İstanbul'da düzenlenen Dörtlü Suriye Zirvesi sonrası Erdoğan, Putin, Merkel ve Macron ortak açıklama yaptı. Kritik zirve sonrası Suriye için insani çözüm mutabakatı ilan edildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde düzenlenen Suriye Zirvesi sonrasında ortak basın toplantısı düzenlendi
Aldığımız kararların Suriyeli kardeşlerimize hayırlara vesile olmasını dileyen Cumhurbaşkanı Erdoğan; 'Sahada tam olarak ateşkesin sağlanması, akan kanın bir an önce duruduluması hedefimiz var. Bir siyasi çözüme ulaşılması böylece ülkede istikrarın sağlanması noktasında neler yapılabilir? bunları ele alma fırsatımız oldu. Öncelikle Suriye tarafının küresel bir sorun haline gelmesinin en önemli sebebi meseleyi yeterince sebeblenemememiz. Bir çok ülke durumun rehabetini krizin etkilerini kendi sınırlarına ulaşınca farkına varmıştır. dedi'
ERDOĞAN'IN KONUŞMASINDAN SATIR BAŞLARI
-Anayasa komitesi yıl sonuna kadar tamamlanmalı
-Sınırda terör örgütünün palazlanmasına izin vermeyiz
-'Sahada tam olarak ateşkesin sağlanması ve hakim kılınması ile akan kanın bir an önce durdurulması hedefimiz var.'
'Siyasi süreçte somut adımlar atılmasının altını çizdik. Suriye kaynaklı terör tehdidini ele aldık. İşbirliğinin artırılması konusunda mutabık kaldık. Türkiye terör örgütlerinden en fazla zarar gören ülkelerden biridir."
'Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı operasyonlarını gerçekleştirdik, 4 bin kilometre karelik alanı güvenli bölge yaptık. Sınırda terör örgütlerinin palazlanmasına izin vermeyiz. Sahade yeni emrivakileri kabul etmeyeceğiz. İnsani boyutunu da konuştuk. Suriye halkına insani yardım konusunda mutabık kaldık. Türkiye, 3.5 milyon Suriyeliye ev sahipliği yapmaktır.'
'Zirve katılımcıları olarak çabalarımızı artıracağımıza inanıyorum. Türkiye olarak soruna çözüm bulmak için kararlılığımızı sürdüreceğiz. Bu görüşmelerden İran’ı da bilgilendireceğiz. Kararlılık Suriye halkıyla dayanışmanın gereğidir.'
PUTİN'İN KONUŞMASINDAN SATIRBAŞLARI
Putin, "Suriye'nin toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı. Suriye adım adım barışa doğru ilerliyor. Suriye'de çözüm ancak diplomasi yoluyla mümkün olabilir. Suriye radikal unsurlardan tamamen temizlenmeli" dedi.
"Türkiye tarafına bu toplantı için teşekkür ediyorum. Suriye’de durumun normalleşmesi için el ele çalışmaya devam edecektir. Gerekli reformların yapılması gerektiği kanaatindeyiz. Suriye topraklarının büyük bölümü teröristlerden arındırıldı, ülke adım adım barışa gidiyor. Suriye’nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı duyulmalı, Suriye halkı kendi kaderini kendileri tayin etmelidir."
"Bizi son derece titiz bir çalışma bekliyor. Suriye’de şiddet oranı azaltıldı ama radikal güçler temizlenmelidir. Silahsızlandırılmış bölgenin geçici bir tedbir olduğunu düşünüyoruz. Hem muhalifler hem silahlı güçlerin çekilmesi için çalışma yapılmasını bekliyoruz. İnsani yardım konusuna da odaklandık. Mültecilerin ülkeye dönüşleri konuşuldu. Sosyal meselelerin çözümü, ekonominin kalkınması için uluslararası toplumun el ele çalışması lazım. Mültecilerle ilgili bir konferans yapılmasını hedefliyoruz. Suriye’de 1.5 milyon mültecinin yerleştirilmesi için ortam sağlandı. Bu faydalı görüşme için teşekkür etmek istiyorum."
