PKK'nın 'fesih' açıklamasında 'soykırım' ve 'Lozan'a yönelik ifadeler tepki çekerken, YPG’den söz edilmeyip yalnızca PKK adıyla yürütülen çalışmaların sonlandırılacağının duyurulmasına Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan kritik uyarı geldi: "Bu açıklamayı Kuzey Irak, Suriye ve Avrupa başta olmak üzere örgütün tüm uzantılarını da kapsayan bir karar olarak değerlendiriyoruz.”
‘ÖRGÜTÜN UZANTILARI’ TARTIŞMASI
MHP Lideri Bahçeli'nin 7 ay önce DEM'li vekillerle tokalaşmasıyla başlayan ve PKK'nın 12. Kongresinde alınan 'silah bırakma ve fesih' kararıyla somutlaşan çözüm sürecine ilişkin kritik detaylar gündemde. PKK'nın kendisini feshetme bildirgesinde yer alan Lozan Antlaşmasına yönelik olumsuz ifadeler kamuoyunda tepki çekerken, YPG/PYD gibi uzantıları olan örgütün sadece PKK adıyla yürütülen çalışmalarını sonlandıracağını duyurması tartışma yarattı.
KUZEY IRAK, SURİYE VE AVRUPA HATIRLATMASI
PKK'nın fesih kararına ilişkin konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Bu açıklamayı Kuzey Irak'la birlikte Suriye ve Avrupa başta olmak üzere örgütün tüm uzantılarını da kapsayan bir karar olarak değerlendiriyoruz” dedi. Erdoğan, "İstihbarat Teşkilatımız ve diğer birimlerimiz, herhangi bir yol kazası yaşanmaması ve verilen sözlerin tutulması için, bundan sonraki süreci de çok büyük hassasiyetle takip edecektir. Biz de gereken takibi anbean yapacağız" diye konuştu.
PKK’NIN FESİH KARARINA İKTİDARDAN SURİYE VE AVRUPA’DAKİ KADROLAR ŞERHİ: KARAR ÖRGÜTÜN BÜTÜN UZANTILARINI KAPSAMALI
PKK’nın fesih ve silah bırakma kararı Türkiye’de olumlu karşılanırken Cumhurbaşkanı Erdoğan, YPG ve Avrupa’daki yapılanmaya dikkat çekti. ‘Alınan kararı önemli buluyoruz. Bu açıklamayı Kuzey Irak’la birlikte Suriye ve Avrupa başta olmak üzere örgütün tüm uzantılarını kapsayan karar olarak değerlendiriyoruz’ dedi. ‘Ocaklara ateşlerin düştüğü günler geride kaldı’ ifadelerini kullanan Erdoğan, yeni bir dönemin kapılarının açıldığını belirtti.
Kuzey Irak’ta 5-7 Mayıs tarihleri arasında 12. kongresini toplayan PKK, İmralı’da bulunan lideri Abdullah Öcalan’ın çağrısı doğrultusunda fesih ve silah bırakma kararı aldığını açıkladı. Karar Türkiye’de siyasi partiler arasında olumlu karşılandı. Muhalefet kararı olumlu bulduklarını ancak Meclis’in süreç için devreye girmesi gerektiği şerhini koydu. PKK’nın feshini ve silah bırakma kararını açıkladığı metne bir şerh de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından getirildi.
YENİ DÖNEMİN KAPILARI AÇILDI
Bakanlar toplantısı sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan, PKK’nın fesih kararına ilişkin “Kritik bir eşiği aştık” dedi. Terörsüz bir Türkiye hedefinde kritik bir eşiğin aşıldığını vurgulayan Erdoğan, açıklanan kararın sadece Kuzey Irak değil, Suriye ve Avrupa’daki tüm örgüt uzantılarını kapsayacak şekilde değerlendirdiklerini belirtti. “Ocaklara ateşlerin düştüğü günler geride kaldı” ifadelerini kullanan Erdoğan, yeni bir dönemin kapılarının açıldığını söyledi ve şöyle devam etti:
KAPSAMLI AÇIKLAMAYI PAYLAŞACAĞIZ
İstihbarat teşkilatımız ve diğer birimlerimiz herhangi bir yol kazasının yaşanmaması ve verilen sözlerin tutulması için bundan sonraki süreci de çok büyük bir hassasiyetle takip edecek. Daha kapsamlı açıklamaları gerek şahsen, gerekse yetkili arkadaşlarımız vasıtasıyla önümüzdeki günlerde kamuoyumuzla da paylaşacağız. Kökenlerimiz, kültürlerimiz, inançlarımız farklı olsa da hepimiz Türkiye Cumhuriyeti’nin birinci sınıf vatandaşlarıyız. Hep beraber Türkiye’yiz ve biz birlikte güçlüyüz. Türkiye’nin bileğini hiçbir güç bükemeyecektir. Burada bir zafiyet yaşanırsa o zaman da bize kimse yardım edemez.
