Dünya İnsan Hakları Günü nedir? İşte İnsan Hakları Beyannamesinin maddeleri

Tüm devlet ve sivil toplum organizasyonlarının davet edildiği kurulda yapılan oylamanın ardından '10 Aralık' tarihi, ‘Dünya İnsan Hakları Günü’ olarak BMGK tarafından kabul edilmiştir. Burada hazırlanan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin maddeleri, her insanın eşit olduğunu belirtmektedir.

İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİNİN MADDELERİ NELER?

Beyannamenin ön sözü şöyle başlamaktadır;

"İnsanlık ailesinin bütün üyelerinde olan haysiyetin ve bunların eşit ve devir kabul etmez haklarının tanınması hususunun, adaletin, hürriyetin ve dünya barışının temeli olmasına, yoksulluktan ve dehşetten kurtulmuş insanların, içinde söz ve inanma hürriyetlerine sahip olacakları bir dünyanın kurulması en yüksek hedefleri olarak ilan edilmiş bulunmasına, insan haklarının tanınmaması ve hor görülmesinin insanlık vicdanını isyana teşvik eden vahşiliklere neden olmasına, uluslararasında dostça ilişkiler geliştirilmesini sağlamanın esaslı bir zaruret olmasına, insanin baskı ve zulme karşı son çare olarak ayaklanmaya mecbur olmaması adına insan haklarının bir hukuk rejimi ile korunmasının esaslı bir zaruret olmasına, daha geniş bir hürriyet içerisinde daha iyi bir hayat şartları yaratmaya karar verdiklerini beyan etmiş olmalarına, BM halklarının, antlaşmada, insan şahsının haysiyet ve değerine, insanın ana haklarına, erkek ve kadınların eşitliğine olan inançlarını bir defa daha ilan etmiş olmalarına ve sosyal ilerlemeyi kolaylaştırmaya, bu haklar ve hürriyetlerin herkes tarafından aynı biçimde anlaşılmasının yukarıdaki taahhüdün yerine getirilmesi adına son derece önemli bulunmasına göre, üye devletlerin, BM Teşkilatıyla işbirliği içerisinde olarak, insan haklarına ve ana hürriyetlerine bütün dünyada saygı gösterilmesinin teminini taahhüt etmiş olmalarına,

BMGK, insanlık topluluğunun bütün fertleriyle uzuvlarının bu beyannameyi daima göz önünde tutarak eğitim ve öğretim yoluyla bu haklar ve hürriyetlere saygıyı geliştirmeye, gittikçe yükselen milli ve milletlerarası tedbirlerle bizzat üye devletler ahalisi ve bu devletlerin idaresi altındaki ülkeler ahalisi arasında bu hakların dünyaca fiilen tanınmasını ve tatbik edilmesini sağlamaya gayret etmeleri için bütün halklar ve milletler için ulaşılacak ortak ideal olarak işbu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesini ilan etmiştir

Madde 1

Tüm insanlar özgür, haklar ve haysiyet açısında eşit doğar. Vicdan ve akla sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyetiyle hareket ederler.

Madde 2

Herkes, renk, ırk, dil, cinsiyet, siyasi, din ya da diğer herhangi bir akide, millî ya da içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark gözetilmeden işbu Beyannamede ilan olunan tekmil haklardan ve bütün hürriyetlerden istifade ederler.

Bundan başka, bağımsız memleket uyruğu olsun, vesayet altında olan, gayri muhtar ya da sair bir egemenlik kayıtlamasına tabi ülke uyruğu olsun, bir şahıs ile ilgili uyruğu olduğu memleket ya da ülkenin siyasi, hukuki ya da milletlerarası statüsü açısında hiçbir ayrılık gözetilmez.

Madde 3

Hürriyet, yaşamak ve kişi emniyeti her insanın hakkıdır.

Madde 4

Hiç kimse kölelik ya da kulluk altında tutulamaz; köle ticareti ve kölelik her türlü biçimde yasaklanmıştır.

Madde 5

Hiç kimse zalimane, işkenceye, haysiyet kırıcı, gayriinsani cezalara ya da muamelelere tabi tutulamaz.

Madde 6

Herkes her nerede olursa olsun hukuk kişiliğinin tanınması hakkına sahiptir.

Madde 7

Kanun önünde herkes eşittir ve farksız bir şekilde kanunun eşit korumasından istifade hakkına sahiptir. Herkesin işbu Beyannameye aykırı her türlü ayırdedici mualeleye karşı ve böyle bir ayırdedici muamele adına yapılacak her türlü kışkırtmaya karşı eşit korunma hakkı vardır.