MACRON'UN KONUŞMASINDAN SATIRBAŞLARI
"Sayın Erdoğan’a teşekkür ediyorum. Amerikan halkına dayanışma dileklerimi iletiyorum. Sinagogdaki saldırıya karşı yanlarındayız. Bugünkü önceleğimiz terör ile mücadeledir. Terörist gruplara karşı mücadelemiz var. Terörle mücadeleyi sürdürürken, insani yardım konusunu da unutmuyoruz. Bu da bizi İdlib konusuna götürüyor. İdlib’e yapılacak bir saldırı insani konular konusunda kabul edilemez. Buradaki risk teröristlerin dağılması ve yeni mültecilere yol açacaktır. İdlib’de kalıcı ve sürdürebilir bir ateşkesin olmasına önem veriyoruz."
MERKEL'İN KONUŞMASINDAN SATIR BAŞLARI:
Almanya Başbakanı Merkel, "Nihai çözüm için çok önemli bir toplantı oldu. Sadece askeri değil, siyasi bir çözüm hayata geçirilmeli. Soruna BM kapsamında siyasi bir çözüm bulmalıyız" dedi.
"Bu davet nedeniyle teşekkür ediyorum. Üretken ve verimli bir toplantı oldu. İdlib’de ateşkes doğrultusunda verimli bir çalışma yapıldı. Bunun sürdürebilir olması için elimizden geleni yapmaya hazırız. Sadece askeri değil, siyasi bir çözüm hayata geçirilmeli. Kesinlikle kimyasal silahların kullanılmaması konusunda kararlı olduğumuzun bir defa daha altını çizmek isitiyorum. Bütün Suriye halkının oy kullanabileceği bir seçim yapılmalıdır."
SORU CEVAP
CEMAL KAŞIKÇI'NIN ÖLDÜRÜLMESİ
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cemal Kaşıkçı cinayetiyle ilgili soruya şu yanıtı verdi: "İkili görüşmelerimizde bu konuyu ele aldık ve gerekli bilgileri kendilerine verdim. 18 kişiyi kimin gönderdiğini Suudi yönetimi açıklasın. Suudi başsavcının görüşmelerini önemsiyoruz" dedi.
Merhum Cemal Kaşıkçı ile ilgili konuyu ikili görüşmelerimizde ele aldık. Gerekli bilgiyi kendilerine verdim. Her şeyden önce içeride 18 tutuklu var. Bunlar ülkelerimize gelen kişilerdir. 9+6+3 olarak. Bu kişileri Türkiye’ye kimler gönderdi? Bunun cevabını Suudi yetkililerin vermesi gerekir. Suudi yetkili mercileri yerli işbirlikçilere cesedin teslim edildiği söylendi. Bu yerli işbirlikçi kimdir? Her türlü cezai müeyideye çarptırılacaklarını söylüyorlar. Suçun işlendiği yer İstanbul’dur. Bu yargılamayı yapmayacaksa İstanbul’da yargılama çağrımızı yapmış bulunuyoruz. Suudi Arabistan, başsavcıyı buraya gönderiyor, başsavcımızla görüşmeler yapacaklar. Bunun neticesini de önemsiyoruz. Emniyet, istihbarat ve yargı teşkilatımız yoğun çalışma içinde olmuştur. Bu çalışmalar halen devam etmektedir.
"İstanbul’da tutuklanan Alman için mahkeme kararını vermiştir. Temyiz yolu açıktır. Türk yargısının vereceği karara hep birlikte saygı duymak zorundayız."
MERKEL: Cemal Kaşıkçı ile ilgili tabii ki konuyu ele aldık. Diğer taraftan dünkü Alman vatandaşın yargılanmasıyla ilgili konuyu da ele aldık.
