Hafta sonu Suudi Arabistan’da yapılacak G20 Liderler Zirvesi, online olarak gerçekleştirilecek. Koronavirüs salgını sebebiyle çevrimiçi yapılacak G20 Zirvesine birçok ülke katılmayacak. Hangi ülkelerin katılacağı zirvede belli olacak.
Kesin olmamakla birlikte ABD Dışişleri Bakanı Pompeo’nun katılması beklenilen Suudi Arabistan’daki G20 Zirvesi öncesi, Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğunda katledilen gazeteci Cemal Kaşıkçı ve ülkede birçok aktivistin tutuklanması olayı dolayısıyla, birçok ülke ve sivil toplum kuruluşu, liderleri Suud rejiminin katliam ve işkencelerini görmezden geldiklerini söylüyor.
RİYAD’DAKİ G20 ZİRVESİNE HANGİ ÜLKELER KATILIYOR?
Suudi Arabistan, Cumartesi ve Pazar günü bir Arap ülkesi için bir ilk olarak G20 zirvesine ev sahipliği yapıyor, ancak küçültülmüş sanal format, yeniden canlanan koronavirüs pandemisi ve felç edici ekonomik kriz hakkındaki tartışmaları sınırlayabilir.
Genelde dünya liderleri arasında bire bir görüşme fırsatı olan ve şiddetli bir salgının gölgesinde düzenlenen G20 Zirvesi, bu yıl online olarak gerçekleştirilecek. İklim değişikliğinden artan eşitsizliğe kadar, acil küresel meseleler hakkında konuşulacak G20 Liderler Zirvesi için Suudi yetkililere yakın bir kaynak AFP'ye verdiği demeçte, tartışmalara ‘salgının etkileri’ ve ‘küresel ekonomiyi canlandırma adımları’ tarafından yönetilmesinin beklendiğini söyledi.
Aşı çalışmaları, dünya çapında 55 milyon insanı enfekte eden ve 1.3 milyon kişinin ölümüne neden olan koronavirüsü kontrol altına alma umutlarını artırdı.
Paris merkezli OECD, küresel ekonomik üretimin bu yıl yüzde 4,5 oranında daralacağını öngörüyor.
Yetkililer, G20 ülkelerinin aşıların üretimi ve dağıtımı da dâhil olmak üzere pandemiyle mücadeleye 21 milyar dolardan fazla katkıda bulunduğunu ve virüsün zarar görmüş dünya ekonomisini ‘korumak’ için 11 trilyon dolar enjekte ettiğini söyledi.
Ancak grup, gelişmekte olan ülkelerdeki olası kredi temerrütlerini ortadan kaldırmaya yardımcı olmak için artan bir baskı ile karşı karşıyadır.
Geçtiğimiz hafta, G20 maliye bakanları, virüsten kötü etkilenen ülkeler için uzatılmış bir borç yeniden yapılandırma planı için ‘ortak bir çerçeve’ ilan ettiler, ancak Action Aid kampanya grubu, tedbiri ‘ne yazık ki yetersiz’ olarak nitelendirdi.
Action Aid'den Katherine Tu, "Dünyanın en büyük insani kriziyle karşı karşıyayız ve gelişmekte olan ülkelerdeki kadınlar, sağlık ve ekonomik serpintinin en kötü etkilerini taşıyor" dedi.
"Yine de G20'nin kafası kumda ve durumun aciliyetine cevap vermekte başarısız oluyor."
‘DİJİTAL DİPLOMASİ’
Suudi Arabistan Kralı Selman, koronavirüs salgını sebebiyle ‘dijital diplomasi’ şeklinde yapılacak G20 Zirvesine başkanlık edecek.
Kanada merkezli G20 Araştırma Grubu'nun yöneticisi ve kurucusu John Kirton, sanal ortamın liderler arasında ‘kendiliğinden yanmayı’ engelleyerek ‘planlanmamış konulardaki karşılaşmaları’ sınırlandırabileceğini söyledi.
