Türkiye'den buğday ithalatına ilişkin flaş bir hamle geldi! TMO, rekor stokları eritmek için radikal bir karar aldı. Artık un ihracatçıları rahat bir nefes alırken, yerli üreticinin endişesi büyüyor. İşte detaylar...
BURAK ÖZTOPRAK
Türkiye, buğday piyasasında dengeleri değiştirecek bir karara imza attı! Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), elindeki dev buğday stoklarını eritmek için daha önce uyguladığı ithalat kısıtlamalarını rafa kaldırdı. 25 Mart 2025 tarihli bu kararla, buğday ithalatında kota sistemi tarihe karıştı.
KOTA SİSTEMİNİN ÖMRÜ KISA SÜRDÜ
Hatırlanacağı üzere, TMO, yerli üreticiyi korumak ve hasat döneminde fiyatları dengelemek amacıyla önce ithalatı tamamen yasaklamış, sonra da kota sistemine geçmişti. Bu sistem, un ihracatçısı değirmencilerin ithal buğday kullanımını %25 ile sınırlıyor, %75 yerli buğday kullanma zorunluluğu getiriyordu. Amaç, hem TMO'nun stoklarını eritmek hem de yerli üretimi desteklemekti.
Ancak, 2024'teki rekor alımlar TMO'nun depolarını beklenenden fazla doldurdu. Bu durum, un sanayicilerinin uluslararası piyasalarda rekabet edememesine yol açınca, TMO çarkları tersine çevirmek zorunda kaldı.
İHRACATÇILAR BAYRAM EDİYOR, ÇİFTÇİ KARA KARA DÜŞÜNÜYOR...
Bloomberg HT'nin duyurduğu buğday ithalatında kota sisteminin kaldırılması, Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithalatın önünü sonuna kadar açtı. Bu hamle, Türkiye'nin un ihracatındaki dünya liderliğini koruma ve ihracatçıların taleplerini karşılama amacı taşıyor.
HUBUDER Başkanı Gürsel Erbap, kararı "İhracatçılarımızın eli kolu bağlanmıştı, şimdi daha rekabetçi olacağız" sözleriyle değerlendirdi.
PEKİ BU KARAR PİYASALARI NASIL ETKİLEYECEK?
- Un İhracatı Coşacak: Türkiye, dünyanın un ihracatında zirvede. Kota sisteminin kalkması, değirmencilerin ithal buğdaya daha ucuz ve kolay erişmesini sağlayacak. Bu da un üretim maliyetlerini düşürerek ihracatta patlama yaratabilir.
- Yerli Üretici Endişeli: İthalatın serbestleşmesi, iç piyasada buğday fiyatlarını düşürebilir. Bu durum, yerli üreticinin gelir kaybı yaşamasına neden olabilir.
- TMO'nun Stokları Ne Olacak?: TMO'nun asıl amacı stokları eritmekti. Ancak ithalatın artması, bu süreci yavaşlatabilir. Bu da TMO'yu yeni satış stratejileri geliştirmeye zorlayabilir.
SEKTÖR İKİYE BÖLÜNDÜ!
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) ve diğer sektör temsilcileri, genel olarak karardan memnun. Ancak, bazı uzmanlar uyarıyor: "İthalat serbestleşsin ama yerli üretici de korunmalı! İç piyasada dengeler bozulmasın." Bir TUSAF yetkilisi, "Rekabet gücümüz artacak, ancak dikkatli planlama şart" diyerek endişelerini dile getiriyor.
