Türkiye’nin en kritik sektörlerinden tarım, yüksek maliyetler, ürün kayıpları ve ödenmeyen destekler nedeniyle derin bir krizin eşiğinde. CHP Niğde Milletvekili ve Tarım Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, TÜİK’in açıkladığı ve yıllık bazda yüzde 45,40’a ulaşan Tarım-ÜFE verileri üzerinden iktidarın tarım politikasını eleştirdi.
MEYVEDE 10 MİLYON TONLUK KAYIP: ZAM KAÇINILMAZ
Tarım-ÜFE’deki en yüksek artışın yüzde 137,84 ile yumuşak ve sert çekirdekli meyvelerde yaşandığını belirten Gürer, bunun temel nedeninin rekor düzeydeki ürün kaybı olduğunu açıkladı.
Gürer, "Bu yıl meyvede 8 milyon tonluk bir ürün kaybı yaşandı. Kayıt dışıyla birlikte bu kayıp 10 milyon tona ulaştı. Bu tablo, fiyat artışını kaçınılmaz hale getiriyor ve meyve sebze fiyatları kış boyunca artmaya devam edecek," dedi.
SEBZEDE NAKLİYE ÇIKMAZI: MARUL TARLADA ÇÜRÜYOR
Sebze grubunda üretim maliyetlerinden daha büyük sorunun nakliye ve aracılık zinciri olduğunu belirten Ömer Fethi Gürer, özellikle mazot zamlarının taşıma maliyetlerini katladığını vurguladı.
Taşıyıcı İlgisizliği: Marul, brokoli ve karnabahar gibi hafif ürünler, nakliye giderlerindeki artış nedeniyle taşıyıcılar tarafından tercih edilmiyor.
Ürünün Tarlada Kalması: Bu durum, birçok ürünün üreticinin elinde kalmasına ve tarlada çürümesine yol açıyor.
Vatandaş Mağduriyeti: Akdeniz seralarından büyük kentlere yapılan yüksek maliyetli taşımacılık, ürünlerin raflara yüksek fiyatla girmesine neden oluyor. Gürer, "Vatandaş pahalı diye ürünü alamıyor, üretici ise değerine satamıyor. Aracılar fiyatı katlıyor, zincir bozuluyor," diye konuştu.
GÜRER'DEN DEMİRYOLU ÖNERİSİ
Lojistik krizine çözüm önerisi sunan Gürer, Antalya gibi sera üretiminin yoğun olduğu bölgelerden büyükşehirlere ürün taşımacılığında demiryolu hatlarının hızla devreye alınması gerektiğini kaydetti. Tren taşımacılığının maliyetleri düşürerek tüketici fiyatlarını kontrol altına alabileceğini ifade etti.
ÇİFTÇİNİN DEVLETTEN ALACAĞI 1.9 TRİLYON TL
Gürer, tarımdaki mali çöküşün asıl nedenini TBMM Genel Kurulu'nda da dile getirdiği ödenmeyen desteklere bağladı. Tarım Kanunu'na göre milli gelirin yüzde 1'i oranında ödenmesi gereken tarımsal desteklerin 2014 yılından bu yana eksik ödendiğini belirten Gürer, çarpıcı rakamları paylaştı:
Ödenmesi Gereken: 2014-2026 yılları arasında çiftçiye verilmesi gereken toplam destek: 2 trilyon 512 milyar lira.
Ödenen: Yalnızca 620 milyar lira.
Ödenmeyen Destek: Çiftçinin devletten alacağı bakiye: 1 trilyon 892 milyar lira.
ÇİFTÇİNİN BANKA BORCU 1 TRİLYONU AŞTI
Devletten hakkını alamayan çiftçinin mecburen borca yöneldiğini belirten Gürer, tarımsal kredi borcunun 1 trilyon 110 milyar liraya yükseldiğini, takipteki alacakların ise 10 milyar lirayı geçtiğini aktardı.
2026 bütçesinde de kanunen verilmesi gereken 722 milyar liralık desteğin yerine sadece 168 milyar liranın ayrıldığını hatırlatan Gürer, "Borçsuz çiftçi kalmadı. Destek yok, maliyet çok. Traktörleri, arazileri haczediliyor," dedi.
ZİRAAT BANKASI VE TARIM KREDİ YENİDEN YAPILANDIRILMALI
Krizden çıkış yolu için çözüm önerileri sunan Gürer, yem, gübre ve mazotta sübvansiyon sağlanmasını isterken, Ziraat Bankası'nın yeniden gerçek bir çiftçi bankasına dönüştürülmesi gerektiğini vurguladı. Tarım Kredi Kooperatiflerinin de üretimin her aşamasında çiftçiyi destekleyecek şekilde yeniden yapılandırılmasını zorunlu gördüğünü belirtti.
