Pandemi sonrası ülkemizde giderek yaygınlaşan esnek çalışma modelleri, özellikle öğrencilerin, çocuklu annelerin ve ek gelir arayanların gözdesi haline geldi. Bu "part-time" çalışma sistemi, tam süreli çalışmaya göre SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu) ve GSS (Genel Sağlık Sigortası) işlemlerinde önemli farklılıklar barındırıyor. Türkiye Gazetesi köşe yazarı İsa Karakaş, bu konuda tereddütleri giderecek önemli açıklamalarda bulundu.
PART-TİME ÇALIŞMA NEDİR VE NASIL TANIMLANIR?
İş Kanunu'na göre, bir çalışanın normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli emsal işçiye göre üçte ikisinden daha az belirlenmesi durumu Part-Time (kısmi süreli) çalışma olarak kabul ediliyor. Ancak burada dikkat edilmesi gereken kritik bir nokta var: Eğer iş sözleşmesi aylık ücret karşılığı yapılmışsa, çalışanın haftalık süresine bakılmaksızın tam ay (30 gün) olarak bildirilmesi gerekiyor.
SGK İÇİN KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER:
İsa Karakaş, kısmi zamanlı çalışanlar için SGK bildirimlerinde hayati önem taşıyan bazı detaylara dikkat çekti:
Noter Onayı Şart Değil: Kısmi zamanlı sözleşmelerin noter tasdikli olması zorunlu değil. Ancak noter onaysız ve yasal süresi dışında SGK'ya verilen sözleşmeler, sadece verildiği ay ve sonrası için geçerli olacak.
İmza Şartı: Sözleşmelerde hem sigortalının hem de işveren veya vekilinin imzası bulunmalı. Tek taraflı imzalı sözleşmeler SGK tarafından kabul edilmiyor.
Yazılı Olmalı: Eksik gün bildirimine kanıt oluşturan kısmi süreli iş sözleşmeleri yazılı olarak düzenlenmeli ve SGK'ya ibraz edilmeli.
Süre ve Saat Detayı: SGK, ibraz edilen sözleşmelerde imza şartının yanı sıra sözleşme süresi, çalışma saatlerinin uygunluğu ve gün sayısı gibi detayları titizlikle inceler. Bu hususlardan herhangi birinin eksik olması durumunda sözleşme geçerli sayılmayabilir.
SGK PRİM GÜN SAYISI NASIL HESAPLANIR?
SGK uygulamasında, saat ücreti karşılığı yapılan kısmi süreli çalışmalarda, ay içinde çalışılan toplam sürenin 7,5 saate (günlük olağan çalışma süresi) bölünmesiyle prim ödeme gün sayısı hesaplanır. Bu hesaplamada, 7,5 saatin altındaki çalışmalar 1 güne tamamlanır.
Haftalık Çalışma Süresi Sınırı: Bir sözleşmenin kısmi süreli sayılabilmesi için haftalık çalışma süresinin 45 saatin üçte ikisi, yani 30 saat ve altında olması gerekiyor. 30 saatin üzerindeki haftalık çalışmalar kısmi süreli kabul edilmez ve sözleşmeler geçerli sayılmaz.
Hesaplama Detayı: Haftalık çalışma süresi üzerinden hesap yapılırken, ayın her haftasının pazar hariç her iş gününde çalışılacak gün sayısı, günlük 7,5 saat ile çarpılarak haftalık çalışma saati bulunur. Aylık toplam çalışma saati hesaplandıktan sonra, bu sürenin tam süreli çalışmanın üçte ikisinden fazla olup olmadığı kontrol edilir. Fazla ise, sigortalı aylık 30 gün üzerinden bildirilir.
PART-TİME ÇALIŞANLAR GSS PRİMİ ÖDEYECEK Mİ? BÜYÜK DEĞİŞİKLİK!
Kısmi süreli çalışanlar için genel sağlık sigortası (GSS) primleri konusunda önemli bir değişiklik yapıldı:
Eski Uygulama: Önceden ay içerisinde 20 gün ve daha az çalışanların eksik günlerine ait GSS primlerini 30 güne tamamlaması zorunluydu.
Yeni Uygulama: 26 Mart 2020 tarihinden itibaren bu süre 8 gün ve daha az çalışanlar olarak değiştirildi. Yani artık ayda 9 gün ve üzeri çalışan kısmi süreli çalışanların eksik günlerine ait GSS primlerini tamamlama zorunluluğu bulunmuyor!
Ev Hizmetlerinde Çalışanlar: Ev hizmetlerinde 10 günden fazla çalışanların eksik günlerine ait GSS primlerini tamamlama zorunluluğu da kaldırıldı.
GSS Prim Tutarı: Geliri brüt asgari ücretin üçte birinin üzerinde olan kişilerin ödemesi gereken aylık GSS prim tutarı, brüt asgari ücretin %3'ü kadar. Buna göre, 2025 yılı Ocak ayı ve sonrası için bu tutar aylık 780,17 TL olarak belirlendi.
Gençlere Devlet Desteği: Lise ve dengi öğrenimden mezun olan gençlerin 20 yaşını, yükseköğrenim mezunlarının ise 25 yaşını geçmemek üzere iki yıl süreyle GSS primleri devlet tarafından karşılanıyor. Bu destek, gençlerin mezuniyet sonrası sağlık hizmetlerinden faydalanmaya devam etmelerini sağlıyor.
Bu açıklamalar, kısmi süreli çalışanlar ve işverenler için büyük önem taşıyor. Özellikle GSS primlerindeki değişiklikler, binlerce kişinin cebini doğrudan etkileyecek ve esnek çalışma modellerini daha cazip hale getirecek gibi görünüyor.
Memura yarı zamanlı çalışma hakkı geldi! İsa Karakaş açıkladı: “Anneler için cazip değil!”
Bankalar kazandı, emekliler kaybetti! İsa Karakaş açıkladı: "Bu şartlar altında..."
