Tanzim satış 82 milyonun gündemi haline geldi ancak alarm zilleri ‘fabrikada’ çaldı. Sanayi üretimi 2018 Aralık ayında önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9.8 azaldı. En büyük çöküş, yüzde 10.8’le imalat sanayiinde gerçekleşti. Önlem gerektiren daralma, seçim öncesi ekonomideki ısınmayı ortaya koydu.
Ekonomideki dalgalanma sanayi sektörünü de derinden etkiledi. Geçen yılı oldukça kötü geçiren sanayi üretiminde çöküş resmi olarak rakamlarla doğrulandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, geçen yılın aralık ayına ve 2018 yılına ilişkin sanayi üretim endeksi sonuçlarını açıkladı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi aralıkta bir önceki aya kıyasla yüzde 1.4 düştü. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Aralık 2018’de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.8 azaldı. Endeks ise yıllık ortalamada yüzde 1.8 arttı. Ekonomistlerin beklentileri bu noktada geride kaldı. Sanayi Üretimi Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, arındırılmamış sanayi üretim endeksinin aralıkta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 6.8 azalacağını öngörmüştü. Aralıkta takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin yıllık bazda yüzde 7.2 azalacağını bekleyen ekonomistler, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin de aylık bazda yüzde 0.8 yükseleceğini tahmin etmişti. Arındırılmamış endekse baktığımızda geçen yılın aralık döneminde yüzde 9.8 olduğunu, son çeyrekte ise daralmanın yüzde 7 olarak gerçekleştiğini rakamlar ortaya koyuyor. Küresel krizin en sert rüzgarlar estirdiği dönemde bile sanayi üretimi yüzde 12 daralmıştı. Yıllık sanayi üretimi sadece yüzde 1.6 artarken, çöküşün hızlandığı da grafiklerden belli oluyor. En fazla düşüş ise imalat sanayinde oldu. İmalat sanayide çift haneli olan küçülme, Aralık ayında yüzde 10.8 olarak kayıtlara geçti. Son çeyrekte de daralma yüzde 7.7 olarak devam etti. Ara mallarında da üretim neredeyse yüzde 15 düşerken, dayanıklı tüketim de yüzde 8.9 ile yüzleri güldürmedi. Dayanıklı tüketim mallarında son çeyrekte yüzde 1.1’lik artış olduğu görüldü. Bu artışında vergi ve ÖTV indirimlerinden kaynaklandığı belirtildi.
‘DARALMANIN KANITI’
CHP’li Aykut Erdoğdu “Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretiminin 2017’nin son çeyreğine göre yüzde 7,5 azalması, Türkiye ekonomisinin 2018 yılı son çeyreğinde ağır bir daralma deneyimlediğinin kanıtı. Ekonomik daralma koşullarında cari açık verilmesi ihracat aracılığıyla krizin etkisinin hafifletileceği beklentisinin boşa düştüğünü gösteriyor. Kriz karşısında gereken önlemleri almayan yönetim, sanki kriz nasıl yönetilemez ve nasıl derinleştirilir sorularının cevabını aramaya düşmüş” dedi. CHP’li Faik Öztrak “TÜİK verileri üretimdeki çöküşün, ülkede yaşanan ekonomik krizin giderek ağırlaştığını ortaya koyuyor. Ekonomide çarklar artık durmuştur. Türkiye yönetilmemekte, adeta savrulmaktadır. Artık ülkeyi yönetme iddiasında bulunanların krizin farkına varmaları, şapkalarını önlerine koymaları gerekmektedir. İnim inim inleyen milletin dertleri ortadayken ‘dengelendik, dengeleniyoruz’ demekle, caddeler boyu uzanan iş ve meyve-sebze kuyruklarını görmezden gelmekle sorunlar çözülmemektedir” dedi.
ENERJİ İLK KEZ DÜŞTÜ YÜKSEK TEKNOLOJİ UÇTU
Aralık ayında enerjide de kaybın olduğu görüldü. Yüzde 0.3 düşen endeks uzun zaman sonra ilk kez kayıp yaşadığının sinyalini verdi. Yüksek teknoloji tarafında da krizin olmadığı ortada. Üretim tarafında Aralık 2018’de yüzde 15.4’lük artış kaydedildi. Son çeyreğe baktığımızda (Ekim-Kasım-Aralık) yüksek teknolojili ürünlerde yine yüzde 12.5’lik artış gerçekleşti. Tekstil grubu da düşüş kaydetti fakat, ortalamanın üzerinde kaldı.
YILIN SON ÇEYREĞİNDE DE KÜÇÜLDÜ
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, geçen yılın aralık ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre yüzde 0,1 artarken, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 1,6, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 0,8 düşüş gösterdi. Takvim etkisinden arındırılmış sanayinin alt sektörlerine bakıldığında ise Aralık 2018’de madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,1, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 10,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 1,2 düştü. Öte yandan geçen yılın dördüncü çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi 2017’nin aynı çeyreğine göre, yüzde 7,5 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki çeyreğe göre yüzde 5,2 geriledi.
