Suriye’de 7 yıldır süren savışın sona ermesi için Türkiye, Rusya ve İran liderlerinin Soçi’deki kritik zirvesinde alınan kararların ilk sınanacağı konu PYD ve Afrin olacak. Soçi’de Türkiye’nin kırmızı çizgiler olarak ortaya koyduğu bu iki madde için formül arayışı masada.
HİLAL ÖZTÜRK / İSTANBUL
Suriye’di iç savaşın sona erdirilmesinde en kritik toplantı kabul edilen Soçi zirvesinin, üç garantör ülkenin de ellerindeki tüm kartları açtığı bir havada geçtiği öğrenildi. Karar’ın güvenilir kaynaklardan aldığı bilgilere göre Türkiye zirvede PYD’nin varlığının sona erdirilmesi. Beşar Esad’lı geçiş sürecinin olamayacağı konularında muhataplarına kararlılığını bildirdi. Rusya Türkiye’nin YPG ile ilgili görüşünü anladığını ifade ederek bu konuda ayrıca bir değerlendirme yapacağını belirtti. Kaynaklar, Rusya’nın Afrin ve Mümbiç gibi YPG’nin kontrolündeki bölgelerdeki polis gücünü geri çekme önerisinde bulunduğunu belirterek bu hamlenin gerçekleşmesi halinde YPG’nin Türkiye’ye karşı savunmasız hale geleceğine dikkat çekiyor. Bu noktada Türkiye Afrin’e Rusya’nın boşalttığı noktalardan giriş yapacak.
Rusya’nın Suriye’de çözümün kısa sürede gerçekleşmesini istiyor. Türkiye ve muhaliflerin Esad’sız geçiş konusundaki kararlılığınının süreci uzatmaması için bu formüle sıcak bakıyor. Ancak bu konuda İran ile Rusya arasında kriz yaşandığı belirtiliyor. İran Esad’ın geçiş sürecinde mutlaka olması gerektiği görüşünde. İran Suriye’deki etkinliğinin Esad’sız geçiş sürecinde azalacağı öngörüsüyle hareket ediyor. Toplantıda Suriye’deki çözümün ancak üç garantör ülkenin birlikte çalışması ile sağlanacağı konusunda tam bir görüş birliği oluştuğu belirtiliyor. Anlaşmazlıklar ne olursa olsun üç ülkenin işbiriliğinin ve ortak hareket etme tutumunun daha önemli olduğu vurgulandı.
BMGK LİSTESİNDEKİ AYRINTI
Soçi zervesinde çıkan ortak bildirinin mesajları ise şunlar oldu:
* Barış ve istikrarının tesis edilmesi amacıyla İran, Rusya ve Türkiye arasındaki aktif işbirliğinin sürdürülmesi konusunda kararlılık teyit edildi.
* İran, Rusya ve Türkiye’nin garantörleri olduğu Suriye’deki ateşkes rejiminin muhafaza ve tahkim edilmesi konusundaki üçlü eşgüdümün mevcut seviyesinden duyulan memnuniyet ifade edildi.
* Ateşkes kapsamı BM Güvenlik Konseyi tarafından tanımlanmış terörist gruplarla belirlendi. Her ne kadar YPG bu listede yer almıyorsa bile PKK’nın listede olması önemli. Türkiye YPG’nin PKK’nın Suriye kolu olduğunu belirtiyor.
* Şiddetin azaltılmasına, insani mağduriyetlerin giderilmesine, mülteci akımının engellenmesine ve mülteciler ile yerlerinden edilmiş kişilerin güvenli şekilde geri dönüşleri için koşulların hazırlanmasına yönelik çalışmaların başlatılmasına önemli ölçüde yardımcı olduğunu vurgulandı.
* Suriye’nin birliğinin yeniden sağlanması için halkın desteğini alacak bir Anayasa hazırlanması kararlaştırıldı. Halkın öncülüğünde ve sahipliğinde yürütülecek kapsayıcı, özgür, adil ve şeffaf bir süreçle seçimlere gidilecek.
* Seçimlere katılma yeterliliği olan tüm Suriyeliler BM’nin uygun şekilde gözetimi altında serbest ve adil oy kullanacağı seçim yapılacak.
* Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüre olan kuvvetli taahhütler teyit edildi.
* Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğü vurgulandı.
* Uluslararası toplumun ilgili üyelerine; Suriye halkına ilave yardımlar göndermek, insani mayın temizliği faaliyetlerini kolaylaştırmak, tarihi mirası korumak ve sosyal ve ekonomik tesisler de dahil olmak üzere temel altyapıyı yeniden tesis etmek yoluyla gerginliğin azaltılması ve istikrarın sağlanması sürecine destek vermeleri çağrısında bulunuldu.
