Suriye’den sonra bu kez Irak’ta tansiyon yükseldi. Kerkük’teki stratejik askeri karargâhın KDP’ye devredileceği iddiası Türkmenleri ayağa kaldırdı. Dört kişinin öldüğü çatışmalar kontrolden çıkınca Bağdat kararı erteledi. 24 saatlik kriz Kerkük’ü Barzani’ye bağlama girişimi olarak görülürken Türkiye’de ‘Türkmenlerin iradesi yok sayılamaz’ tepkisi yükseldi.
Kerkük’e 2017’de girerek peşmerge varlığına son veren Irak ordusu Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) binasını da boşaltıp ‘Kerkük Operasyonlar Komutanlığı’ karargâhına dönüştürmüştü. Binanın Irak Başbakanı’nın talimatıyla tahliye edilerek yeniden KDP’ye verileceğine ilişkin iddialar üzerine 25 Ağustos’ta protestolar patlak verdi. Bölgedeki Türkmen ve Arap aşiretler karargah önünde toplandı. Kürt göstericiler de karşı eylem yaptı.
HAMLE 18 ARALIK’TAKİ İL MECLİS SEÇİMLERİ ÖNCESİ GELDİ
Tansiyon tehlikeli düzeye ulaşınca Kerkük Valisi Rakan el-Cuburi, kararın ertelendiğini duyurdu. Hamlenin 18 Aralık’taki il meclis seçimleri öncesinde gelmesi dikkat çekti. Türkmen vekiller de ortak açıklamada ‘Kerkük’le ilgili etnik temsilcilerin görüşü alınmadan verilecek her karar barışı bozar’ dedi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da “Kerkük’te artan PKK mevcudiyetine süratle son verilmeli. Türkmenleri her alanda destekleyeceğiz” ifadesini kullandı.
Kerkük’te karargah olarak kullanılan binanın yeniden Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) verilmesi üzerine başlayan eylemlerde en az 4 kişi hayatını kaybetti. Kentte ilan edilen sokağa çıkma yasağının kaldırıldığı açıklandı.
Irak’ta Kerkük Valisi Rakan Said el-Cuburi, kentteki Ortak Operasyonlar Komutanlığı güçlerinin kullandığı binanın Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) teslim edilmesi kararının ertelendiğini ve göstericilerin protestolarına son verildiğini duyurdu. Vali Cuburi, Facebook üzerinden yayımladığı açıklamada, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ile yaptığı telefon görüşmesi sonucu, merkezi yönetime bağlı güçlerin kullandığı binanın KDP’ye teslim edilmesi konusunun ertelendiğini bildirdi.
Vali, bina önünde bulunan protestocularla görüşerek Başbakanın verdiği “erteleme” talimatını kendilerine anlattığını ve bunun üzerine göstericilerin çadırları toplayıp protestolarına son verme ve kapatılan yolu açma kararı aldığını ifade etti. Karargah önünde kurulan çadırlar göstericiler tarafından kaldırılmaya başlandı. Kerkük’te KDP destekçileri kapatılan Kerkük-Erbil yolunun açılması için gösteri düzenlemişti. Kentte yaşanan olaylarda göstericiler arasında ölü ve yaralılar olmuştu. Kerkük Polis Müdürlüğü Basın Sorumlusu Amir Nuri, daha önce 1 olan ölü sayısının 9’a, 6 olan yaralı sayısının ise 15’e yükseldiğini söyledi. Irak Başbakanı Sudani de Kerkük’te olay çıkaranlara karşı operasyon talimatı vermişti.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’ne (IKBY) bağlı Peşmerge güçleri, 2014’te terör örgütü DEAŞ’ın ortaya çıkmasından sonra Irak ordusunun Kerkük’te boşalttığı üslere konuşlanmaya başlamış ve 3 yıl boyunca kentte denetimi fiilen ele almıştı. IKBY’nin 25 Eylül 2017’de düzenlediği sözde “bağımsızlık referandumu” ve Kerkük’ü ilhak girişiminin ardından, merkezi hükümete bağlı güçler 16 Ekim 2017’de Kerkük’e girerek kentteki Peşmerge varlığına son vermişti. Irak ordusu KDP binasını boşaltıp Kerkük Operasyonlar Komutanlığı karargahı yapmıştı. KDP, söz konusu binanın daha önce kendileri tarafından kullanıldığını ve yeniden kendilerine verilmesi gerektiğini belirtiyor. Binanın Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin talimatıyla boşaltılarak KDP’ye devredilme hazırlıkları yapıldığı iddialarına karşı başlatılan protestolar, 25 Ağustos’tan beri devam ediyor. Karargah önündeki gösterilere Kerkük’teki Sünni Arap Aşiretleri, Türkmenlerden farklı gruplar ve Kays el-Hazali liderliğindeki Asayib Ehlilhak Hareketi taraftarından bazı kişiler destek veriyor.
Öte yandan Kürtlerin yoğun yaşadığı Rahimava bölgesinde toplananlar da karşı gösteri düzenledi. Ordunun kullandığı binanın KDP’ye verilmesi gerektiğini savunan göstericilerin, karargah önünde Arap ve Türkmenlerce sürdürülen eylem alanına yaklaşması üzerine güvenlik güçleri havaya ateş açmış, olay yerinden dumanların yükseldiği ve ambulansların da bölgeye sevk edildiği görülmüştü.
