Kadıköy’de bulunan tarihî Gözcübaba Türbesi arazisinin Diyanet İşleri Başkanlığı’na tahsis edilmesi, Alevi-Bektaşi inanç topluluklarının tepkisini çekti. Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne yapılan itirazda, tahsisin vakıf hukukuna aykırı olduğu ve inşaat çalışmalarının derhal durdurulması gerektiği vurgulandı.
İstanbul’un Kadıköy ilçesinde bulunan tarihi Gözcübaba Türbesi ve haziresinin Diyanet İşleri Başkanlığı’na tahsis edilmesi, tartışmaları da beraberinde getirdi. Alevi-Bektaşi inanç toplulukları, söz konusu tahsisin vakıf hukukuna aykırı olduğu gerekçesiyle iptali için harekete geçti. Alevi Düşünce Ocağı Derneği (ADO), Alevi Bektaşi Kültür Enstitüsü – Almanya (ABK) ve Anadolu Alevi Canlar Federasyonu (AACF) adına Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne yapılan itirazda, taşınmazın vakfiye kurallarına aykırı biçimde tahsis edildiği ve inşaat faaliyetlerinin derhal durdurulması gerektiği vurgulandı.
Yapılan başvuruda, Gözcübaba Türbesi arazisinin, Osmanlı döneminde Şahkulu Sultan Dergahı Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Vakfiyesi kapsamında bağışlandığı ve bu vakfiyede taşınmazın kullanımına dair kuralların açıkça belirtildiği ifade edildi. Hukuki dayanak olarak Danıştay 10. Dairesi’nin daha önce aldığı kararlar gösterildi. Alevi kurumlarının başvurusunda şu noktalara dikkat çekildi:
Vakfiye kayıtları, vakıf kurucusunun iradesini bağlayıcı niteliktedir ve hiçbir makam vakfedenin iradesine aykırı değişiklik yapamaz.
Vakıf malları yalnızca vakfiyede belirtilen amaç doğrultusunda kullanılabilir, aksi halde yapılan işlemler hukuka aykırıdır.
Vakıf taşınmazlarının üçüncü bir tarafa devri veya amacı dışında tahsis edilmesi hukuken geçersizdir.
Ayasofya’nın müze statüsünün kaldırılmasına ilişkin Danıştay kararı örnek gösterilerek, vakıf senedinin düzenlendiği tarihteki mevzuatın bağlayıcı olduğu vurgulandı.
Alevi kurumları, Gözcübaba Türbesi’nin Diyanet’e devredilerek farklı bir amaçla kullanılmasının, vakıf hukukunun temel ilkelerine ve anayasal koruma altında bulunan vakıf mülkiyetine aykırı olduğunu savundu.
KÜLTÜREL MİRAS VE İNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜ TARTIŞMASI
Başvuruda, tarihi Gözcübaba Türbesi’nin kültürel miras statüsünde korunması gerektiği belirtilerek, tahsis ve inşaat faaliyetlerinin tarihi esere zarar vereceği ifade edildi. Ayrıca, bu tür inanç merkezlerinin farklı kesimler için manevi bir değer taşıdığı ve yapılacak değişikliklerin toplumun bir kesiminin manevi hassasiyetlerine zarar vereceği vurgulandı.
Bu çerçevede CİMER, İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, Kadıköy Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi de bilgilendirilerek, sürecin takip edilmesi talep edildi.
İTİRAZIN SONUCU BEKLENİYOR
Alevi toplumunun tepkisini çeken tahsis işlemiyle ilgili Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden resmi bir açıklama gelmezken, başvurunun nasıl sonuçlanacağı merak konusu. Hukukçular, bu tahsisin Danıştay tarafından daha önce verilen emsal kararlara aykırı olabileceğini ve iptal edilme ihtimalinin bulunduğunu belirtiyor.
İnşaat faaliyetlerinin durdurulup durdurulmayacağı ve tahsis kararının geri alınıp alınmayacağı ilerleyen süreçte netleşecek.
