Putin’in Ukrayna’yı işgal girişiminin ardından birçok ülke Rusya’yı kültürel alanda boykot ediyor. Almanya’da Putin’in dostu olarak bilinen Münih Filarmoni Orkestrası şefi Valery Gergiev savaşı kınamayınca görevinden kovuldu. İrlanda, Rus sanatçıların planlanmış etkinliklerini askıya aldı. İngiltere, Moskova Bolşoy Balesi’nin sahneleyeceği 21 gösteriyi iptal etti. Ukrayna Film Akademisi Rus filmlerine boykot çağrısı yaptı.
Disney ve Sony, ülkedeki gösterimlerini durdururdu, Warner Bros., ‘Batman’ filmini ‘Ukrayna’daki insani kriz’ nedeniyle Rusya’da vizyona sokmaktan vazgeçti.
SALİHA SULTAN
Rusya’nın açtığı savaşın ardından Ukraynalıların canları pahasına direnişine kültür ve sanat dünyasından da destek yağıyor. Putin’in bütün dünyanın gözü önünde başlattığı işgal girişiminin ardından Ruslar da dahil dünyanın birçok yerinden sanatçı ve kurumlar Ukrayna halkının yanında yer alan protestolara imza atıyor. Rusya bu süreçte sadece Eurovision, Şampiyonlar Ligi Erkekler Finali ve Formula 1 Rusya Grand Prix’sinden mahrum olmakla kalmadı, aynı zamanda ülkenin dünya çapında birçok sanat performansı da iptal edildi. Müzik dünyasında deprem yaratan haber haber Almanya’dan geldi.
Münih Filarmoni Orkestrası adına Belediye Başkanı Dieter Reiter, orkestra şefi olarak görev yapan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dostu olan orkestra şefi Valery Gergiev’i kovdu. Reiter, karardan önceki gün Gergiev’den savaşı ve Putin’i kınaması için 24 saat süre vermişti. Gergiev’in New York Carnegie Hall’da Viyana Filarmoni Orkestrası’na başkanlık edeceği konser de iptal edildi. İngiltere’de de Kraliyet Opera’sı, dünyanın en prestijli bale topluluklarından Moskova Bolşoy Balesi’nin planlanmış 21 gösterisini iptal etti. Rusya Devlet Sibirya Balesi’nin gösterileri de Wolverhampton Grand Theatre ve Northampton’daki Royal ve Derngate tarafından iptal edildi. İrlanda Dublin’deki Helix Tiyatrosu da, Moskova Kraliyet Balesi’nin Kuğu Gölü gösterisini ‘Ukrayna halkıyla dayanışma için’ iptal etti. Rus piyanist Denis Matsuev’in de iptallerden payını aldı. Bu iki sanatçı da Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesini açıkça desteklemişti. Rusya’nın Mariinsky Orkestrası’nın mayıs ayında Carnegie Hall’da Gergiev tarafından yönetilecek olan bir çift performansı da iptal edildi. ABD’li Punk Rock grubu Green Day da Moskova’daki stadyum konserini iptal ettiğini açıkladı.
SERGİLER İPTAL, GÖSTERİLER ASKIDA
Sanat dünyasında da Venedik Bienali’ndeki Rus Pavyonu, Rus sanatçı ve küratörlerin kendilerinin çekilmesinden sonra bu yıl planlandığı gibi gerçekleşmeyecek. Rus sanatçılar Alexandra Sukhareva ve Kirill Savchenkov’un yanı sıra küratör Raimundas Malašauskas da pavyona katılmayacağını açıkladı. Savchenkov ve Sukhareva yaptığı ortak açıklamada, “Siviller füzelerin ateşi altında ölürken, Ukrayna vatandaşları sığınaklarda saklanırken, Rus protestocular susturulurken sanata yer yok” dedi. Pavyonun organizatörleri, Instagram hesabından pavyonun kapalı kalacağını açıkladı. Nisanda düzenlenecek bienalde Ukrayna’yı temsil etmesi beklenen sanatçı Pavlo Makov da uluslararası sanat camiasının Rusya’ya karşı Rus sanatçıların yasaklanması da dahil olmak üzere güçlü ‘kültürel yaptırımlar’ uygulamasını talep eden bir açık mektuba imza atan yaklaşık 25 kişilik bir grup arasında yer aldı. Moskova’daki Garaj Çağdaş Sanat Müzesi de Rus sanatçıların sergilerini askıya aldı. İngiltere’de Victoria ve Albert Müzesi de Rus sanat eserlerinden oluşan projelerini kaldırmaya hazırlanıyor. Almanya’nın büyük sanat kurumlarından Berlin’deki Prusya Kültürel Miras Vakfı da Rus ortaklarıyla projelerini askıya aldı. Öte yandan Rusya’da bulunan birçok sanatçı savaşa şiddetle karşı çıkıyor, ancak Rus ordusu Ukrayna’yı işgal için harekete geçtiği günden bu yana Rusya sokaklarında hükümete karşı protestoda bulunan binlerce gösterici tutuklandığı için hapis korkusu yaşıyor.