Bazı kaynaklar, Almanya Başbakanı Angela Merkel'den Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Rusya lideri Vladimir Putin'e kadar dünya liderlerinin konuşma yapmasının beklendiğini söyledi.
Zirvede, bir Trump savunucusu olan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Suudi Arabistan'da hazır bulunacak.
Trump'ın etkinlikte, birçoğu rakibi seçilen Başkan Joe Biden'i şimdiden tebrik eden dünya liderleriyle birlikte konuşup konuşmayacağı belli değil.
ABD'li jeopolitik düşünce kuruluşu Stratfor'dan Ryan Bohl, AFP'ye verdiği demeçte, ‘Trump'ın zirvede gerçekleştirdiği eylemlerin önceki yıllarda olduğu kadar büyük bir etkisi olmayacak. Katılmasa bile, topal ördek durumu bunu nispeten lezzetli hale getirecek.’ dedi.
Zirvenin Suudi Arabistan için dünya sahnesinde bir çıkış partisi olması gerekiyordu.
Suudi bir akademisyen, geçen yıl Arab News gazetesinde yazdığı üzere, zirve ‘veliaht prensin dünya sahnesine gerçek bir giriş’ olacağını yazdı.
Prens, o sırada ‘Krallığın iddialı reform projelerini sergilemekle kalmayacak, aynı zamanda uluslararası toplumda Suudi nüfuzunu artıracak’ dedi.
Ancak fiziksel bir zirveyi imkansız kılan salgın bu umutları büyük ölçüde azalttı.
Bohl, ‘Bu yıl G20, Suudi Arabistan için genel olarak hayal kırıklığı yaratacak çünkü sanal bir konferans, krallığın Riyad'ın umduğu şekilde ilerlemesini göstermeyecek,’ dedi.
Ancak ev sahiplerinin endişelenmesi gereken bir şey daha az olacak; güvenlik…
Bu ayın başlarında, Cidde'deki Müslüman olmayan bir mezarlıkta Batılı diplomatları hedef alan bir patlama, şehirdeki bir Fransız konsolosluğunun bıçaklı bir Suudi tarafından yaralanmasından iki hafta sonra alarm seviyelerini yükseltti.
Suudilerin insan hakları sicili, kampanyacıların ve tutuklu aktivistlerin akrabalarının liderleri zirveyi boykot etmeye veya cevaplar için baskı yapmaya çağırmasıyla olayı gölgede bıraktı.
Londra merkezli haklar grubu ALQST'nin vekili müdürü Safa al-Ahmad, ‘Suudi hükümetini sorumlu tutmak, onları hapisteki vicdan mahkumlarını serbest bırakmaya zorlamak zirveye katılan liderlere kalmıştır’ dedi.
Ahmad, AFP'ye ‘İnsan hakları sicillerini aklamalarına izin vermeyin’ dedi.
ABD'nin başkenti Washington merkezli Washington Post’un manşetinde yer alan habere göre; Suudi Arabistan rejiminin son 2 senedir Yemen'deki katliamlarda ve muhalefeti şiddetle bastırmasından ötürü yıpranan imajını düzeltmek için milyonlarca dolar harcadığı belirtildi.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ı ‘Krallığın fiili lideri’ olarak adlandıran Washington Post, bin Selman'ın imaj düzeltme çabalarının doruğunun bu hafta sonu Riyad'da gerçekleştirilecek G-20 zirvesi olacağına dikkati çekti.
G-20 ülkelerinin Riyad’daki zirveye düşük profilli de olsa katılacaklarını anımsatara bir dizi eleştirilerde bulunan Washington Post, bin Selman'ın ‘G-20 liderlerinden hak etmediği bir tasvip aldığı’ yorumunu yaptı.
2020 G20 Liderler Zirvesi’ne kesin olmamakla birlikte ABD’nin Dışişleri Bakanı Mike Pompeo katılacak. Bunun dışında koronavirüs salgını sebebiyle hangi ülkelerin G20 Zirvesine katılacağına dair henüz net bir bilgi paylaşılmadı.