Madde 8

Her şahsın kendine anayasa ya da kanunla tanınan ana haklara aykırı muamelelere karşı fiilli netice verecek biçimde millî mahkemelere müracaat hakkı bulunur.

Madde 9

Hiç kimse keyfi bir şekilde tutuklanamaz, alıkonulanamaz ya da sürülemez.

Madde 10

Herkes, vecibelerinin, haklarının ya da kendisine karşı cezai mahiyette herhangi bir isnadın tespitinde, tam bir eşitlikle, davasının tarafsız ve bağımsız bir mahkemece adil bir biçimde ve açık olarak görülmesi hakkına sahiptir.

Madde 11

1. Bir suç işlemekten sanık herkes, savunması için kendisine gerekli bütün tertibatın sağlanmış olduğu açık bir yargılama ile kanunen suçlu olduğu tespit edilmediği müddetçe masumdur.

2. Hiç kimse işlendikleri esnada millî ya da milletlerarası hukuka göre suç teşkil etmeyen fiillerden ya da ihmallerden dolayı mahkûm edilemez. Bunun gibi suçun işlendiği esnada uygulanabilecek olan cezadan daha şiddetli bir ceza verilmez.

Madde 12
Hiç kimse ailesi, özel hayatı, yazışması ya da meskeni hususlarında keyfi karışmalara, şeref ve şöhretine karşı tecavüzlere maruz bırakılamaz. Herkesin bu karışma ve tecavüzlere karşı kanun ile korunmaya hakkı bulunur.

Madde 13

1. Herkes herhangi bir devletin sınırları dahilinde serbestçe dolaşma ve yerleşme hakkına haizdir.

2. Herkes, kendi memleketi de dahil, herhangi bir memleketi terketmek ve memleketine dönmek hakkına haizdir.

Madde 14

1. Herkes zulüm karşısında başka memleketlerden mülteci olarak kabulü talep etmek ve memleketler tarafından mülteci muamelesi görmek hakkını haizdir.

2. Bu hak, gerçekten adi bir cürüme veya Birleşmiş Milletler prensip ve amaçlarına aykırı faaliyetlere müstenit kovuşturmalar halinde ileri sürülemez.

Madde 15

1. Her ferdin bir uyrukluk hakkı vardır.

2. Hiç kimse keyfi olarak uyrukluğundan ve uyrukluğunu değiştirmek hakkından mahrum edilemez.

Madde 16

1. Evlilik çağına varan her erkek ve kadın, ırk, uyrukluk veya din bakımından hiçbir kısıtlamaya tabi olmaksızın evlenmek ve aile kurmak hakkına haizdir. Her erkek ve kadın evlenme konusunda, evlilik süresince ve evliliğin sona ermesinde eşit hakları haizdir.

2. Evlenme akdi ancak müstakbel eşlerin serbest ve tam rızasıyla yapılır.

3. Aile, cemiyetin tabii ve temel unsurudur, cemiyet ve devlet tarafından korunmak hakkını haizdir.

Madde 17

1. Her şahıs tek başına veya başkalarıyla birlikte mal ve mülk sahibi olmak hakkını haizdir.

2. Hiç kimse keyfi olarak mal ve mülkünden mahrum edilemez.

Madde 18

Her şahsın, fikir, vicdan ve din hürriyetine hakkı vardır; bu hak, din veya kanaat değiştirmek hürriyeti, dinini veya kanaatini tek başına veya topluca, açık olarak veya özel surette, öğretim, tatbikat, ibadet ve ayinlerle izhar etmek hürriyetini içerir.

Madde 19

Her ferdin fikir ve fikirlerini açıklamak hürriyetine hakkı vardır. Bu hak fikirlerinden ötürü rahatsız edilmemek, memleket sınırları mevzubahis olmaksızın malümat ve fikirleri her vasıta ile aramak, elde etmek veya yaymak hakkını içerir.

Madde 20

1. Her şahıs saldırısız toplanma ve dernek kurma ve derneğe katılma serbestisine maliktir.

2. Hiç kimse bir derneğe mensup olmaya zorlanamaz.

Madde 21

1. Her şahıs, doğrudan doğruya veya serbestçe seçilmiş temsilciler vasıtasıyla, memleketin kamu işleri yönetimine katılmak hakkını haizdir.

