Anayasa değişiklik teklifinin 2. turunda ilk 7 madde kabul edildi

TBMM Genel Kurulu'nda, anayasa değişiklik teklifinin ikinci turunda, ilk 7 madde kabul edildi. 

Anayasa değişikliği teklifinde 2. tur oylamalarında 7. madde 340 "evet" oyu ile TBMM'de kabul edildi. Oylamada 484 milletvekili oy kullanırken, 7. madde için 136 ret, 3 geçersiz, 4 boş, 3 çekimser oy kullanıldı.

7. madde ‘Cumhurbaşkanının Adaylığı ve Seçimini' düzenliyor.

Genel Kurul'da 7. maddenin gizli oylaması sırasında CHP ve HDP, AK Parti milletvekillerinin gizli bir şekilde oylarını kullanmadığını öne sürerek itiraz etti.

Yaşanan tartışma sırasında iki partinin milletvekillerinin birbirlerinin üzerine yürümesi üzerine Bahçekapılı, birleşime ara verdi. Genel Kurul'da görevli kavaslar, birleşime verilen arada, kupaların içindeki zarfları topladı.

Aradan sonra birleşimi yeniden açan Ayşe Nur Bahçekapılı, 6.maddenin gizli oylamasının iptal edildiğini belirterek, yeniden gizli oylamaya geçildiğini duyurdu.

7.MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişiklik teklifinin 2.turunda 7. madde 340 evet oyuyla kabul edildi.

484 milletvekilinin katıldığı oylamada 136 ret oyu kullanıldı; 1 oy çekimser, 3 oy geçersiz, 4 oy boş çıktı. 

Maddeyle, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 7. maddesi ile cumhurbaşkanı seçilen kişinin partisiyle ilişiğinin kesilmesine yönelik düzenleme kaldırılıyor.

Değişiklikle cumhurbaşkanının seçilme şartları da belirleniyor.

6.MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişiklik teklifinin 2.turunda 6. madde, 342 oyla kabul edildi. 485 milletvekilinin katıldığı oylamada 138 ret oyu kullanıldı; 3 boş, 2 geçersiz oy çıktı.

Maddeyle, Anayasanın TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor.

Buna göre, TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis Soruşturması" ve "Yazılı Soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak, "Gensoru" denetleme yetkisinden çıkarılacak.

ALTINCI MADDEDE ARBEDE ÇIKTI

Altıncı maddenin oylandığı sırada sükunet yerini gerginliğe bıraktı. CHP'li vekiller, oyların gizli kullanılmadığını öne sürerek tartışmanın fitilini ateşlediler. Tartışma büyüyünce altıncı maddenin oylaması iptal edildi ve oylama yenilendi.

Bu sırada vekillerin birbirinin üzerine yürüdüğü görüldü.

AK PARTİ İLE CHP MİLLETVEKİLLERİ ARASINDA TARTIŞMA

AK Parti milletvekilleri ile CHP milletvekilleri arasında tartışma çıktı. Anayasa değişiklik teklifi ikinci tur görüşmeleri devam ediyor. Beşinci madde üzerine verilen önerge hakkında Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkanvekili Özgür Özel söz aldı. Özel, milletvekillerinin dürüstlük yeminin ettiğini hatırlatarak, anayasa sadakat ve iç tüzüğe bağlılık terk edilmemesi gereken ve onur ve şerefinizle teminat altına aldıkları metinler olduğunu belirtti. Özel, şunları kaydetti:

“Kürsüyü koruma altına alacağız. Bu kürsüyü korumak için buradan oy kullanacak olan 550 milletvekilinin vicdanlarına emanet ediyoruz. Bugün bu kürsüyü Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri gelip korumayacak. Bu kürsüyü korumak için sizi yetiştiren öğretmenlerinizi, annenizin, babanızın, dedenizin, ninenizin, daha belki hiç doğmamış ama evlattan çok seveceğiniz hepimizin emin olduğu torunlarınızın beklentileri üzerine , bir kutsal emanete ihanet etmek yerine, onu alıp ta 1 Kasım’da yetkiyi alıp, dört yıl boyunca hakkını verip, dört yıl sonra millete teslim etmek yerine bugünkü bu metinle bu emaneti bir başkaları kullansın diye verip halkın karşısına utançla çıkmamak için gelecekte 23 Nisan 1920 Meclisinin torunları bu ülkenin dört bir yanında dedeleriyle gurur duyuyorken, bir gurur yaşayın diye bu irade teslimine ‘hayır’ diyin.”

AK parti Grup başkanvekili Mustafa Elitaş, 316 milletvekilinin imzalarıyla teklifin Meclise geldiğini hatırlatarak, 316 milletvekilinin imzalarıyla tescil ettiği metne ‘hayır’ demenin ihanet olduğunu belirtti. Elitaş, “Onun için 316 milletvekilinin ‘evet’ oylarıyla burada altına imza attığımız Anayasa değişiklik teklifine, 316 milletvekilini ‘hayır’a teşvik etmek onları ihanete teşvik etmektir. Nasıl Sayın Kılıçdaroğlu ‘ben bu Anayasa değişikliğine ‘hayır’ diye oy vereceğim diye kampanya yürütüyorsa, sayın Kılıçdaroğlu’ndan beyaz oy beklemek kendine ihanet anlamına gelir” ifadelerini kullandı.

HDP'Lİ SANCAR, BAKAN BOZDAĞ İLE GÖRÜŞTÜ

HDP Mardin Milletvekili Mithat Sancar, Meclis Genel Kurulu'nda oylama sırasında Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ile yaklaşık 15 dakika boyunca konuştu. Görüşme sırasında Bakan Bozdağ bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bozdağ ve Sancar’ın konuşması sırasında Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş da bir süre bulundu.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifinin birinci maddesine göre, Anayasa'nın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidilecek.

