgari ücrete oranı ise 2,25 kattan 1,56 kata geriledi.
Araştırmada, 2025 yılı için net 22 bin 104 TL olarak belirlenen asgari ücretin, açlık ve yoksulluk sınırlarının oldukça altında kaldığı vurgulandı. Kasım 2025 itibarıyla asgari ücretin, açlık sınırının yüzde 18, yoksulluk sınırının ise yüzde 76,2 altında olduğu kaydedildi.