2. Her şahıs memleketin kamu hizmetlerine eşitlikle girme hakkını haizdir.

3. Halkın iradesi kamu otoritesinin esasıdır; bu irade, gizli şekilde veya serbestliği sağlayacak muadil bir usul ile cereyan edecek, genel ve eşit oy verme yoluyla yapılacak olan devri ve dürüst seçimlerle ifade edilir.

Madde 22

Her şahsın, cemiyetin bir üyesi olmak itibariyle, sosyal güvenliğe hakkı vardır; haysiyeti için ve şahsiyetinin serbestçe gelişmesi için zaruri olan ekonomik, sosyal ve kültürel hakların milli gayret ve milletlerarası işbirliği yoluyla ve her devletin teşkilatı ve kaynaklarıyla mütenasip olarak gerçekleştirilmesine hakkı vardır.

Madde 23

1. Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı vardır.

2. Herkesin, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit iş karşılığında eşit ücrete hakkı vardır.

3. çalışan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlık haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve gerekirse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla da tamamlanan adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır.

4. Herkesin menfaatlerinin korunmasi için sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır.

Madde 24

Her şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa çalışma müddetinin makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde ücretli tatillere hakkı vardır.

Madde 25

1. Her şahsın, gerek kendisi gerekse ailesi için, yiyecek, giyim, mesken, tıbbi bakım, gerekli sosyal hizmetler dahil olmak üzere sağlığı ve refahını temin edecek uygun bir hayat seviyesine ve işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, ihtiyarlık veya geçim imkânlarından iradesi dışında mahrum bırakacak diğer hallerde güvenliğe hakkı vardır.

2. Ana ve çocuk özel ihtimam ve yardım görmek hakkını haizdir. Bütün çocuklar, evlilik içinde veya dışında doğsunlar, aynı sosyal korunmadan faydalanırlar.

Madde 26

1. Her şahsın öğrenim hakkı vardır. Öğrenim hiç olmazsa ilk ve temel safhalarında parasızdır. İlk öğretim mecburidir. Teknik ve mesleki öğretimden herkes istifade edebilmelidir. Yüksek öğretim, liyakatlerine göre herkese tam eşitlikle açık olmalıdır.

2. Öğretim insan şahsiyetinin tam gelişmesini ve insan haklarıyla ana hürriyetlerine saygının kuvvetlenmesini hedef almalıdır. Öğretim bütün milletler, ırk ve din grupları arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu teşvik etmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışın idamesi yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir.

3. Ana baba, çocuklarına verilecek eğitim türünü seçmek hakkını öncelikle haizdirler.

Madde 27

1. Herkes, topluluğun kültürel faaliyetine serbestçe katılmak, güzel sanatları tatmak, ilim sahasındaki ilerleyişe iştirak etmek ve bundan faydalanmak hakkını haizdir.

2. Herkesin yarattığı, her türlü bilim, edebiyat veya sanat eserlerinden mütevellit manevi ve maddi menfaatlerin korunmasına hakkı vardır.

Madde 28

Herkesin, işbu Beyannamede derpiş edilen hak ve hürriyetlerin tam tatbikini sağlayacak bir sosyal ve milletlerarası nizama hakkı vardır.

Madde 29

1. Her şahsın, şahsiyetinin serbest ve tam gelişmesi ancak bir topluluk içinde mümkündür ve şahsın bu topluluğa karşı görevleri vardır.

2. Herkes, haklarının ve hürriyetlerinin kullanılmasında, sadece, başkalarının haklarının ve hürriyetlerinin gereğince tanınması ve bunlara saygı gösterilmesi amacıyla ve ancak demokratik bir cemiyette ahlâkın, kamu düzeninin ve genel refahın haklı icaplarını yerine getirmek maksadıyla kanunla belirlenmiş sınırlamalara tabi tutulabilir.

3. Bu hak ve hürriyetler hiçbir veçhile Birleşmiş Milletlerin amaç ve prensiplerine aykırı olarak kullanılamaz.

Madde 30

İşbu Beyannamenin hiçbir hükmü, herhangi bir devlete, zümreye ya da ferde, bu Beyannamede ilan olunan hak ve hürriyetleri yoketmeye yönelik bir faaliyete girişme ya da eylemde bulunma hakkını verir şekilde yorumlanamaz.

Erdoğan'dan insan hakları mesajı: 18 yılda çok ileri taşıdıkDEVA Partisi'ndan insan hakları eleştirisi: İfade özgürlüğünde sonuncuyuzTürkiye'ye yaptırımın görüşüleceği zirve öncesi yaptırım sinyaliDünya Köleliğin Kaldırılması Günü nedir?