İsveç’in NATO üyeliğinin önü liderler zirvesinde açıldı. Ankara’nın yeşil ışığıyla birlikte Batı’nın terörle kapsamlı mücadele vaadi kayıt altına alındı. NATO tarihinde ilk kez ‘terör koordinatörü’ ataması kararlaştırıldı. Düğümü ise yapıcı diplomasi çözdü. Fidan ile Stoltenberg’in kesintisiz müzakeresiyle önü açılan süreçte Türkiye’ye silah ambargosunu hafifleten vizyonu içeren belge de imzalandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç Başbakanı Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Stoltenberg arasındaki üçlü zirveden mutabakat çıktı. Stoltenberg, Erdoğan’ın İsveç’in NATO’ya katılım protokolünü TBMM’ye götürme sözü verdiğini duyurdu. Kristersson, vize serbestisi ve AB’ye üyelik sürecine destek vereceklerini kaydetti. Üçlü görüşme sonrası 7 maddelik ortak açıklama yayımlandı. Terörle mücadelede kaydedilen aşama bildiriye yansıdı.
SEÇİMDEN SONRA YAPICI DİPLOMASİ TRAFİĞİ HIZLANDI
NATO tarihinde ilk kez ‘Terörle Mücadele Özel Koordinatörü’ atanacağı belirtildi. Beşinci maddede ise silah satışına dönük engellerin kaldırılması ilkesi vurgulandı. Rusya savaşıyla kritik hale gelen krizin çözümünde Dışişleri Bakanı Fidan ile NATO Genel Sekreteri’nin kesintisiz teması etkili oldu. Ankara’nın hassasiyetlerini net vurgularla ilettiği süreçte Stoltenberg de AB üyeliğine dönük pozitif mesajlar verdi. Çözümün önü yapıcı diplomasiyle açıldı.
Ukrayna savaşı sonrası İsveç ile Finlandiya NATO’ya katılmak için süreci başlattı. Finlandiya’nın birliğe katılım süreci ufak pürüzler sonrası hızlıca tamamlanmasına rağmen İsveç’in durumu terör örgütlerine yönelik tavrı nedeniyle Türkiye’nin vetosuna takıldı. Ankara başta PKK ve FETÖ olmak üzere Stockholm’ün somut adım atmasını istedi.
İsveç Türkiye’nin talepleri doğrultusunda Anayasası’nda bazı değişikliklere bile gitti. Ancak Ankara, terör listelerinde yer alan bazı isimlerin iadesinin gerçekleştirilmemesi nedeniyle vetoyu kaldırmadı. Süreçte ABD ve AB ülkelerinden vetonun kaldırılması çağrıları yükseldi. Aylardır süren kriz ise Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı’nda çözüldü.
ERDOĞAN VATOYU KALDIRDI
Süreçte krizin aşılması için Dışişleri Bakasnı Hakan Fidan ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg yapıcı bir diplomasi trafiği yürüttü. Ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg arasındaki üçlü zirve yapıldı. Zirveden mutabakat çıktı. Stoltenberg, Erdoğan’ın İsveç’in NATO’ya katılım protokolünü TBMM’ye götürme sözü verdiğini duyurdu. Kristersson, vize serbestisi ve AB’ye üyelik sürecine destek vereceklerini kaydetti
. Üçlü görüşme sonrası 7 maddelik ortak açıklama yayımlandı. Terörle mücadelede kaydedilen aşama bildiriye yansıdı. NATO tarihinde ilk kez ‘Terörle Mücadele Özel Koordinatörü’ atanacağı belirtildi. Beşinci maddede ise silah satışına dönük engellerin kaldırılması ilkesi vurgulandı.
TARAFLARIN İŞBİRLİĞİ SÜRECEK
Türkiye, İsveç ve NATO’nun Vilnius’taki üçlü görüşmesinde, İsveç’in terör örgütü YPG/PYD ve FETÖ’ye destek vermeyeceğini yinelediği ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize serbestisi dahil Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecine aktif destek vereceği bildirildi. Türkiye, İsveç ve NATO görüşmesinde, müttefikler arasında savunma ticaret ve yatırımlarında yaptırım olmaması ve engellerin kaldırılmasına yönelik çalışmakta mutabık kalındı.
“Türkiye-İsveç NATO-mutabakata vardı” ifadelerini kullanan Genel Sekreter Stoltenberg devamla şöyle konuştu:
Sayın Erdoğan, Sayın Kristersson ile bir bildiriye imza atmış bulunuyoruz. Erdoğan, İsveç’e onay kararını Meclis’e götürecek. Bu terörle mücadelemize bir katkıdır. Türkiye’nin güvenliğine bir katkıdır. Madrid’deki anlaşmamızdan bu yana ülkeler birbirleriyle daha yakın çalışmışlardır. İsveç, kanun değişikliği yapmış ve Türkiye’ye silah ihracatını serbest bırakmıştır. İsveç’in işbirliği NATO’ya üye olduktan sonra da devam edecektir. İlk defa NATO’da terörle mücadele için özel koordinatör atanacaktır. İsveç’in üyeliğinin tamamlanması tarihi bir adımdır.
İKİ LİDER ORTAK BİR ZEMİN BULDU
Bütün konsept burada Sayın Erdoğan ve Sayın Kristersson fikirlerini değiştirmediler. Burada ortak bir zemin buldular. Metne baktığımızda bundan sonra da adımlar atılacak. İsveç tam üye oluyor NATO’ya. Bundan sonrasına daha güçlü şekilde devam edeceğiz. Bu tarihi bir gün. Açık bir taahhüt var Türkiye tarafından. Tam bir tarih veremem ama en kısa zamanda bunun olacağının taahhütünü verdi Sayın Cumhurbaşkanı. Macaristan, ‘En son onaylayan biz olamayacağız’ demişti. Türkiye’nin onayı, Macaristan’ı da o yola götürecek. İki ülke müttefik olarak işbirliği yapacaklar. Bir yol haritası belirlenecek. Ortak güvenlik endişeleri konusunda bir araya gelecekler. Terörle mücadele, NATO’nun temel sorumluluklarından bir tanesi. Şimdi bir koordinatörümüz olacak. Bu sayede daha güçlü terörle mücadelemiz olacak.
İSVEÇ, TÜRKİYE’YE AB İÇİN DESTEKLEYECEK
AB üyesi olarak İsveç’in almış olduğu karar şu, Türkiye’nin üyeliğiyle ilgili süreçte İsveç elinden geleni yapacak. Vize liberalleşmesi ve gümrük birliği konularında mutabık kaldı Türkiye ve İsveç. NATO bu sürecin bir parçası değil. İsveç, AB üyesi olduğu için NATO müttefiki olarak Türkiye’yi bu sürecinde destekleyecektir. Bu bir NATO kararı değil. Türkiye, İsveç ve NATO’nun bir beyannamesi. Ben burada bir şey söylüyorsam NATO adına söylüyorum. NATO kararı değil Türkiye ve İsveç’in aldığı kararlar bunlar. AB’nin genişlemesi AB’nin kendi meselesidir.”
Öte yandan Türkiye, İsveç ve NATO’nun Vilnius’taki üçlü görüşmesinde, İsveç’in terör örgütü YPG/PYD ve FETÖ’ye destek vermeyeceğini yinelediği bildirildi.
