Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2025 yılının ilk altı ayına ilişkin Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) verilerini açıklamasının ardından, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kalemlerinde de beklenen artış gerçekleşti. TÜİK’in Ocak-Haziran dönemi için açıkladığı yüzde 15,71’lik Yİ-ÜFE oranı doğrultusunda, alkollü içki ve tütün ürünlerinden alınan ÖTV tutarları aynı oranda artırıldı. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından duyurulan bu düzenleme, özellikle sigara ve alkol fiyatlarını doğrudan etkileyerek tüketicilere yansıyacak yeni zamların habercisi oldu.
SİGARA VERGİSİNDE OTOMATİK ARTIŞ: ASGARİ MAKTU VERGİ YÜKSELTİLDİ
Yeni düzenlemeyle birlikte sigaradan alınan asgari maktu vergi tutarı, yüzde 15,71 oranında artırılarak 1,8313 liradan yaklaşık 2,1189 liraya çıkarıldı. Bu artış, bir paket sigara üzerinden alınan asgari maktu verginin 36,62 liradan 42,37 liraya yükselmesi anlamına geliyor. Böylece, satılan her sigara paketinden alınan vergi tutarında ciddi bir artış yaşanmış oldu.
Asgari maktu vergi; satış fiyatı ne olursa olsun, her paket sigaradan alınan sabit vergi miktarını temsil ediyor. Türkiye pazarında satılan sigaraların yaklaşık yüzde 90'ının bu sınırın üzerinde fiyatlandırıldığı düşünüldüğünde, düzenlemenin etkisi oldukça geniş bir kesimi ilgilendiriyor.
MART AYINDA YAPILAN VERGİ AYARI FİYAT ARTIŞINI YAVAŞLATTI
15 Mart 2025 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile sigaralardan alınan sabit maktu vergi tutarı, 8,39 TL’den 10,50 TL’ye çıkarılmış, buna karşılık fiyata bağlı nispi vergi oranı yüzde 53,5’ten yüzde 50’ye düşürülmüştü. Bu değişiklik, sigara fiyatları üzerindeki "maliyet çarpanı" etkisini azaltmıştı. Söz konusu düzenleme ile birlikte, maliyetlerdeki 1 liralık bir artışın sigara fiyatına yansıması 7,5 liradan 3,8 liraya düşürüldü.
Bu sayede, enflasyonist baskının bir kısmı geçici olarak dengelenmiş olsa da, şimdi yapılan yeni ÖTV güncellemesiyle birlikte bu etki büyük ölçüde ortadan kalkacak.
UCUZ SİGARALARA EN AZ 11 LİRALIK ZAM YOLDA
ÖTV'deki yeni artış, sigara fiyatlarına doğrudan zam olarak yansıtılacak. Sadece maktu vergi tutarındaki 1,64 liralık artışın, maliyet çarpanı üzerinden değerlendirildiğinde, paket başına en az 6,22 liralık bir zam anlamına geldiği belirtiliyor. Ancak bu hesaplamaya, KDV, enerji giderleri, işçilik ve lojistik gibi ek maliyet kalemleri dahil değil.
Buna ek olarak, asgari maktu vergi tutarındaki yaklaşık 6 liralık artış da göz önüne alındığında, özellikle düşük fiyatlı sigara markalarının fiyatlarına en az 11 liralık bir zam yapılması kaçınılmaz hale geliyor. Bu durum, hem tüketici bütçesini doğrudan etkileyecek hem de tütün endüstrisinin fiyat politikalarını yeniden şekillendirecek.
ALKOLDE DE ÖTV ARTIŞI YAPILDI
Söz konusu vergi artışı sadece sigarayla sınırlı kalmadı. Aynı ÖTV III sayılı liste kapsamında yer alan alkollü içkilerde de yüzde 15,71 oranında otomatik vergi artışı yapıldı. Böylece, bira, rakı, şarap ve diğer alkollü içkilerin de fiyatlarının önümüzdeki günlerde artması bekleniyor. Zamların nihai satış fiyatlarına yansıması, üretici ve dağıtıcı firmaların uygulayacağı fiyat politikalarına bağlı olarak değişiklik gösterecek.
