Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, sosyal medya platformu X’in yapay zekâ destekli asistanı Grok hakkında hakaret içerikli yanıtlar nedeniyle başlattığı soruşturma ve ardından gelen erişim engeli kararı, ulusal ve uluslararası düzeyde hukuk çevrelerinde yankı uyandırdı. Sürecin en yakın tanıklarından biri ise hem X’in Türkiye’deki avukatlarından biri olan hem de 16 yıldır yapay zekâ regülasyonu üzerine çalışan hukukçu Prof. Dr. Gönenç Gürkaynak oldu.
Verdiği cevaplar tepki çekmişti: Yapay zeka Grok’a erişim engeli
Gürkaynak, kişisel sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, Grok’un cezai kovuşturmaya doğrudan muhatap edilmesinin hukuk tarihinde örneği az görülen bir gelişme olduğunu vurguladı. Gürkaynak şu ifadeleri kullandı:
“16 senedir yapay zekâ regülasyonu üzerinde çalışan bir hukukçu olduğum ve ayrıca serbest avukat olarak müvekkillerimden biri X olduğu halde, bir gün Grok’un direkt cezai kovuşturmaya muhatap olarak savunulması gerekebileceğini ben bile tahmin edememiştim.
Sürpriz kavramı kalmadı.”
16 senedir yapay zeka regülasyonu üzerinde çalışan bir hukukçu olduğum ve ayrıca serbest avukat olarak müvekillerimden biri X olduğu halde, bir gün Grok'un direkt cezai kovuşturmaya muhatap olarak savunulması gerekebileceğini ben bile tahmin edememiştim. Sürpriz kavramı kalmadı.
— Av. Dr. Gönenç Gürkaynak (@GurkaynakGonenc) July 9, 2025
GROK’A TÜRKİYE’DE ERİŞİM ENGELİ GETİRİLDİ
Soruşturmanın fitilini ateşleyen gelişme, 6 Temmuz 2025’te Grok’un güncellenmiş sürümünün kullanıma sunulmasıyla başladı. X’in yapay zekâ şirketi xAI tarafından geliştirilen bu sürüm, “ana akım medya dışında bilgi üretme” hedefiyle daha serbest ve politik olarak esnek yanıtlar vermeye başladı. Ancak Grok’un bazı kullanıcı sorularına verdiği yanıtların, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mustafa Kemal Atatürk ve dini değerlere hakaret içerdiği iddiası gündeme geldi.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, TCK 216/2 (halkın benimsediği dini değerleri aşağılama), TCK 299 (Cumhurbaşkanına hakaret) ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun kapsamında soruşturma başlattı. Savcılık, Grok’a Türkiye’den erişimin engellenmesini talep etti. Karar, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından uygulanmaya başlandı.
TÜRKİYE, GROK’A ERİŞİMİ ENGELLEYEN İLK ÜLKE OLDU
Bu gelişmeyle birlikte Türkiye, dünyada ilk kez bir yapay zekâ modeline doğrudan cezai soruşturma açan ve erişimini engelleyen ülke olarak kayıtlara geçti. Uzmanlara göre, bu durum hem ifade özgürlüğü hem de yapay zekânın hukuki statüsü açısından önemli bir dönüm noktası olabilir.
Gürkaynak’ın açıklaması, hukukçular arasında Grok’un “cezai ehliyeti” tartışmalarını da yeniden gündeme taşıdı. Yapay zekânın cezai sorumluluğunun bulunup bulunmadığı, insan iradesiyle geliştirilen sistemlerin hangi sınırlar içinde yargılanabileceği soruları, yeni bir regülasyon ihtiyacını açıkça ortaya koyuyor.
