Ekonomi yönetiminin hamleleri TL’yi tarihinin en kötü seviyelerine taşırken, dün Merkez Bankası piyasaya döviz satışı gerçekleştirdi. Salı akşamı Erdoğan’ın canlı yayında açıklamaları sonrasında kur yeni rekora imza atarken, Merkez’in hamlesi doları 13 lira seviyesinin altına taşıdı. Erdoğan’ın partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmayla birlikte Merkez’in hamlesi boşa çıktı. Faiz hassasiyetini yeniden dile getiren konuşma sonrasında satışlarla düşen dolar yeniden 13.28 seviyesini aştı.
EKONOMİ SERVİSİ
Türkiye ekonomisinde dalgalı kur seyri devam ediyor. Özellikle ekonomi yönetiminin aldığı kararlarla TL tarihinin en kötü seviyelerine imza atarken, kur rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın her defasında faiz hassasiyetini yinelemesi piyasalarda olumsuz karşılığa neden olurken, kur açıklamalar sonrasında rekora gidiyor.
Salı akşamı TRT ortak yanına katılan Erdoğan, ekonomiye dair açıklamalarda bulundu. Yüksek enflasyona rağmen faiz indirimlerinde kararlı olduklarını anlatan Erdoğan “Kur-faiz spekülasyonuyla karşı karşıyayız” dedi. Program daha bitmeden konuşma esnasında Türkiye piyasalarının kapalı olmasına rağmen kur yeniden rekor seviyeye tırmandı.
Program öncesinde 13.26 seviyelerinde seyreden kur önceki gece canlı yayının sonlarına doğru yeni rekor seviyesini görerek 13.70 liranın üstüne çıktı. Dün piyasaların açılmasıyla birlikte yükseliş devam ederken 13.87 ile ikinci zirve gecikmedi. Bu rekorun ardından Merkez Bankası, piyasalara hamle yaptı. Merkez’in daha önceki açıklamalarına rağmen ‘uygulanmakta olan dalgalı kur rejimi altında kur seviyesine ilişkin bir taahhüdü yoktur. Sadece aşırı oynaklığa müdahale edebilmektedir’ resmi olarak döviz satışı yapıldı. Direkt müdahalenin ardından Merkez Bankası “Döviz kurlarında görülen sağlıksız fiyat oluşumları nedeniyle piyasaya satım yönünde doğrudan müdahale ettiğini” açıkladı. Resmi olarak müdahale en son 23 Ocak 2014’te yapılmıştı.
Yaklaşık 7 yılın ardından ilk kez doğrudan müdahale gerçekleştirilmiş oldu. Banka, yapılan müdahalelerde satış tutarını resmi olarak 15 gün sonra açıklayacak. “Merkez Bankasının ben buradayım” yönünde bir mesaj verdiğini söyleyen ekonomistler rezervlere de işaret ederek, müdahalelerin ne kadar tutarda ne kadar süreceğinin soru işareti yarattığını söylüyor. Aynı zamanda müdahalenin sınırlı olacağı da düşünülürken, hamle sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın partisinin TBMM Grup Toplantısı’nda konuşması hamleyi boşa çıkardı. Merkez’in girişimi sonrasında 12.49 seviyesine inen dolar/TL, yeniden faiz indirimi mesajıyla 13.28’in üstünü gördü.
‘MÜDAHALE OYNAKLIK İÇİN DEĞİL KONUŞMAYA HAZIRLIK İÇİN’
Merkez’in müdahalesinin ardından ekonomist Prof. Dr Yalçın Karatepe “Anlaşılan o ki Merkez Bankası görevlilerinin parmağı Erdoğan konuştuğu süre boyunca ‘sat’ tuşunun üzerinde olacak. Meğer TCMB’nin müdahalesi kurlardaki oynaklığa değil, Erdoğan’ın konuşmasına hazırlık içinmiş” paylaşımını yaptı. Ekonomist İris Cibre de Dolar kuruna bakmıyoruz düşük faiz = düşük kur açıklamasının ardından Merkez müdahalesi hiç tezat oluşturmuyor. Bugün yaşanan 13.86, 12.40, 13.26 hareketi var ya; yatırımcıyı soydular... Bugün son kalan kredibilitenin de bittiği gündür, benim gözümde... Müdahalenin işe yaramama sebebi; çok geç kalınmış bir adım. Politikalarda ve açıklamalarda bir değişiklik yok” ifadelerini kullandı.
