CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye’de mercimek üretimindeki gerilemeye dikkat çekerek, dışa bağımlılığın arttığını ve bunun hem üretici hem de tüketici açısından ciddi sonuçlar doğurduğunu belirtti. TBMM’de düzenlediği basın toplantısında konuşan Gürer, Anadolu’nun mercimeğin anavatanı olduğunu hatırlatarak, “Dünyaya tohumunu biz verdik, şimdi dünyadan mercimek almaya muhtaç hale düştük” dedi.
ÜRETİM HER YIL DÜŞÜYOR
Gürer, 2002 yılında 500 bin ton olan kırmızı mercimek üretiminin 2023’te 424 bin tona, 2024’te 405 bin tona, 2025’in ilk yarısında ise 340 bin tona gerilediğini söyledi. TÜİK’in ekim ayında yaptığı açıklamaya göre bu yılki rekoltenin 230 bin tona düşeceği öngörülüyor. Gürer, üretimdeki bu düşüşün ülkenin kendi kendine yeterlilik oranını giderek düşürdüğüne işaret etti.
"SURİYE’DEN MERCİMEK İTHAL EDER HALE GELDİK”
Üretimdeki azalmaya rağmen ithalatın yükseldiğini vurgulayan Gürer, 2025’in ilk 9 ayında 343 bin 988 ton kırmızı mercimek ithalatı yapıldığını ve bu ithalat için 205 milyon 509 bin 298 dolar ödeme gerçekleştirildiğini açıkladı. Ayrıca aynı dönemde 21 bin 11 ton yeşil mercimek için de 19 milyon 222 bin 285 dolar ödendiğini belirtti. Gürer, “Suriye’den mercimek ithal eder hale geldik” ifadesiyle tabloyu özetledi.
Mercimeğin dar gelirli vatandaşların temel besinlerinden biri olduğunu vurgulayan Gürer, “Mercimek, özellikle fakirin fukaranın kahvaltısında ya da lokantada ilk tercih ettiği ürün. Bu yıl mercimek üretimindeki düşme dışa bağımlılığımızı artıracak ve doğal olarak bunun bir tas çorbaya yansıması da gerçekleşecek” dedi. Yağ, salça, işçilik, elektrik ve kira gibi giderlerin üzerine bir de ürünün azlığı eklendiğinde çorba fiyatlarının yükseleceğini söyledi.
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alım politikalarını da eleştiren Gürer, “TMO, mercimekte bir alıma giriyor, bir alımdan çıkıyor. 2022 yılında 14 liradan yaptığı alım var. Geçen yıl alıma girmemiş, bu yıl da girmemiş. Böyle olunca piyasa da tüccara kalmış” dedi. Kuraklık ve don gibi olumsuzluklara karşı da üreticiye herhangi bir desteğin sağlanmadığını kaydeden Gürer, düşük alım fiyatlarının çiftçiyi üretimden uzaklaştırdığını belirtti.
RAFLARDA FİYAT UÇURUMU
İthal mercimeklerin marketlerdeki fiyatlarına da değinen Gürer, “Kanada’dan gelen kırmızı mercimek bir markette 40 lirayken, başka bir markette 52 liraya satılıyor” dedi. Aynı üründe ciddi fiyat farklarının oluştuğunu, yerli ürünlerin ise daha ucuz olmasına rağmen üreticinin zarar ettiğini ifade etti. Gürer, “Yerli üreticinin üretimden uzaklaşmasına, onların çekilmesiyle ithale pazarın kalmasına yol açıyor” uyarısında bulundu.