MACRON: Sayın Kaşıkçı cinayetini ele aldık. Tabii ki kınıyoruz. Tabii ki delilerin paylaşımı konusunda çok iyi iş birlikleri söz konusu. Türkiye'nin seferberliği son derece önemli. Ama soruşturmanın sonuna kadar gitmesi gerekiyor. Son derece somut ve orantılı olması gerekiyor. Bunların bazı sektörlerle kısıtlı kalmaması gerekiyor. Her seferinde Avrupa eş güdümlü hareket etmektedir.
TÜRİYE'NİN GELECEKTEKİ DEVLET YAPISI VE İDLİB
PUTİN: Bizim ilkesel tutumumuz şu doğrultudadır. Suriye halkı kendi kaderini kendi tayin etmelidir. Bunun için de bir siyasi süreç başlatılmalıdır. Bugün ilgilendiğimiz konu buydu. Şu ya da bu şahsı görüşmedik. Rusya, Suriye hükümetini destekleme hakkını saklı tutuyor.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN: ESED'ın durumu ne olacak sorusunun cevabını vereyim. Tabii buradaki irade kişilere ait olan irade değildir. ESED'in durumunu belirleyecek olan irade Suriye halkının iradesidir. Suriye halkı kararı verecektir. Bize göre Esed bir milyon yakın vatandaşının hayatını katletmiş insan konumundadır. Esed bize göre muteber konumda değil. Nitekim şu anda yaşananlar ortadadır. Oradaki katliamlar devam etmektedir. Artık bu süreç bitmiş olur ve böylece Suriye'de insanlar hayatının nasıl devam ettirecek sorusuna çok daha rahat cevap bulmuş olur.
Sayın Putin ile yaptığımız görüşmeler sayesinde attığımız adımlarda 10 maddelik muhtıra yeni bir süreci başlattı. Kalıcı bir ateşkesi sağlamış olduk. Öyle ya da böyle kalıcı ateşkesin devamı tabii ki orada yaşayan insanları rahatlattı. Biz o yıkılan binaları, o binaların altında kalan insanları tasarruf edebiliyor musunuz? Bizler siyasetçi olarak acaba bunun bedeilini nasıl ödeyeceğiz diye düşünmek durumunda kalıyoruz. İnsani olarak birçok destekleri vermiş durumundayız. İnsani olarak ne gibi destekler verebiliriz bütün buralarda ne gibi destekler verebiliriz konuların görüşme fırsatı bulduk.
(DÖRTLÜ ZİRVENİN GENİŞLEMESİ) Bu yine birlikte atacağımız adımdır. Eğer böyle bir şeyin kararını verirsek Astana'da olduğu gibi böyle bir adımı atmamız mümkündür.
MERKEL: Suriye halkının tamamı uluslararası denetim altında yapılacak seçimlerde kendi karar vermelidir. Suriyelilerin de bu karara katılmaları gerekiyor. Suriye rejimi birçok insana gerçekten de çok çok sayıda insanı öldürdü. Bu sürecin aynı şekilde sürdürülebileceğini umuyorum.
MACRON: Ben de zaten konuşmanın başlangıcında açıkça söylemiştim. Erdoğan'ın söylediklerine katılıyorum. Suriye'nin kendi geleceğini belirleyebilmesi için gerekli şartları ortaya koymasında yardımcı olabiliriz. Tabii ki burada bir egemen hükümet var buna saygı gösterilmesi gerekiyor fakat uluslararası toplumun baskısını gösterek. Uluslararası topluluğun da bir söz hakkı var. Soçi'de verilen kararlar doğrultusunda uluslararası topluluğun da söyleyeceği şeyler var. Suriye halkının egemenliğine saygı göstereceğiz. Burada söylememiz gereken şey bu rejimin artık Suriye'nin tamamını temsil etmediği. Bizim burada talebimiz var. Bu da halkın kendini özgür şekilde ifade etmesine yer vermek.