‘UKRAYNA’NIN KÜLTÜREL MİRASI KASITLI YOK EDİLİYOR’
Los Angeles’taki sanat kurumu J. Paul Getty Trust da Rusya’yı Ukrayna’daki sanat ve kültür tarihiyle bağlantılı yerleşim yerlerini ‘kasıtlı’ olarak yakmakla suçlayarak, kınadı. Rusların açtığı savaşta yanan Kiev’deki yerel müze Ivankiv’de Ukraynalı ressam Maria Pryimachenko’nun 25 eserinin yanarak yok olmasının ardından açıklama yapan Getty Başkanı ve CEO’su James Cuno “Haber raporları, Putin Savaşı’nın son birkaç gününde Ukrayna’da işlenen birçok vahşet arasında Rus güçlerinin Ukrayna’nın kültürel mirasını yok etmeye başladığını gösteriyor” dedi. Cuno, Ivankiv Müzesi’nin ‘değerli Ukrayna halk sanatına ev sahipliği yaptığını’ söyleyerek, Rus işgalini ‘gelişmekte olan bir kültürel felaket’ olarak nitelendirdi.
‘BATMAN’ HAYRANI RUSLARA KÖTÜ HABER
Sinema dünyasında ise tepkiler çığ gibi büyüyor. Ukrayna Film Akademisi, dünyaya Rus filmlerinin uluslararası festivallerde yasaklanması da dahil olmak üzere, Rus sinemasının uluslararası boykot edilmesi çağrısında bulundu. Warner Bros., Disney ve Sony Pictures, Rusya’daki gösterimlerini durdurma kararı aldı. Warner Bros., cuma günü vizyona girecek olan ‘The Batman’ filmini ‘Ukrayna’daki insani kriz ışığında’ Rusya’da vizyona sokmama kararı aldı. Disney de önümüzdeki günlerde Rusya’da vizyona girmesi planlanan bütün filmlerin gösterimlerini iptal ettiğini duyurdu.
Bir şirket sözcüsü yaptığı açıklamada, “Ukrayna’nın sebepsiz yere işgali ve trajik insani kriz göz önüne alındığında, Pixar’dan yakında çıkacak olan ‘Turning Red’ de dahil olmak üzere Rusya’da filmlerin sinema gösterimlerini durduruyoruz” dedi. Her ne kadar Rusya küresel film pazarı açısından vazgeçilmez değilse de, ülke ‘Spider-Man: No Way Home’a gişede 45 milyon dolar kazandırmıştı. Sony Pictures da ‘Morbius’un ve Rusya’da yakında çıkacak diğer tüm filmlerin gösterimlerini durdurma kararı aldığını açıkladı. Sony Pictures Entertainment sözcüsü “Ukrayna’da devam eden askeri harekat ve bunun sonucunda ortaya çıkan belirsizlik ve o bölgede ortaya çıkan insani kriz göz önüne alındığında, yakında çıkacak olan ‘Morbius’ da dahil olmak üzere Rusya’da planlanan sinema sürümlerimizi duraklatacağız” açıklaması yaptı. Disney ve 20th Century Studios’un Rusya’da halihazırda gösterime giren filmlerin ülkedeki sinemalarda gösterilmeye devam edip etmeyeceği ise belirsizliğini koruyor.