Buna göre, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.

Madde üzerinde önerge işlemleri başlamadan önce CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, yerinden söz alarak, usul tartışması açılmasını istedi.

Bunun üzerine TBMM Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, birleşime ara verdi.

5 MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişiklik teklifinin 2. turunda 5. maddenin görüşmeleri tamamlandı.

Anayasa değişikliği teklifinin, Meclis'in görev ve yetkilerini değiştiren 5. madde 342 oyla kabul edildi.

4. maddenin ikinci turda kullanılan 486 oyun 342'si kabul, 140'ı ret ve 4 oy ise boş çıktı.

Teklifin beşinci maddesiyle, TBMM'nin görevleri ve yetkileri, "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesinhesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor.

4. MADDE KABUL EDİLDİ

Anayasa değişiklik teklifinin ikinci turunda, dördüncü maddenin görüşmeleri tamamlandı

Anayasa değişikliği teklifinin dördüncü maddesi 342 oyla kabul edildi. 4. maddenin ikinci tur oylama sonucu: Kullanılan oy 486, 342 kabul, 138 ret, 1 çekimser, 4 boş, 1 geçersiz.

Maddeyle, Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor.

TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler, iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek.

Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.

3. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda, anayasa değişiklik teklifinin ikinci turunda, üçüncü maddenin görüşmeleri tamamlandı.

Teklifin 3. maddesi 342 "Evet" oyuyla kabul edildi.

Maddeye göre, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak.

2. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin ikinci maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 139 ret oyu kullanıldı, 4 boş oy çıktı.

Teklifin kabul edilen ikinci maddesi ile milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.

1. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda anayasa değişiklik teklifinin ikinci turunda 1. madde 345 oyla kabul edildi. 

Anayasa değişiklik teklifi ikinci turunda 1. madde oylamasına 486 milletvekili katıldı. 1. madde 345 kabul, 140 ret oyu alırken, 1 boş oy kullanıldı.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifinin birinci maddesine göre, Anayasa'nın "yargı yetkisi" başlığında değişikliğe gidilecek.

Buna göre, yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, "bağımsız ve tarafsız" mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK? 

Paketin Meclis’ten geçmesi halinde en geç hafta başında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayına sunulması bekleniyor. Cumhurbaşkanı 1-2 gün içinde onaylarsa paket 26 Mart’ta halkoyuna sunulabilecek. Süreçte sarkma olursa reerandum tarihi ötelenecek. 

İlk tur oylamalarda maddelere geçişte 338 “kabul” oyunu bulan AK Parti-MHP kanadı, daha sonraki oylamalarda 340- 347 aralığında kabul oyuna ulaştığı için ikinci turda da 330’un üzerinde oy bekliyor. 330 oyun altında kalan teklif maddesi düşecek. 330’un üzerinde, 367’ye kadar olacak kabul oyu, paketin referanduma gitmesi anlamına gelecek.

ÖNERGE VERİLEMEYECEK

İkinci turda, teklifin tümü ve maddeleri üzerinde görüşme açılmayacak; konuşmalar yapılmayacak, sadece maddeler üzerinde verilen değişiklik önergeleri görüşülecek. Birinci turda üzerinde değişiklik önergesi bulunmayan bir madde hakkında ikinci turda önerge verilemeyecek.

İkinci turda, 18'i maddeler üzerinde, biri de tümü üzerinde olmak üzere toplam 19 oylama yapılacak.

CHP'DEN 'GİZLİ OY' İTİRAZI

CHP, anayasa değişiklik teklifi oylamalarında, Genel Kurul salonunda bulunmayan bakanların vekaletle oy kullanmasının gizlilik ilkesine aykırı olduğunu savundu. Birinci tur oylamalarda Genel Kurul Salonunda bulunmayan bakanların vekaletle oy kullandığına işaret eden Özel, şu ifadeleri kullandı:

"Eğer vekaleti veren alana 'şu oyu kullan' diyorsa, bu oy gizlilikten çıkmaktadır. Demiyorsa da bir kişi kendi kararı doğrultusunda iki oy kullanmış demek oluyor. Bu önemli bir tartışma. İlk turda bakanlar vekaletle oy kullanmış buna itiraz edeceğiz. Gizli oylamada vekaletle oy kullanılmasıyla ilgili geçmiş örneklere baktığımızda; Meclis başkanvekillerinden Güldal Mumcu uygulatmamış, Sadık Yakut ise uygulatmış. Ama bu örneklerin hiçbiri anayasa değişikliği örneği değil. Pek çok anayasacı da vekalet gizli oyda kabul edilse dahi anayasa değişikliği gibi bir oylamada o oylamaya özel bir vekalet olması gerektiğini söylüyor. Bakanların vekaletlerini istedik, bir yıl kadar önce toplu vekalet vermişler. Genel ve toplu bir vekaletname var."

GÜNDEME GETİRECEĞİZ

Bu durumun birinci tur oylamaları sıkıntıya soktuğunu ileri süren Özel, bu tartışmayı Genel Kurul gündemine getireceklerini bildirdi.

Hiç kimsenin gizli oylamada vekaleti kabul etmemesi gerektiğini, bunun aksinin oylamaları sakatladığını savunan Özel, "Biz gördüğümüz her türlü eksiklik ve ihlalde Anayasa Mahkemesine gideriz. Rejim değişiyor. Anayasa Mahkemesi'nin temel görevi anayasa uygunluk denetimi. Anayasayı anayasanın ruhunu uygun olmayan bir şekilde değiştiriyorlar." diye konuştu.