‘GİDEN REZERV OLUR REKOR SADECE GECİKİR’
Karar Gazetesi yazarı ekonomist Doç. Dr Oğuz Demir döviz satarak müdahalenin bir işe yaramayacağını ifade ederek “Döviz satarak kuru tutmak zaman kazanmaktır. Giden rezerv olur, rekor seviyeler biraz gecikir... O arada doğru adımı atmaz, yanlışta ısrar ederseniz bir işe yaramaz” değerlendirmesinde bulundu. Ekonomist Refet Gürkaynak da “En son faizi düşürüyoruz, kur yükselecek, cari açık kapacak, çok iyi olacak hikayesi anlatmışlardı. Şimdi kuru düşürmek için müdahale ediyorlar. Ne yaptığımızı bilmiyoruz demenin en pahalı yolları” paylaşımını yaptı.
‘DÜŞÜK DÖVİZ İLE TÜRKİYE’Yİ İTHALAT CENNETİ YAPMALARINA İZİN VERMEYECEĞİZ’
Cumhurbaşkanı ve AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, partisinin TBMM Grup Toplantısı’nda konuştu. Erdoğan, kurla ilgili beklentinin rakamın seviyesi değil, istikrarının sağlanması noktasında olduğunun farkında olduklarını dile getirdi. Erdoğan şöyle devam etti: “Türkiye, pek çok gelişmekte olan ülkenin yerinde saymasına yol açan yüksek faiz üzerine kurulu para politikasını artık terk etti. Belki siyaseten en riskli, fakat ülkemiz ve milletimiz için en doğru planı biz yaptık. Çıksın birisi, ‘Siz faizleri düşürerek, üretimi ve istihdamı artırarak yanlış yapıyorsunuz’ desin. Yine çıksın birisi ‘Yüksek faiz ve düşük kur istihdamı artırır siz yanlış yapıyorsunuz’ desin. Diyemez, çünkü doğrusu bizim yaptığımızdır. Düşük kurla ülkemizi ithalat cenneti haline dönüştürmek isteyenlere geçit vermeyeceğiz. Kur dediğin bugün artar, yarın düşer, enflasyon dediğin bugün artar, yarın düşer. Ama üretimde ve istihdamda sağladığımız her artış, kalıcı bir kazançtır. Hala yüksek faiz dayatmasında bulunanlar, hele hele kur manipülasyonu ve fahiş fiyat üzerinden kendi ülkesini, kendi halkını soymanın peşinde koşanlar evlatlarının geleceğine kastettiklerini bilmelidirler. Buradan açıkça bir kez daha ifade ediyorum; ülkemizi yıllarca içinde çırpındığı kısır ekonomi döngüsüne tekrar mahkum edecek geri adımlar asla atılmayacaktır.
BAŞKANDA SÖYLEM ÇOK İSTİKRAR YOK
Merkez Bankası faiz indirimlerine gittikçe söylem değişiklikleri de gündeme geldi. Ayrıca yaşanan kur ataklarına karşı Merkez “Uygulanmakta olan dalgalı kur rejimi altında kur seviyesine ilişkin bir taahhüdü yoktur” açıklamasını yapmış. Kurların serbest piyasa dinamiklerine göre belirlendiğini ifade etmişti.
Öte yandan Merkez sadece aşırı oynaklık durumunda müdahale edeceklerini ifade etmişti. Birkaç ay önce Kavcıoğlu, TCMB’nin genel kurulunda “Enflasyon ve enflasyon beklentileri sıkı bir para politikası duruşu gerektiriyor. Politika faizini enflasyon üzerinde bir düzeyde oluşturmaya devam edeceğiz. Enflasyondaki düşüşün kalıcılığını sağlayacağız” demişti. Enflasyonun artışı sonrasında tam tersi oranda faizler düşünce bu sefer Merkez’den çekirdek enflasyon söylemini ortaya attı. Alman-Türk Ticaret ve Sanayi Odası Toplantısı’nda yaptığı konuşmada Kavcıoğlu “Olağanüstü koşullar çekirdek enflasyon göstergesinin önemini artırıyor. Son çeyrekte enflasyonun düşüşe geçeceğini düşünüyoruz” dedi. Çekirdek enflasyon da yükselince Kavcıoğlu söylemi bir kez daha değiştirdi ve düşük faizle cari dengenin sağlama hedefini açıkladı. Kavcıoğlu son toplantıda da “Cari fazla verdiğimizde çok daha sağlıklı bir fiyat istikrarına kavuşmuş olacağız” vurgusunu yaptı.
