Ankara'da yükselişe geçen intihar vakaları, toplumun ruh sağlığını ciddi şekilde etkilemeye devam ediyor.
Özellikle metro istasyonları gibi kamusal alanlarda intihar girişimlerine tanık olan vatandaşlar, toplu taşıma kullanırken derin bir huzursuzluk hissediyor.
AREL Üniversitesi PDR Müdürü Psikolog Yeliz Arda, medya tarafından servis edilen intihar haberlerinin özendirici olmaması gerektiğini vurgulayarak Yeni Ankara gazetesine çarpıcı açıklamalarda bulundu.
HABER DİLİNDE YENİ BİR YAKLAŞIM ŞART
Yeni Ankara'dan Zeynep Sude Yeşil'in haberine göre, Psk. Yeliz Arda, intiharların temelinde sosyolojik ve ekonomik nedenlerin yattığını belirtti. Ayrıca, basında yer alan intihar haberlerinin toplumun psikolojik sağlığını olumsuz yönde etkilediğini ifade etti. Psk. Yeliz Arda, artan intihar olaylarına dair önemli açıklamalarda bulundu.
Psk. Yeliz Arda, intiharın çok yönlü bir halk sağlığı problemi olduğunu ve toplumsal, kültürel, ekonomik, politik ve tıbbi birçok faktörle ilişkili olduğunu dile getirdi.
Bu nedenle, haberlerin doğru bir şekilde sunulmasının hayati önem taşıdığını vurguladı. Psk. Yeliz Arda, intihar vakalarını özendirici değil, azaltıcı yönde haberler yapılması gerektiğini savundu.
Olayın dramatize edilmesi yerine, intiharın altında yatan bireysel ve toplumsal sebeplere odaklanılmasının önemine dikkat çekti.
MEDYANIN İNTİHAR HABERLERİNE YAKLAŞIMI ÖNEMLİ
Psk. Yeliz Arda, medyanın intihar haberlerinde kullandığı dil ve görseller konusunda yeterince dikkatli olmadığını belirtti.
Dünya genelinde her 40 dakikada bir kişinin intihar sonucu yaşamını yitirdiğini hatırlatarak, intihar haberlerinin sıradan bir haber değeri taşımaması gerektiğini ifade etti.
Haberlerde olayın tüm detaylarının verilmesinin, benzer durumda olan bireyleri teşvik edebileceği uyarısında bulundu.
Depresif bir ruh haline sahip kişilerin ölüm arzusunu tetikleyebileceğini belirten Psk. Yeliz Arda, bu tür haberlerin umut aşılaması gerektiğini, aksi takdirde sorgulanması gerektiğini söyledi.
İNTİHARIN NEDENLERİNE ODAKLANMAK GEREKİYOR
Psk. Yeliz Arda, intiharın oluş şeklinden ziyade nedenlerine odaklanılması gerektiğini vurguladı.
Türk toplumunun intihar olgusuna meraklı olduğunu ve bu tür haberleri okuma eğiliminde olduğunu dile getirdi.
Psk. Yeliz Arda, intihar haberlerinin yüksek tiraj almasına rağmen topluma herhangi bir fayda sağlamadığını, aksine özendirici bir etki yarattığını belirtti.
Medyanın reyting kaygısıyla bu tür haberleri yapmaya devam ettiğini de ekledi.
ÖZENDİRİCİ DETAYLARDAN KAÇINILMALI
Psk. Yeliz Arda, intihar vakalarıyla ilgili haberlerde bazı detayların kesinlikle verilmemesi gerektiğini ifade etti.
Bu detayların intiharı özendirebileceği ve hatta yöntem öğretebileceği konusunda uyarılarda bulundu. Bu durumun sadece intihar olayları için değil, cinayetler için de geçerli olduğunu belirtti.
Daha önce yaşanan siyanürle toplu intihar olayını örnek gösteren Psk. Yeliz Arda, iki gün arayla ülkenin farklı illerinde benzer olayların yaşanmasının, yöntemin öğrenilmiş bir davranış olduğunu gösterdiğini söyledi.
Bu konuda ABD ve Kanada'da yapılmış araştırmaların da bulunduğunu ekledi.
İNTİHAR TOPLUMSAL BİR SALGINA DÖNÜŞEBİLİR
Psk. Yeliz Arda, intihar olaylarının bireysel bir vakadan toplumsal bir salgına dönüşebileceği riskine dikkat çekti.
İntihar haberlerinin özendirici bir dille yazılmasının ve intihar eden kişilerin kahramanlaştırılmasının yanlış olduğunu vurguladı.
İntihar vakalarını konu alan haberlerin dramatize edilmemesi gerektiğini savunan Psk. Yeliz Arda, yoksulluk veya başka nedenlerle intihar eden kişilerin durumunun dramatize edilmesinin, benzer durumları yaşayanlarda intihar eğilimini tetikleyebileceğini belirtti.
İntiharın kaçınılmaz olduğu ya da intihar edenin kahraman olduğu gibi söylemlerden kaçınılması, intihar detaylarının ve kullanılan yöntemin paylaşılmaması gerektiğini ifade etti.
HABERLERİN UZUN SÜRELİ ETKİSİ
Psk. Yeliz Arda, haberlerin etkisinin çok uzun süre devam ettiğini hatırlattı. Psikiyatrik hastalığı olan kişilerin, medyada yer alan bu haberleri bir çözüm olarak görebileceğini belirtti.
Özdeşleşme Kuramı ile, intihar eden kişiyle benzer özelliklere sahip bireylerin bu tür haberler sonucunda intihar etmeyi düşünebileceğini söyledi.
Haberlerin etkisinin yalnızca bir hafta sürdüğünün düşünüldüğünü ancak çevrimiçi erişim imkanları sayesinde çok daha uzun süre devam edebildiğini vurguladı.
Kişilerin intihardan önce intihar haberlerini okuyarak, diğer intihar yöntemlerini araştırdıklarını ifade etti. Medyada görsel paylaşımı ve birden çok yerde haber yapılmasının intiharı teşvik edebileceğini de ekledi.
Ne kadar fazla drama ve sansasyon olursa, kişilerin kendileriyle o kadar özdeşim kurabildiğini dile getirdi.
SOSYAL MEDYA İÇİN YASAL DÜZENLEME ŞART
Psk. Yeliz Arda, sosyal medyada dolaşımda olan çok sayıda intihar videosunun yıkıcı etkileri olabileceğine dikkat çekerek, bu konuda yeni bir kanun teklifi getirilmesi gerektiğini belirtti.
İntihar mesajları ve videolarının sosyal medyada kontrolsüz bir şekilde yayıldığını, geleneksel medyayı bile aştığını söyledi.
Yakın zamanda yaşanan üniversite öğrencisi Sena Düzgün'ün intihar haberini ve bununla ilgili hala devam eden paylaşımları örnek gösterdi.
Ayrıca, 2014 yılında gerçekleşen bir ODTÜ mezununun intiharını sosyal medyadan duyurmasını ve bu videoların hala binlerce kişiye ulaşmasını ele aldı.
Psk. Yeliz Arda, yeni medya ile ilgili yasal düzenlemelerin acilen yapılması gerektiğini düşündüğünü sözlerine ekledi.
