Ticaret Bakanlığı'nın Kasım ayı indirimleri mercek altına alan saha denetimleri, sektördeki büyük bir aldatmacayı ortaya çıkardı. Milyonlarca vatandaşı yüksek indirim oranlarıyla alışverişe teşvik eden ancak gerçekte fiyatları önce şişirip sonra indirim olarak sunan 27 firma hakkında yasal işlem başlatıldı. Bakanlık, tespit ettiği usulsüzlükler nedeniyle bu firmaları Reklam Kurulu'na sevk etti ve idari para cezası uyguladı.
TÜKETİCİYİ KANDIRAN ALGI OPERASYONU DEŞİFRE OLDU
Özellikle "Büyük Kasım İndirimleri" ve "Black Friday" gibi isimlerle anılan kampanya dönemleri, tüketiciler için büyük bir fırsat kapısı gibi görünse de, bazı fırsatçı markaların hedefi oldu. Ticaret Bakanlığı ekipleri, 81 il genelinde gerçekleştirdiği titiz incelemelerde, indirim adı altında yapılan haksız uygulamaları tek tek belirledi.
Yapılan denetimlerde, özellikle kadın tüketicilerin yoğun ilgi gösterdiği ev tekstili ve züccaciye sektöründe faaliyet gösteren tanınmış markaların başı çektiği belirlendi. Bu markaların, ürünlerin "eski fiyatlarını" piyasa değerinin çok üzerinde göstererek, bu şişirilmiş rakamlar üzerinden yüzde 80'lere varan gerçek dışı indirimler uyguladığı saptandı. Bakanlık açıklamasında, bu yöntemin tamamen "algı yönetimi" olduğu ve tüketicinin satın alma iradesini yanıltmaya yönelik olduğu vurgulandı.
İNDİRİM GÖRÜNÜMLÜ YANILTICI FİYATLANDIRMA
İstanbul başta olmak üzere farklı illerde yoğunlaşan saha denetimleri, fiziki mağazaların yanı sıra e-ticaret platformlarını da kapsadı. Bakanlık, her iki mecrada da uygulanan aldatıcı fiyatlandırma taktiklerini tespit etti.
Tespit edilen en çarpıcı usulsüzlükler şunlar oldu:
- Fiyat Şişirme: Ürünlerin kampanyadan önceki 'gerçek' fiyatları yerine, astronomik 'eski fiyatlar' belirlenerek, indirim oranı devasa gösterildi. Örneğin, gerçek piyasa değeri 100 TL olan bir ürünün eski fiyat etiketi 500 TL yapılarak, 180 TL’ye satılması ve bunun %64 indirim olarak lanse edilmesi.
- Kampanya Tarihi Muamması: Tüketiciyi acele etmeye teşvik eden ancak yasal zorunluluk olan kampanya başlangıç ve bitiş tarihlerinin belirtilmemesi.
- Yanıltıcı Görseller ve Sloganlar: Sanki stoklar tükenmek üzereymiş veya indirim oranı çok yüksekmiş gibi algı yaratan, ancak gerçeği yansıtmayan reklam materyallerinin kullanılması.
HEM REKLAM KURULU’NA SEVK HEM DE AĞIR PARA CEZASI
Denetimler neticesinde, Fiyat Etiketi Yönetmeliği’ne aykırılık teşkil eden uygulamalar nedeniyle 27 ürün/kampanya doğrudan Reklam Kurulu'na sevk edildi. Reklam Kurulu'nun bu firmalara yönelik çok daha ağır yaptırımlar uygulama yetkisi bulunuyor.
Ayrıca, Bakanlık haksız fiyat artışı şüphesi taşıyan ürünler için ilgili şirketlerden detaylı alış-satış faturalarını talep etti. Yönetmeliğe aykırılıkları kesinleşen firmalara ise idari para cezası uygulandığı bildirildi. Bu cezaların, firmaların cirolarına oranla ciddi maliyetler oluşturabileceği belirtiliyor.
Ticaret Bakanlığı, yayınladığı son açıklamada, piyasada güven ve adalet temelinde bir ticaret düzeninin korunması adına denetimlerin hız kesmeden devam edeceğini ve tüketicilerin haklarını savunmak için tüm yetkilerin kullanılacağını net bir dille ifade etti. Tüketicilerin, alışveriş yapmadan önce ürünlerin fiyat geçmişlerini kontrol etmeleri ve yanıltıcı indirim iddialarına karşı uyanık olmaları gerektiği hatırlatıldı.
