Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2 Ekim 2025 tarihinde yayımladığı “Devlet Hesapları, 2024” bülteniyle kamu maliyesine ilişkin temel göstergeleri açıkladı. Verilere göre, genel devlet açığı 2024 yılı itibarıyla 1 trilyon 438 milyar 854 milyon TL olarak gerçekleşti. Bu açık, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 3,2’sine karşılık geldi. 2023 yılında bu oran yüzde 4,5’ti.
GELİR-HARCAMA DENGESİ
TÜİK verilerine göre 2024 yılında genel devletin toplam gelirleri 14 trilyon 882 milyar 218 milyon TL oldu. Aynı dönemde toplam harcamalar 16 trilyon 321 milyar 72 milyon TL olarak kaydedildi. Böylece gelirlerin GSYH’ye oranı yüzde 33,4, harcamaların oranı ise yüzde 36,6 olarak hesaplandı.
Genel devlet sektörü alt sektörleri arasında merkezi yönetim ve mahalli idareler açık verirken, sosyal güvenlik kurumları fazla verdi. Açığın düşmesinde özellikle sosyal güvenlik kurumlarının fazla vermesinin etkili olduğu belirtildi.
VERGİ VE SOSYAL KATKI GELİRLERİNİN YAPISI
Genel devletin vergi ve sosyal katkı gelirleri toplamı 2024 yılı itibarıyla 11 trilyon 240 milyar 452 milyon TL’ye ulaştı. Bu kalemler içindeki dağılım şu şekilde gerçekleşti:
Üretim ve ithalat üzerindeki vergiler, 2023’teki yüzde 48,2’lik payından düşüşle 2024’te yüzde 46,7’ye geriledi.
Gelir, servet ve benzeri üzerindeki cari vergilerin toplam içindeki payı yüzde 24 olarak belirlendi.
Net sosyal katkıların toplam içindeki oranı yüzde 29,3’e yükseldi.
Sermaye vergilerinin toplam içindeki payı yüzde 0,1’e düştü.
Bu yapı, sosyal güvenlik katkılarının kamu gelirleri içindeki öneminin arttığını, buna karşılık sermayeye dayalı vergilerin sınırlı kaldığını gösteriyor.
BORÇ STOKU VE GSYH ORANI
2024 yılı itibarıyla genel devletin konsolide brüt borç stokunun GSYH’ye oranı yüzde 23,6 olarak hesaplandı. Bu oran, bir önceki yılki seviyeye kıyasla düşüş gösterdi. TÜİK verisinde sadece genel devlet sektörü kapsamındaki borçlar yer aldı. Kapsam dahilindeki borçlar, merkezi yönetim, mahalli idareler ve sosyal güvenlik kurumlarını içeriyor.
Alt Sektörlerin Durumu
Merkezi devlet, 2024 yılında açık verdi. Harcamalar gelirleri aştı.
Mahalli idareler, benzer şekilde açık verdi.
Sosyal güvenlik kurumları ise fazla veren tek alt sektör olarak öne çıktı.
