Kültür Bakanlığı, Devlet Tiyatroları’nın sahnelerini salgın nedeniyle zora giren özel tiyatroların kullanımına açtı. Olumlu karşılanan bu adımda başvuru şartlarında yer alan oyun metninin gönderilmesi tepki çekti.
SALİHA SULTAN / KARAR
Pandemi nedeniyle zorda olan tiyatrocular Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Devlet Tiyatroları sahnelerini özel tiyatrolara açma kararını sevinçle karşılandı. Öte yandan başvuru şartlarında yer alan ‘oyun metninin gönderilmesi’ koşuluna ‘demokratik değil’ itirazları yükseldi. Kirası daha önce 5 bin olan sahneleri artık 600 liraya kiralayacak olmaktan memnun olduklarını dile getiren tiyatrocular, bulundukları şehirlerdeki salonları kullanamama şartına ise ‘turneye çıkacak gücümüz yok’ ifadeleriyle itiraz ederek, kaldırılmasını istedi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Tiyatroları’nın (DT) sahnelerini salgın nedeniyle açılış yapamayan özel tiyatroların kullanımına açma kararı aldı. Bakanlığın açıklamasının ardından birçok özel tiyatro Türkiye’nin dört bir yanında oyunlarını DT sahnelerinde oynama fırsatı yaratılmasını olumlu karşılarken, başvuru şartlarında yer alan bazı koşullar ise eleştirilere neden oldu.
Başvuru sırasında ‘oyunun metnini gönderme’ şartına itiraz eden Moda Sahnesi’nin kurucusu Kemal Aydoğan, KARAR’a yaptığı açıklamada başvuruda oyun metninin gönderilmesi şartına itiraz etti. “
12 Eylül istibdadı ortadan kalktıktan sonra 90’ların başından itibaren artık metin verilmesinden vazgeçilmişti” diyen Aydoğan, şunları kaydetti: “Yapacağımız sanata bir birim karar veremez, bizim yapacağımız iş, bunun bir onay merci olamaz. 90’ların sonunda oyunun oynandığına dair bir belge için oyunun videosunu isterlerdi son 20 yıldır tekst istenmiyordu. Şimdi 2016’dan beri bu isteniyor. Bu bir kere ayıptır, demokratik ülkelerin yapacağı iş değildir. Hiçbir tiyatrocu oyun metnini verip benim oyunumu denetleyin dememeli.”
NEDİM SABAN: TAHSİS BEDELİNİN 5 BİNDEN 600’E DÜŞMESİ OLUMLU
Öte yandan Ekim ayında kapısını pandemi mağduru özel tiyatrolara açan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Şehir Tiyatroları sahnelenecek oyunları satın alıp, salonu gruplara ücretsiz verirken, DT’nin uygulamasında tiyatrocular salonlara cüzi de olsa bir ücret ödeyecek. Örneğin Ankara’da Küçük Salon’a başvuran tiyatro 600, İrfan Şahinbaş Sahnesi’ne başvuranlar ise 300 lira tahsis bedeli ödeyecek.
İki farklı uygulamayı değerlendiren tiyatrocu Nedim Saban DT’nin salon kirasının en son 5 bin lira civarında olduğunu belirterek “Bildiğim kadarıyla sayıştay nedeniyle bu bedel ödenmek zorunda, konu Bakanlığın inisiyatifinde değil. Önemli olan bu çalışmanın uygulamasının iyi yapılması çünkü DT’nin kendi sezonundan fedakarlık etmesi sevindirici. Salonların bütün Türkiye’ye açık olması da heyecan verici. Çünkü normalde yeterli salon olmadığı için bir sürü şehre gidemiyorduk” dedi.
Saban, İBB’nin uygulamasının belediye kurulunun oyunu alması ve sahnesinde yer vermesi ile gerçekleştiğini kaydederek, şu görüşlerini aktardı: “Bakanlıkla da böyle bir model konuşabilir. Belediye kurul olarak oyunu alıyor ya da almıyor, Bakanlığınkinde salonlar kiralamaya açık. Gelecekte Bakanlığın da İBB gibi bir desteği olacağını düşünüyorum. Birinde sen risk alıyorsun kira düşük, diğerinde riski İBB alıyor.”
BAŞKIRAN: İSTANBUL’DA SAHNESİ OLANA SALON VERİLMEMESİ SIKINTI
Profilo Kültür Merkezi’nin salon işletmecisi Abdullah Kaan Başkıran, Bakanlığın kararının zor günler yaşayan tiyatrolar için önemli bir jest olduğunu belirterek, şu eleştiriyi yapıyor: “Benim de sahnem Mecidiyeköy’de, DT benim 200 metre ötemdeki salonu diğer tiyatrolara uygun fiyatla tahsis edecek.
Sahnesi olanlar pandemiden beri çok zor durumda, biz ayda 35-40 etkinlik yaparken Ekim’de 10 etkinlik vardı. DT tahsis ettiğinde burada kaybım olacak. Diğer yandan bir oyunumu ‘aynı ilde sahnesi olana salon yok’ şartı nedeniyle Tekel Sahnesi’nde oynayamıyorum. Yani bana Anadolu’da oynayabilirsin diyor.
Turne masrafını hiç karşılayamayız. Bir ilde sahnesi olanın oradaki salonu alamaması büyük sıkıntı. Başvuru şartlarında bazı maddelerin değişmesi gerekiyor. Aynı semtteki salonu tahsis edemeyiz demeliler.”
BİLİM KURULUNUN İLK ADIMI ATILDI
Sahneye yasa tiyatroya kurul geliyor’ başlığıyla ilk kez KARAR’ın gündeme taşıdığı özel tiyatrocular ve Kültür Bakanı Mehmet Nuri Ersoy buluşmasında alınan kararlar hayata geçiyor.
Buluşmada tiyatro için yeni yasa ve destekler için bir kurul kurulu oluşturulması gündeme gelmişti. Edindiğimiz yeni bilgiye göre alınan kararların ilk adımı olarak Bakanlık çatısı altında bir çalışma grubu oluşturuldu.
Volkan Severcan, Erdal Beşikçioğlu, Emre Kınay, Behzat Uygur, Kerem Yılmaz, Mahir İpek, Mert Fırat, Özlem Daltaban, Ahmet Yenilmez gibi oyuncuların yer aldığı grupta Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi, Karagöz Derneği temsilcileri de var. Grubun çalışmalarının ilk meyvesi ise DT sahnelerini bağımsız tiyatrolara açmak oldu.
