Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin atık istatistiklerini kamuoyuna açıkladı. Açıklanan verilere göre, imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hane halklarında geçen yıl toplam 120 milyon ton atık meydana geldi. Bu atığın 42,2 milyon tonluk önemli bir kısmının tehlikeli atık sınıfında olduğu belirtildi.
İstatistikler kapsamında Türkiye'deki tüm belediyelerden, 50 ve üzeri çalışanı olan imalat sanayi iş yerlerinden, kurulu gücü 100 megavat ve üzeri tüm termik santrallerden, altyapısı tamamlanmış OSB müdürlüklerinden ve lisanslı atık tesislerinden veri derlendi.
İMALAT SANAYİ ATIK YÖNETİMİ
İmalat sanayi iş yerlerinde 2024 yılında 4,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 24,4 milyon ton atık toplandı. Bu atığın yönetimine ilişkin detaylar ise şöyle sıralandı:
Yüzde 70,1'i satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi.
Yüzde 12,1'i tesis bünyesinde geri kazanıldı.
Yüzde 10,8'i düzenli depolama tesislerine yönlendirildi.
Yüzde 2,6'sı yakma tesislerine gönderildi.
Yüzde 2,4'ü belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı.
MADEN İŞLETMELERİNDE 1 MİLYAR TONU AŞAN ATIK
Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil edildiğinde ise toplam atık miktarı 1 milyar 61 milyon ton olarak hesaplandı ve bu atığın yüzde 99,99'unu mineral atıklar oluşturdu.
Toplam atığın yüzde 85,1'i pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, yüzde 12,5'i ocak içine geri dolduruldu.
TERMİK SANTRALLER VE OSB VERİLERİ
Termik santrallerde 10,4 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 26,5 milyon ton atık meydana geldi. Toplam tehlikesiz atığın yüzde 84,6’sını kül ve cüruflar oluşturdu. Termik santral atığının yüzde 86,9'u kül dağı ve kül barajında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi.
OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri ve idari faaliyetleri sonucu 196 bin tonu tehlikeli olmak üzere 397 bin ton atık ortaya çıktı. Bu atığın yüzde 95,5'i atık işletme tesislerine gönderildi.
BELEDİYE ATIKLARI VE KİŞİ BAŞI GÜNLÜK TÜKETİM
Toplam 1401 belediyenin 1392'sinde atık hizmeti verildiği tespit edildi. Bu hizmetin sunulduğu belediyelerde toplanan 32,3 milyon ton atığın yüzde 88,9'u atık işleme tesislerine yönlendirildi. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak hesaplandı. Ayrıca, belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde 353 bin ton (kuru madde bazında) atık su arıtma çamuru oluştuğu belirlendi.
ATIK İŞLEME TESİSLERİNDE 195 MİLYON TON ATIK İŞLENDİ
Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen toplam 195 milyon ton atığın 139 milyon tonu bertaraf edilirken, 56 milyon tonu geri kazanıldı.
Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton ve yakma tesislerinde 448 bin ton atığın bertarafı sağlandı.
Beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde 4,7 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı gerçekleştirildi.
Kompost tesislerinde 124 bin ton ve diğer tesislerde toplam 51,5 milyon ton metal, plastik, kağıt, mineral gibi atık geri kazanıldı.
