Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor, Türkiye'nin AB üyelik sürecinin 15 Temmuz sonrası çıkarılan OHAL yasalarının kalıcı hale gelmesiyle kesintiye uğradığını belirtti. Amor, Türkiye ile AB arasındaki dış politika uyumunun tarihi düşük seviyede olduğunu ve Türkiye'deki yönetim modelinin Rusya’ya benzemeye başladığını ifade etti.
Türkiye-AB ilişkilerinin kritik eşiğe geldiği bir dönemde konuşan Nacho Sanchez Amor, sürecin teknik değil, demokratik gerekçelerle tıkandığını vurguladı. “AB üyeliği reform ve demokrasiyle mümkündür, stratejik pazarlıkla değil” diyen Amor, Türkiye'nin, hukuk devleti ve özgürlükler alanında yaşadığı gerilemelerin süreci fiilen durdurduğunu belirtti.
“OHAL YASALARININ KALICILAŞMASI SÜRECİ FELÇ ETTİ”
Euronews'te yer alan habere göre; Türkiye’nin AB üyeliği yönünde büyük adımlar atabileceği bir dönemde olduğunu hatırlatan Amor, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ilan edilen olağanüstü halin (OHAL) ardından çıkarılan ve daha sonra kalıcı hale getirilen yasaların demokratik süreci geri çevirdiğini ifade etti:
“Darbe sonrası güvenlik endişeleriyle yasalar çıkarılması doğaldır. Ancak bu yasaların, darbeyle ilgisi olmayan kişilere uygulanması ve kalıcı hale getirilmesi, Türkiye’yi AB'nin temel değerlerinden uzaklaştırdı.”
Bu çerçevede “kayyum uygulamalarına” da özel bir vurgu yapan Amor, bu tür yetkilerin suistimal edilerek siyasi muhaliflere karşı kullanıldığını, bunun da demokrasinin temel ilkeleriyle bağdaşmadığını söyledi.
“KAYYUM YASASI DEMOKRATİK BİR DEVLETTE OLMAZ”
HDP'li belediyelere uygulanan kayyum atamalarının, artık CHP’li başkanları da kapsayacak şekilde genişletilmesine tepki gösteren Amor, “Seçimle gelen bir belediye başkanının, seçimi kaybeden parti tarafından görevden alınması dışarıdan bakıldığında açıklanamaz bir durum” dedi.
Amor, şunları söyledi:
“Dünyada böyle bir yasa kullanan başka bir ülke olup olmadığını bilmiyorum. Gerçek bir demokraside sorun yaşayan bir belediye başkanının yerine yine halkın oy verdiği partiden biri gelir. Ama burada sistem artık keyfileşmiş durumda.”
Anayasa Mahkemesi’nin 1988 yılında iptal ettiği kayyum düzenlemesinin, 15 Temmuz sonrası çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile yeniden yürürlüğe sokulduğunu hatırlatan Amor, “Bu yasa çıkarıldığı anda olağanüstü şartlar vardı. Bugünse bu tehdit yok ama yasa hâlâ yürürlükte” diyerek uygulamanın kaldırılması gerektiğini vurguladı.
“TÜRKİYE’DEKİ MODEL RUSYA’YA BENZİYOR”
Amor, Türkiye'deki yönetim biçiminin otoriterleştiğini ve "Rusya modeli" ile benzerlik taşıdığını savundu:
“Bir tek adam yönetimi, seçimler sonrası denetimsizlik, medya baskısı, yargı bağımsızlığının zayıflaması... Bu sistem olgun bir demokrasiyle bağdaşmaz. Türkiye, demokrasiyle uzaklaştıkça Avrupa Birliği’nden de uzaklaşıyor.”
Muhalefet liderlerine, belediye başkanlarına ve gazetecilere yönelik baskıların sıradanlaştığını ifade eden Amor, son olarak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun sabaha karşı gözaltına alınmasına da sert tepki gösterdi.
İMAMOĞLU ÖRNEĞİ VE CHURCHİLL ATFI
Ekrem İmamoğlu'nun evine sabaha karşı polis gönderilmesini “kriminalize etme çabası” olarak değerlendiren Amor, bu uygulamanın demokrasiyle bağdaşmadığını belirtti ve eski İngiltere Başbakanı Winston Churchill'in şu sözünü hatırlattı:
“‘Demokrasi, gecenin üçünde kapı çaldığında gelenin muhtemelen sütçü olmasıdır.’ Türkiye’de olan ise bunun tam tersi. Bu, Avrupa standartlarının çok dışında bir davranış biçimidir.”
“AB’YE GİRİŞ REFORMLA OLUR, PAZARLIKLA DEĞİL”
Sanchez Amor, Türkiye'de sıkça dile getirilen “askeri güç ve coğrafi konum AB üyeliği için yeterlidir” yönündeki görüşleri de eleştirdi. “AB’ye üyelik stratejik çıkarla değil, reformla olur” diyerek, dış politikada AB ile uyumun tarihsel olarak en düşük seviye olan yüzde 5'e düştüğünü hatırlattı.
“Türkiye’ye üyelik teklifi yapılmıştı. Bu teklif geri çekilmedi. Ancak teklifin gereklerini yerine getirmek Türkiye’nin sorumluluğunda. Kültürel ya da dini farklılıklar, yükümlülükler yerine getirildikten sonra engel olamaz.”
VİZE SERBESTİSİ: TÜRKİYE 6 KRİTİK KRİTERİ HÂLÂ KARŞILAMADI
Sanchez Amor, Schengen bölgesine vize serbestisi konusunda da konuştu. Türkiye'nin gerekli 72 kriterden 66’sını karşıladığını, ancak kalan 6 kriter konusunda yıllardır ilerleme kaydedilmediğini söyledi:
“Asıl soru şu: Türkiye neden 6 kriteri yerine getirmiyor? Meclis’te bu yönde herhangi bir yasal düzenleme yok. Beklentiyle değil, reformla bu işler çözülür.”
Özellikle terörle mücadele yasasının toplumsal muhalefete karşı araç olarak kullanılmasının vize sürecini olumsuz etkilediğini belirtti.
“PKK’NIN SİLAH BIRAKMASI UMUT VERİCİ AMA YETERLİ DEĞİL”
PKK'nın silah bırakmasına ilişkin açıklamayı “tarihi bir fırsat” olarak değerlendiren Amor, bu gelişmenin demokratik reformlarla desteklenmesi gerektiğini vurguladı:
“PKK yoksa, bu yasaları hâlâ gazetecilere, öğrencilere, avukatlara karşı kullanmak ne anlama geliyor? Bu durumda yasa bir baskı aracına dönüşür.”
“VİZE KOLAYLIĞINDA TÜRKİYE HAKLI, AB TEMBEL”
Son olarak vize meselesine dönen Amor, Türk vatandaşlarının öğrenci ve iş insanı vizesi konusunda yaşadığı sıkıntıların Avrupa’nın hatası olduğunu kabul etti:
“Türk halkının bu konuda isyan etmesi yerindedir. Erasmus öğrencileri burs kazansa da vize alamıyor. Üye ülkeler bu konuda oldukça tembel davranıyor. Biz, Avrupa Parlamentosu olarak bu konuda baskı yapıyoruz ama yetki ulusal hükümetlerde.”