CEMAL KAŞIKÇI OLAYI HATIRLATILDI
Başta Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğunda katledilen gazeteci Cemal Kaşıkçı olmak üzere ülkedeki birçok muhalifin çeşitli sebeplerle susturulmasına işaret eden Washington Post, G-20 liderlerinin, özellikle demokratik ülke liderlerinin, bu zorbalıkların sürdüğü bir ortamda Suudi Arabistan'ın G-20'ye başkanlık etmesi ya da zirveye ev sahipliği yapmasına izin vermemesi gerektiğini vurguladı.
Liderlerin, Riyad'daki G20 Zirvesine katılmalarının yanında tutuklanan aktivistler ile ilgili sessiz kalmalarının daha büyük bir utanç kaynağı olacağını aktaran Washington Post, liderlerin Birleşik Arap Emirlikleri'nde kaçırılarak Suudi Arabistan'a teslim edilen aktivist Luceyn el-Hezlul'un serbest bırakılması ile ilgili Suud Arabistan rejimine çağrıda bulunması gerektiğini belirtti.
İman en-Nefcan, Luceyn el-Hezlul, Azize el-Yusuf, Nevf Abdulaziz ve Rukayye el-Muharib gibi isimlerin aralarında yer aldığı Suudi Arabistanlı kadın aktivistlerin, Mayıs 2018 yılında gözaltına alındığı, ardından da Başsavcılıkça bazılarına ‘ülke çıkarlarına zarar verme’ suçlaması yöneltildiği hatırlatıldı.
Aralarında Uluslararası İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Af Örgütünün de yer aldığı bazı insan hakları örgütleri, kadın haklarını savundukları paylaşılan aktivistlerin işkenceye maruz kaldığını ileri sürmüştü.
Suudi Arabistan da söz konusu iddiaları kesin bir dille yalanlamıştı.
G20 NEDİR?
İngilizce Group of 20 (20 Grubu) kavramının kısaltması olarak bilinen G20; dünyanın en büyük ekonomileri arasında bulunan 19 ülkeden ve Avrupa Birliği Komisyonu'ndan oluşan topluluğu belirtir. Toplulukta bunların dışında üye 20 ülkenin Merkez Bankası Başkanları ve Maliye Bakanları da bulunur.
G20 ÜLKELERİ HANGİLERİ?
Avrupa Birliği Komisyonu, Almanya, Arjantin, ABD, Avustralya, Britanya, Brezilya, Endonezya, Çin, Güney Afrika, Fransa, Hindistan, Güney Kore, İtalya, Kanada, Japonya, Suudi Arabistan, Rusya, Meksika ve Türkiye, G20 ülkeleri arasında yer alıyor.
Dünyanın en büyük ekonomilerini bir araya getiren G20 Zirvesine üye ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor. Türkiye Cumhuriyeti, 2019 verilerine göre dünyanın 17'nci büyük ekonomisine sahiptir.
G20, 19 bağımsız ülke ve AB Komisyonu olmak üzere toplam 20 temsilciden oluşuyor. İspanya gibi birçok önemli Avrupa ülkesi, güçlü ekonomilerine karşın Avrupa Birliği Komisyonu içerisinde temsil ediliyor.
G20 NASIL BELİRLENİYOR?
G20'ye üye 19 ülkenin hepsinin millî geliri dünyada ilk 31'de bulunuyor. İsviçre, Tayvan, İran ve Norveç ekonomik olarak bazı üyelerden daha büyük olmalarına karşın çeşitli sebeplerle G20 ülkeleri arasında yer almıyor.
G20, 2015 YILINDA TÜRKİYE’DE DÜZENLENMİŞTİ
Her yıl düzenli olarak toplanan G20 Liderler Zirvesi, 2015’te Antalya'da gerçekleştirilmişti.