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Kerkük’te sokağa çıkma yasağı ilan edilmesi ve olay çıkaranlara karşı güvenlik güçlerinin operasyon başlatması talimatı vermişti. Irak Genelkurmay Başkanı Abdulemir Yarullah’ın Kerkük’te yaşanan gerginliğin ardından kente geldiği ve Kürdistan Demokrat Partisi’ne (KDP) verileceği iddia edilen ordu karargahında yetkililerle güvenlik toplantısı yapmıştı.
‘HER TÜRLÜ EMRİVAKİ BARIŞI BOZAR’
Irak Türkmen Cephesi Kerkük Milletvekili, Erşat Salihi, Türk basınının olaylarla ilgilenmediğini belirtti. Salihi “Arap ve Kürt kanalları Kerkük’le nasıl ilgileniyorsa an be an, sizin de öyle ilgilenmeniz lazım” dedi. Kerkük’teki Türkmen Milletvekilleri bir açıklama yayımladı. Milletvekilleri, çözümün yerel seçimler sonrasına kadar yargı yoluyla çözülmesi gerektiğini belirtti:
“Kerkük şehri ile ilgili olarak etnik temsilcilerinin görüşü alınmadan alınacak her türlü karar, güvenliğin istikrarsızlaşmasına ve toplumsal barışın bozulmasına yol açmaktadır. Buna en iyi örnek, Ortak Operasyonlar Komutanlığı karargâhının boşaltılması ve ana üslerin kapatılması kararıdır. Beş günü aşkın süredir devam eden toplu oturma eylemi sonucunda Kerkük ile Erbil’i birbirine bağlayan yol kapatılmıştır. Bu duruma en iyi çözüm, meselenin yerel seçimler sonrasına kadar yargı yoluyla çözülmesidir. Ayrıca Bağdat ile Erbil arasında Kerkük halkının çıkarları dikkate alınmadan yapılan anlaşmalar, bizi uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ve dost ülkeler aracılığıyla uluslararası destek aramaya itmektedir. Merkezi hükümet ile bölgesel hükümet arasındaki ihtilaflı konuların ele alınabilmesi ve herhangi bir petrol anlaşmasının imzalanabilmesi için Kerkük’teki etniklerin ve onların meşru temsilcilerinin de bu konuda söz sahibi olması gerekmektedir.”
IRAK HÜKÜMETİ KARDEŞLERİMİZİN CAN GÜVENLİĞİNİ GARANTİ ALTINA ALMALI
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, Türkmen Cephesi Kerkük Milletvekili Erşat Salihi ile telefonda görüştüğünü söyledi. Akşener, sosyal medya hesabında şu açıklamayı yaptı:
“Kerkük’te yaşanan olaylara dair Irak Türkmen Cephesi Kerkük Milletvekili Erşat Salihi Bey ile telefonda görüşerek bilgi aldım. Kadim Türk şehrimize, terörün gölgesinin bile düşmesi; sessiz kalınamaz, görmezden gelinemez, kabul edilemez bir hadisedir. Irak Hükûmeti Türkmenlerin iradesini yok saymaya çalışan terör olaylarına karşı bir an önce gereken önlemleri devreye sokmalı ve kardeşlerimizin can güvenliğini garanti altına almalıdır. Şunu hiç kimse unutmasın ki Türk varlığına saldıranların karşısında durmak neye mal olursa olsun Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin boynunun borcudur! Türk milletinin kalbi her daim Türkmen kardeşleriyle beraberdir! Kerkük Türk’tür, Türk kalacaktır.” Gerilimin dinmesinin ardından İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu “Irak’ın huzur ve bütünlüğü, Kerkük’ün istikrarlı ve hakça bir yönetime kavuşmasından geçmektedir. İYİ Parti olarak bundan sonra da Irak Türklüğünün yanında olmaya devam edeceğiz” dedi.
BAKAN FİDAN: TÜRKMENLERİ HER ALANDA DESTEKLEYECEĞİZ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile Tahran’daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu. Kerkük’ü barış içinde bir arada yaşama kültürünün sembolü olarak gördüklerini ifade eden Fidan “Irak’ın asli ve kurucu unsurları arasında yer alan Türkmen soydaşlarımızın ana yurdu konumundaki Kerkük’te can kaybıyla sonuçlanan gerginliklerin ortaya çıkmasını üzüntü ve büyük kaygıyla karşılamaktayız” dedi.
Bu tür gerginliklere mahal verilmemesi gerektiği yönündeki görüşlerin, Irak makamlarıyla daha önce paylaşıldığını vurgulayan Fidan, şunları söyledi:
“Şehirde son dönemde artış gösteren PKK mevcudiyetine de süratle son verilmesini Irak makamlarından talep ediyoruz. Türkmen soydaşlarımızın hak ve menfaatlerinin korunması, Irak’a yönelik politikamızın ana unsurları arasında yer almaktadır. Türkmen haklarının siyasi pazarlıklara konu edilmesine karşı durmaya ve Türkmenleri her alanda desteklemeye devam edeceğiz.”