"BAHÇELİ'YE TEŞEKKÜR EDİYORUM"
Bu hakikati hiçbir zaman unutmamız gerek. Terörsüz Türkiye çalışmalarına samimiyetle sahip çıkan ittifak ortağımız sayın Devlet Bahçeli olmak üzere, emeği olan herkese teşekkür ediyorum. Sayın Bahçeli’ye anlamlı gül buketi için ayrıca teşekkürlerimi iletiyorum. Menzile varıncaya kadar umudu büyüten riskleri azaltan bir anlayışla hareket etmeyi sürdüreceğiz. İnşallah bu meseleyi artık tamamen geride bırakmayı ümit ediyoruz. Örgütün kendini fesih ve silah bırakmasıyla artık bir daha yıllar boyunca neredeyse her gün ocaklara ateşlerin düştüğü günler geride kalmıştır.”
"STRATEJİK VE YASAL ADIMLAR BELİRLENMELİ"
MHP lideri Bahçeli ise PKK’nın fesih kararına ilişkin değerlendirmesinde “Türk ile Kürt ezelden ebede bir ve beraberdir. Bugün kazanan barış ve kardeşliktir. Bugün kazanan siyaset ve demokrasi, doğudan batıya, güneyden kuzeye Türk milleti, Türkiye Cumhuriyeti, hatta mücavir coğrafyalardaki dost ve kardeş halklardır” ifadelerinin yanı sıra sonraki sürecin nasıl işleyeceğine de işaret etti. “Bundan sonrası için daha temkinli, daha dikkatli, daha serinkanlı ve sağduyulu hareket edilmesini vazgeçilmez önemde değerlendiriyorum. Silahların ne zaman, nerelere, hangi şartlar dahilinde, hangi sınır ve ölçekte bırakılacağı, Bunun zaman ve mekan parametrelerini analiz ederek teknik takip ve gözetiminin kimler tarafından ve nasıl sağlanacağı, Feshedilen PKK’dan PYD/YPG’ye muhtemel geçiş ve intikallerin denetim ve kontrolünün eşzamanlı ve eşgüdüm halinde nasıl ve ne şekilde temin edilip edilmeyeceği, Silah bırakan örgüt militanlarından suça bulaşmış ya da bulaşmamış olanların tasnif ve tefrikinin nasıl yapılacağı, PKK terör örgütünün lider kadrosuyla ilgili alınacak tedbirlerin kapsam ve hududunun ne olacağı, Siyasi ve hukuki reformlarla demokrasi ve sivil siyasetin güçlendirilmesinin yanı sıra bin yıllık kardeşliği ve birlikte yaşama iradesini pekiştirip ileriye taşıyacak stratejik ve yasal adımların çatı ve çerçevesinin nasıl belirleneceği ayrıca ele alınmalı, müştereken ve maşeri vicdana muvafık halde tatbik edilmelidir” dedi.
KANDİL’DEKİLERE TÜRKİYE YASAK
PKK’nın fesih ve silah bırakma kararının nasıl uygulanacağına dair detaylar da sızmaya başladı. İddiaya göre Türkiye, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi ve Irak’tan oluşan üçlü mekanizma süreci yönetecek. Irak’ta teslim merkezleri kurulacak. Silah bırakan teröristlerin önemli bir kısmı sınırda teslim alınacak. Suç kaydı olmayanlar dönerken, üst yönetiminde yer alan ve kırmızı ya da turuncu kategoride aranan yaklaşık 300 kişinin Türkiye’ye dönmesine ise izin verilmeyecek.
Terör örgütü PKK’nın kendini feshetme ve silah bırakma kararı resmen duyuruldu. Silah bırakma sürecinin sahada nasıl ilerleyeceği de büyük ölçüde netleşti. Türkiye, Irak merkezi hükümeti ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) yer aldığı üçlü bir mekanizma kurulacak. Bu mekanizma, örgüt mensuplarının teslim sürecini hem lojistik hem güvenlik açısından yönetecek. NTV’de yer alan iddiaya göre ilk etapta Irak’ın kuzeyindeki Süleymaniye ve Erbil gibi kentlerde silah bırakma ve kayıt altına alma merkezleri kurulacak. Dağdan inen örgüt üyeleri, bu merkezlerde silahlarını teslim edecek ve kimlikleri tespit edilerek kayıt altına alınacak. Bu süreç, Türk istihbarat birimleri ve askeri unsurların denetiminde yürütülecek.
KAMPLAR BOŞALTILACAK
Süreç kapsamında yalnızca örgüt üyeleri değil, PKK’ya ait silah depoları, mühimmat stokları ve kamplar da boşaltılacak. Buralarda bulunan tüm askeri malzemeler, ilgili güvenlik birimlerine teslim edilecek. Hedef, yaz sonuna kadar tüm silahlı unsurların sahadan çekilmesi ve teslim sürecinin tamamlanması. Silah bırakan örgüt mensuplarına yönelik iki yönlü bir süreç işletilecek. Türkiye’de suç kaydı bulunmayan ve yabancı uyruklu olanlar, geldikleri ülkelere iade edilecek. Kimliğini taşıdığı ülkeye dönme hakkı bulunan bu kişilerin süreç sonunda serbest kalabileceği değerlendiriliyor. Türk vatandaşı olan teröristler ise sınırda kademeli olarak teslim alınacak. Kaynaklara göre, bu kapsama giren kişi sayısı 2 ila 4 bin arasında değişiyor. İlginç olan ise, bu kişilerin önemli bir bölümünün Türkiye’de herhangi bir adli sicil kaydının bulunmaması.
