Uzun yıllar boyunca gençlerin ideal kariyer hedefi olarak görülen beyaz yaka ve ofis ortamı merkezli meslekler, küresel çaptaki iş gücü piyasasında köklü bir dönüşümün eşiğinde bulunuyor.
Elde edilen son veriler, bu geleneksel kariyer yolunun popülaritesini hızla yitirdiğini ve mavi yakaya geçişin cazibesinin yükseldiğini gösteriyor.
Bu radikal değişimin temelinde, çalışanların artan istikrar arayışı, teknolojik otomasyona karşı daha dirençli işlere olan talep ve somut, elle tutulur becerilere yönelme isteği yatıyor.
YÜKSEK ÜCRET VE OTOMASYONA DİRENÇLİ MESLEKLERİN ROLÜ NEDİR?
Marketing Türkiye'de yer alan habere göre, piyasa araştırmaları, bu eğilimi rakamlarla destekliyor.
FlexJobs'un 2025 yılına ait araştırması, beyaz yakalı çalışanların kayda değer bir çoğunluğunun, yaklaşık yüzde 62'sinin, daha yüksek kazanç ve iş güvencesi elde etmek amacıyla mavi yaka mesleklere veya zanaat temelli işlere yönelmeyi düşündüğünü ortaya koyuyor.
Bu durumu teyit eden Jobber raporu ise meslek okullarına olan ilginin altını çiziyor; bu okullara kayıt oranları, üniversite kayıtlarındaki artış hızının yaklaşık üç katına ulaşmış durumda.
Bu göstergeler, özellikle otomasyona karşı dayanıklı mesleklerin ve girişimcilik potansiyeli yüksek alanların, yeni nesil profesyoneller için daha çekici hale geldiğini açıkça gözler önüne seriyor.
Sessiz isyanın yeni adı! Artık sadece istifa etmiyorlar, zihnen çatlıyorlar
TÜRKİYE'DE GENÇLER NEDEN MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİME YÖNELİYOR?
Küresel çapta gözlenen bu eğilim, Türkiye'deki kariyer dinamiklerine de yansımış durumda.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2025 Ağustos ayı itibarıyla 15–24 yaş aralığındaki genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 16 seviyesinde.
Ayrıca DİSK/Genel-İş tarafından yayımlanan 'Türkiye'de Genç Emeği Raporu', her 10 gençten altısının (yüzde 60) istihdama katılamadığını belirtiyor.
Bu zorlu tablo karşısında, gençlerin kariyer tercihlerini somut beceriler edinme ve daha yüksek iş güvencesi sunan alanlara kaydırdığı görülüyor.
Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2024-2025 eğitim-öğretim yılı istatistikleri de bu durumu doğruluyor: Ortaöğretim seviyesinde mesleki ve teknik eğitim alan öğrenci sayısı 1,68 milyonu aşarak, artan bir ilgiye işaret ediyor.
Bu veriler, geleceğe dayanıklı mesleklerin gençlerin kariyer radarında çok daha merkezi bir konuma yerleştiğini gösteriyor.
BEYAZ YAKA ROLLERİN GELECEĞİ NE OLACAK?
İnsan kaynakları alanında danışmanlık hizmeti sunan Gilda & Partners şirketinin kurucusu Jilda Bal, bu önemli kariyer dönüşümünü detaylı bir şekilde yorumluyor.
Jilda Bal'a göre, beyaz yakadan mavi yakaya yönelimin ana nedeni, çalışanların aradığı istikrar ve otomasyon tehdidine karşı daha güvenli olan iş kollarına duyulan talep.
Ancak bu durumun, beyaz yaka pozisyonların tamamen ortadan kalkacağı anlamına gelmediğini vurguluyor.
Aksine, yapay zeka ve otomasyon teknolojilerinin etkisiyle bu rollerin niteliği değişiyor ve evriliyor.
Önümüzdeki süreçte, teknoloji okuryazarlığı, esneklik ve müşteri odaklı beceriler gibi yetkinlikler, beyaz yaka pozisyonlarda çok daha kritik bir önem kazanacak.
Şirketlerin, gelecekteki yetenek stratejilerini bu yeni iş gücü dengesine uygun olarak yeniden yapılandırmaları zorunlu hale gelecek.
Sistem çürümüş! Türkiye'deki 'tırışkadan işler' gerçeği
MAVİ YAKA MESLEKLER NELERDİR?
Mavi yaka terimi, genellikle bedensel güç ve el emeğine dayalı, sahada veya üretim ortamında gerçekleştirilen işleri tanımlar.
İnşaat, fabrika, sanayi, nakliye, gıda hizmetleri gibi sektörlerde çalışan; ustalar, kaynakçılar, elektrikçiler, mekanik bakım elemanları, şoförler/sürücüler, garsonlar ve depo elemanları bu grubun temelini oluşturur.
Mavi yaka meslekler, beyaz yakaya kıyasla daha istikrarlı bir iş olanağı sunar ve yüksek işsizlik dönemlerinde dahi talebin sürmesiyle iş garantisi avantajı yaratır.
Teknik beceri geliştirme fırsatları ve düzenli maaş ödemeleri, bu meslek gruplarının tercih edilme nedenleri arasında yer alır.
Sektörel olarak en çok aranan mavi yaka pozisyonları arasında kasiyerlik, depo elemanlığı ve garsonluk öne çıkıyor.
Özellikle uzmanlık ve teknik bilgi gerektiren montaj ustası, mekanik bakım elemanı ve kaynakçı gibi meslekler, deneyim kazandıkça daha yüksek gelir potansiyeli sunabiliyor.
