Astana’da varılan mutabakat sonrası başlayan İdlib harekâtına dair en kritik bilgiye KARAR ulaştı. Kenti elinde tutan HTŞ, ÖSO’nun şehre sokulmaması şartıyla bölgeyi TSK’ya bırakmayı kabul etti. HTŞ ve Nusra ile bağlı gruplardan TSK’ya yönelik saldırı olmayacağı belirtildi.
HİLAL ÖZTÜRK / İSTANBUL
Suriye’nin siyasi geleceğini şekillendirecek en kritik hamle olarak kabul edilen İdlib harekâtının perde arkasında yaşananlara KARAR ulaştı. Bölgedeki askeri kaynaklardan alınan bilgilere göre, geçen cuma günü Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) destekli Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) güçlerinin İdlib’e girişi sırasında yaşanan kriz TSK ve Milli İstihbarat Teşkilatı’ndan (MİT) oluşan bir heyetle, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ve El Nusra’nın da aralarında olduğu grupların müzakeresi sonrası çözüldü. Fırat Kalkanı Harekâtı’nda görev alan ÖSO güçlerinin İdlib merkezine girmemesi, şehirde TSK’nın kontrolü sağlaması şartıyla HTŞ ve El Nusra’ya bağlı gruplar çekilme kararı aldı.
KONDROL TSK'DA OLACAK
Buna göre, TSK İdlib merkezinde konuşlanacak, Afrin sınırında ise ÖSO güçleri bulunacak. HTŞ ve bağlı gruplar da kontrolü tümüyle TSK’ya bırakacak. Rusya ve İran askeri sadece rejime ait bölgelerde konuşlanacak. Muhaliflerin bulunduğu bölgelere girmeyecek. Kan dökülmeden çözüm bulunmasına odaklanılan görüşmelerde, şehirdeki sivil ve muhaliflerin zarar görmemesi hedeflendi. Ancak bölgenin hassasiyeti nedeniyle provakasyon yaşanması ihtimaline karşı müzakarelerin sürekli olması kararı da alındı. İşte tam bu noktada dün sabah saatlerinde HTŞ’ye bağlı olduğu değerlendirilen iki militan TSK’nın iş makinalarının bulunduğu noktaya taciz ateşi açtı. Bu saldırıya TSK’nın Cilvegözü ve Oğulpınar karakollarından 4-5 obüs atışıyla karşılık vermesi sonrası, HTŞ de harekete geçti. Taciz saldırısını yapan iki militan tutuklandı ve TSK’ya bu durum bildirildi. Militanların provakasyon amaçladığı değerlendirilmesi yapıldı ve varılan mutabakatın geçerli olduğu vurgusu yapıldı.
GÖÇ ENDİŞESİ
Türkiye, İdlib’e yapılacak bir askeri operasyonun, ağır sivil kayıplara ve Türkiye’ye milyonlarla ifade edilecek göç dalgasına neden olabileceği değerlendirmesiyle hareket etti. Suriye’nin geleceğine de derin bir etki bırakacak, geri dönüşü olmayan demografik dönüşüm yaşanabileceği değerlendirildi. Türkiye, HTŞ ve bağlı grupların çatışmadan silah bırakması formülüyle uzun süre görüşmeleri sürdürdü. İdlib’de çözüm kararı ise 14-15 Eylül’de 6’ncı turu yapılan Astana görüşmelerinde alındı. Türkiye, Rusya ve İran İdlib’de çatışmasızlık bölgeleri oluşturması kararı aldı. Bölgeye 500 gözlemci gönderilmesi için harekete geçileceği bildirildi. Aynı görüşmelerde HTŞ’nin şehirdeki kontrolünü bırakması için de ortak hareket edilmesi kararı alındı. İlk olarak KARAR’ın duyurduğu bu süreçte harekete geçilmesi için Ekim ayı kararlaştırılmıştı. Türkiye muhaliflerin, Rusya ve İran rejimin kontrolündeki bölgelerde askeri olarak konuşlanacak. Türk askeri İdlib’in merkezini kontrol altında tutacak, Rus askerleri ise dış bölgelerde konuşlanacak. Türk askerinin 14 ayrı noktada 6 ay boyunca görev yapacağı da iddialar arasında. Ayrıca Türkiye’nin terör örgütü YPG’nin temizlenmesi için uzun süredir hazırlandığı Afrin operasyonunun da İdlib’de kontrolün sağlanmasından sonra yapılacağı planlandı.
RUSYA’YA UYARI: GELİŞİ GÜZEL BOMBALAMAYIN
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İdlib harekâtıyla ilgili “Amacımız, çatışmaları tamamen önlemek ve siyasi süreci kolaylaştırmak” dedi. AK Parti’nin Afyon’daki kampında konuşan Çavuşoğlu “Astana’da bir mutabakata vardık. Bu bölgelerde çatışmayı önlemek istiyoruz. Belli bölgelerde Rus, İranlı gözlemleciler olacak, İdlib içinde de bizim gözlemciler olacak” dedi. Havadan gelişi güzel bombalama yapmamaları konusunda Rusya ve diğer ülkeleri uyardıklarını dile getiren Çavuşoğlu, bir diğer amaçlarının siyasi süreci kolaylaştırmak olduğunu kaydetti.
BÖLGEDE KİMLİĞİ BELİRSİZ HAVA SALDIRISI
İdlib’in Maret Numan ilçesindeki pazar yerine düzenlenen hava saldırısında 12 sivil öldü, 15 sivil de yaralandı. Arama-kurtarma çalışmaları için Sivil Savunma (Beyaz Baretliler) ekipleri olay yerine intikal etti. Yaralılar bölgedeki sağlık merkezlerine kaldırılırken ölü sayısının artmasından endişe edildiği belirtildi. Saldırıyı düzenleyen uçağın aidiyeti henüz bilinmiyor.
ABD’DEN HAREKÂTA DESTEK MESAJI
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Türk askerinin İdlib’e intikaline destek mesajı verdi. Pentagon’un Ortadoğu Masası Sözcüsü Eric Pahon “NATO müttefikimiz Türkiye’nin sınırlarını koruması ve terörle mücadelesi ve terör örgütlerinin güvenli bölgeler oluşturmalarını engelleme çabalarını destekliyoruz” açıklamasında bulundu. Bölgenin terör örgütü El-Kaide için güvenli bir alan oluşturduğunu kaydeden Pahon, ülkesinin Nusra Cephesi ile ilgili pozisyonunun değişmediğini söyledi. Pahon ayrıca ABD’nin şu aşamada İdlib’deki operasyona katılmadığını söyledi.
İŞ MAKİNESİNE PROVOKASYON ATEŞİ
Dün iki HTŞ militanının taciz ateşi gerçekleştirdiği iş makinesinden siyah dumanlar yükseldi. Saldırının geldiği noktaya obüs atışı yapıldı. HTŞ, saldırıyı düzenleyen militanlarını tutukladığını iddia etti.
