Kıdem tazminatı şartları yeni yılla birlikte değişti. Peki, istifa eden bir çalışan kıdem tazminatı alabilir mi? Kıdem tazminatı brüt maaşa göre mi net maaşa göre mi hesaplanıyor? İşte, kıdem tazminatıyla ilgili bilgiler...
2025 Ocak ayıyla birlikte kıdem tazminatı tavanı güncellendi. Yeni rakam 46 bin 655 lira 43 kuruş olarak belirlendi.
İSTİFA EDEN KIDEM TAZMİNATI ALABİLİYOR MU?
Sabah'ta yer alan habere göre, bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılması gerekiyor. Yani istifa eden tazminat alamıyor. Fakat bunun bazı istisnaları da bulunuyor.
Ocak ayı ile birlikte yeni kıdem tazminatı tavanı da belli oldu.
OCAK AYI İLE BİRLİKTE YENİ DÖNEMDE NELER DEĞİŞTİ?
Kıdem tazminatı ödenirken her yıl yeni bir tavan belirleniyor. Bu tavan Ocak ve Temmuz aylarında memurlara yapılan artış oranı ile yükseliyor. Ocak ayında memurlara yapılan yüzde 11.54 oranındaki artış kıdem tazminatı tavanını da yükseltti. Buna göre 6 ay boyunca kıdem tazminatı tavanı 41 bin 828 lira 42 kuruştan 46 bin 655 lira 43 kuruşa çıkartıldı.
KIDEM TAZMİNATI SINIRI NASIL UYGULANIYOR?
Maaş ne kadar olursa olsun brüt ücret belirlenen kıdem tazminatı tavanını aşamıyor. Dolayısıyla işçiler için Temmuz ayına kadar uygulanacak en yüksek kıdem tazminatı yıllık 46 bin 655 lira 43 kuruş olacak.
TAVAN RAKAMIN İSTİSNASI VAR MI?
Evet, kıdem tazminatı tavanı Basın İş Kanunu kapsamında sözleşme imzalayan gazetecilerde uygulanmıyor. Ayrıca işveren isterse bu rakamın üzerinde bir brüt ücret belirleyerek kıdem tazminatı ödeyebilir.
TAZMİNAT TAVANI AŞILIRSA HESAP NASIL YAPILIYOR?
Kıdem tazminatı tavanı gazetecilerde ya da iş veren tarafından aşıldığında hesaplama farklı oluyor. Normal şartlarda SGK primi ve vergi açısından istisna kapsamında. Ancak aşan kısmı hem gazeteciler hem de yüksek ödenen işçiler için prim ve gelir vergisi düşülerek ödeniyor.
TAZMİNAT NASIL HESAPLANIYOR?
Kıdem tazminatı hesabı yapılırken işçinin çalıştığı süreye bakılıyor. Her yıl için son brüt maaşından bir maaş hesaplanıyor. Bir yılı tamamlamayan süreler de hesaba katılıyor. Tazminattan sadece damga vergisi kesiliyor.
TAZMİNATA ESAS ÜCRET NASIL HESAPLANIYOR? GİYDİRİLMİŞ BRÜT ÜCRET NEDİR?
Kıdem tazminatında kullanılacak brüt ücret sadece maaştan oluşmuyor. Çalışana düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen ödemeler (yol parası, yemek parası, düzenli ödenen ikramiyeler gibi) brüt ücrete ekleniyor. Örneğin brüt ücreti 30 bin lira olan bir çalışana her yıl 5000 lira ikramiye ödeniyorsa brüt ücreti 35 bin lira olarak alınıp çalıştığı yıl ile çarpılıyor. Burada düzenli ödenmeyen mesai, prim gibi ödemeler dikkate alınmıyor.
HANGİ KESİNTİLER YAPILIYOR, TAKSİT OLUYOR MU?
Kıdem tazminatından damga vergisi dışında kesinti olmuyor. İşveren tazminatı hemen ve tek seferde bankaya yatırarak para ile ödemek zorunda. İşçinin rızası olmadan taksit yapılamıyor. Tazminatın bir süresi de yok. İş akdi feshedilince hemen ödenmesi gerekiyor.
HER İŞYERİNDEN ALINABİLİR Mİ?
Tazminat almanın bir sınırı yok. Şartlar oluştuktan sonra her iş değiştirdiğinizde tazminat alabilirsiniz. Tabii son iş yerinizdeki çalışmanın 1 yılı doldurması gerekiyor.
İŞYERİ KAPANSA YA DA İFLAS ETSE TAZMİNAT HAKKI KAYBOLUYOR MU?
İşyerinin kapanması, iflas etmesi ya da başkasına devredilmesi, satılması gibi durumlar kıdem tazminatı hakkını ortadan kaldırmıyor.
İSTİFA EDENLER HANGİ ŞARTLARDA TAZMİNAT ALIR?
1475 Sayılı Yasa'nın yürürlükteki 14. maddesinde istifa halinde de tazminat almanın istisnaları sıralanıyor:
* İş Kanunu 24. maddede sayılan haklı fesih şartlarının oluşması durumunda istifa edenler tazminat alabiliyor. Emekli olanlar, askere gidenler, evliliğinin üzerinden 1 yıl geçene kadar kendisi ayrılan kadın çalışanlar tazminat alabiliyor.
* Emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar tazminat alabiliyor.
* 9 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanlar Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) 15 yıl 3.600 gün şartlarını tamamladıklarına dair yazı aldıktan sonra kendi istekleriyle ayrılıp tazminat alabiliyorlar.
Sonrasında sigortalı olanlar ise 25 yıl 4.500 gün ya da 7 bin günü tamamlamak zorunda. 1 Mayıs 2008 sonrası ise 25 yıl şartı kalkıyor 4600 günden başlayarak her yıl artan ve 5400 güne ulaşan prim yeterli oluyor. Vefat halinde de yakınlarına tazminat ödeniyor.