300 KİŞİYE TÜRKİYE KAPALI
Örgütün üst yönetiminde yer alan ve kırmızı ya da turuncu kategoride aranan yaklaşık 300 kişinin Türkiye’ye dönmesine ise izin verilmeyecek. Bu isimlerin Norveç, Güney Afrika gibi üçüncü ülkelere gönderilmesi üzerinde duruluyor. Ayrıca, bu kişilerin Suriye’ye geçmesine de kesinlikle müsaade edilmeyecek. Tüm bu sürecin sonunda MİT başta olmak üzere güvenlik birimleri, kapsamlı bir rapor hazırlayacak. Devletin üst yönetimine sunulacak bu raporda, silah bırakma ve teslim süreçlerinin ne ölçüde tamamlandığı değerlendirilecek. Eğer rapor olumlu bulunursa, ceza ve infaz yasalarında değişiklikler dahil olmak üzere bazı demokratikleşme adımları gündeme gelebilecek.
ÖCALAN İMRALI’DA KALACAK
Abdullah Öcalan’ın İmralı Cezaevi’ndeki durumu da gözden geçirilecek. Güvenlik nedeniyle cezaevinde kalmaya devam edecek olan Öcalan’ın dış dünyayla iletişimi ve fiziki koşulları, olası yasal düzenlemeler ışığında yeniden şekillendirilecek. Suriye’de YPG’nin kontrolündeki bölgeler ise sürecin en kritik ve belirsiz alanı olarak öne çıkıyor. Yetkililer, bu sürecin PKK’nın tüm bileşenlerini kapsadığını belirtiyor. İlk aşamada YPG içinde yer alan ve Suriyeli olmayan yabancı savaşçıların bölgeden çıkarılması hedefleniyor. Nihai hedef ise, YPG’nin tamamen silahsızlandırılması.
İLK YASAL DÜZENLEMELER 10. YARGI PAKETİ’NDE
PKK’nın fesih kararı almasının ardından tüm taraflardan, demokratikleşmeye dair adımlar atılacağını vurgulayan açıklamalar geldi. Bu adımların ne olacağı ve ne zaman atılacağı netleşmese de beklentiler hızlandı. İktidarın halihazırda çalıştığı 10’uncu Yargı Paketi’nin süreç içerisinde dillendirilen bazı düzenlemeleri içereceğine kesin gözüyle bakılıyor. AK Partili isimlerin de pakette olacağını söylediği düzenlemeler şöyle: Hasta ve yaşlı tutukluların tahliyesi, 2020 Kovid izninin kapsamının genişletilmesi, Cezaevi İdare ve Gözlem Kurullarının kararlarının standardize edilmesi. AK Partili yetkililer de DEM Partili yetkililer de infaz yasasında eşitsizliklerin giderilmesi gerektiği konusunda benzer görüşler iletirken bu kapsamdaki bir düzenlemenin pakete girebileceği konuşuluyor. Buna göre cezanın dörtte üçünün infaz edildiği ‘terör’ suçlarında da diğer suçlar gibi dörtte iki infaz uygulanması öngörülüyor. Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği ‘örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyenlerin cezalandırılmalarını’ öngören düzenlemenin kaldırılmasının da 10’uncu Yargı Paketi ile gündeme alınabileceği belirtiliyor. DEM Partili yetkililere göre sürecin öncelikli olması beklenen adımlarından biri de kayyum atamalarının son bulması. Kayyum atanmalarını mümkün kılan fıkranın ilgili kanundan çıkarılmasına ilişkin tüm partilerin ortaklaştığı bir teklif olduğunu hatırlatan DEM Partililer, bu adımın yakın zamanda atılmasını beklediklerini ifade etti.
ÖCALAN’DAN İLK AÇIKLAMA: FESİH KARARINI SELAMLIYORUM
PKK lideri Abdullah Öcalan, örgütün silah bırakma ve fesih kararlarına ilişkin açıklama yaptı. Öcalan’ın mesajı, yaşamını yitirdiği duyurulan PKK’nin lider kadrosundan Ali Haydar Kaytan ve Rıza Altun için düzenlenen taziye etkinliğinde avukatı Faik Özgür Erol tarafından okundu. 12 Mayıs tarihli mesajında Öcalan “12. Kongrede alınan kararları ve önümüzdeki döneme ilişkin mesajları saygıyla selamlıyorum. Daha sonra yoldaşların anısına kapsamlı değerlendirmeler yapmak kaydıyla, şimdilik büyük bir saygıyla anma dileklerimi belirtiyorum” dedi.
