Türkiye ekonomisi, hain darbe girişimi, terör olayları, Jeopolitik riskler ve küresel gelişmelerle zorlu bir yılı geride bıraktı. Dolar yeni rekorlar kırarken, kamuda dolar ihaleleri ve hesapları TL’ye çevrildi. Milyar dolarlık yatırımla gerçekleşen üç dev proje hizmete açıldı. Rusya ile uçak krizi çözüldü. 4,5G teknolojisi geldi.
Türkiye ekonomisi, FETÖ’nün 15 Temmuz hain darbe girişimi, terör olayları, bölgesel ve küresel gelişmelerin etkisiyle zorlu bir yılı geride bıraktı. Yıl içerisinde Amerikan Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırım beklentisi ve Donald Trump’ın ABD Başkanı seçilmesiyle dolar, art arda yeni rekorlar kırdı. Kur, yıl başından itibaren yüzde 20 değer kazanarak 3,60’a kadar yükseldi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ise doların ateşini düşürmek için politika faizini 50 baz puan artırırken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Türk Lirası’na destek çağrısı yaptı. Erdoğan’ın çağrısı üzerine kamu ve özel sektör harekete geçti, dolar hesapları Türk lirasına dönüştürüldü. Kamu ihalelerinin Türk lirasıyla yapılması kararı alınırken, vatandaşlar da ellerindeki dövizleri Türk lirasına çevirerek kampanyaya destek verdi. Alınan önlemlerle dolar yılı 3,5277 liradan kapattı. Yaşanan olumsuzluklara karşın Türkiye’de milyar dolarlık dev projeler hayata geçirildi.
Osmangazi Köprüsü ile başlayan açılışlar, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Avrasya Tüneliyle devam etti. İlk açılış, toplam 9 milyar dolarlık Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyu Projesinin en büyük ayağını oluşturan Osmangazi Köprüsü ile gerçekleşti. Bunu 3 milyar dolarlık Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve 150 yıllık bir hayal olan Avrasya Tüneli izledi. Bu proje ile Göztepe-Kazlıçeşme arasında yolculuk 100 dakikadan 15 dakikaya indi. Başbakan Yıldırım, yıl genelinde “Ekonomik Müjdeler Paketi”, “Doğu ve Güneydoğu Kalkınma Hamlesi” ve “Süper Teşvik” paketleri açıkladı. Böylelikle, birçok sektörün önünün açılması hedeflendi. Vergi barışı olarak da yorumlanan kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması düzenlemesi hayata geçirildi. Bu kapsamda, Maliye Bakanlığınca 77,6 milyar lira, Sosyal Güvenlik Kurumunca 34,3 milyar lira olmak üzere, toplam 111,9 milyar liralık borç yapılandırıldı. 74,5 milyonu bulan mobil aboneler de yine yıl içerisinde yeni bir teknolojiyle tanıştı. Türkiye, dördüncü nesil telekomünikasyon hizmeti olarak tanımlanan 4,5G uygulamasına geçiş yaptı. GÖKTÜRK-1 uydusu uzaya fırlatıldı.
Olağanüstü hal (OHAL) ilanı ile de kapatılan kurum ve kuruluşların bankalar ve diğer finans kuruluşlarındaki tüm hesaplarının bloke edilmesine karar verildi. Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) kapatıldı. Yılın ikinci çeyreğinde yüzde 4,5 büyüyen ekonomi, üçüncü çeyrekte yüzde 1,8 daraldı. Böylece ülke ekonomisinde 27 çeyrektir süren büyüme serisi, kesintiye uğramış oldu. Ekonomi dünyasında bazı önemli kayıplar da yaşandı. Türkiye’nin ve dünyanın önemli şirketlerinden Koç Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç ile Maliye Eski Bakanı Kemal Unakıtan yaşamını yitirdi.
31 MART: EKONOMİ BÜYÜDÜ MOODY’S NOT KIRDI
31 Mart’ta Türkiye ekonomisinin 2015’te yüzde 4 büyüdüğü açıklanırken, Standard & Poors 6 Nisan’da Türkiye’nin kredi not görünümünü “negatif’ten “durağan’a çevirdi. Moody’s ise 8 Nisan’da pas geçtiği kredi notunu, 18 Temmuz’da da negatif izlemeye aldı. 23 Eylül’de ise Türkiye’nin kredi notunu bir basamak indirerek “Baa3’ten “Ba1’e çekti. Böylece not, yatırım yapılabilir seviyenin altına indi. Moodys, 22 Kasım’da Türkiye’nin kredi notu gözden geçirme tarihini takvimden çıkardı. Üçüncü çeyrekte ise ekonomi yüzde 1,8 daraldı.
1 NİSAN: TÜRKİYE YENİ 4,5G TEKNOLOJİSİYLE TANIŞTI
Türkiye’de 74,5 milyonu bulan mobil abone sayısı bu yıl yeni bir teknolojiyle tanıştı. Dördüncü nesil telekomünikasyon hizmeti olarak tanımlanan 4,5G uygulamasına geçiş yaptı.Mobil cihazların internet erişimi için daha büyük bant genişlikleri ve yüksek hızlar sunan 4.5G ile birlikte mesajlaşma, görüntülü görüşme, mobil TV gibi hizmetler daha hızlı ve yüksek performansla gerçekleşti. FETÖ operasyonu kapsamında ise 527 şirket TMSF’ye devredildi. Kamu kurumlarında ihaleler TL’ye çevrildi.
19 NİSAN: BAŞÇI GİTTİ MURAT ÇETİNKAYA GELDİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı görevini Murat Çetinkaya, 19 Nisan’da Erdem Başçı’dan devraldı. 20 Nisan’da Murat Çetinkaya’nın ilk kez başkanlık yaptığı PPK toplantısında, faiz koridoru üst bandı 50 baz puan düşürülerek yüzde 10’a çekildi. Yıl içinde toplam 7 toplantıda 250 baz puan indirim yapan Merkez, bu indirimleri kur yükselişi nedeniyle ekimde durdurdu. 24 Kasım’da faiz koridoru üst bandını 25 baz puan, politika faizini 50 baz puan arttırdı. OPEC ise 30 Kasım’da petrol üretim seviyesini günlük 1,2 milyon varil düşürme kararı aldığını açıkladı.
24 HAZİRAN: ‘BREXİT’ KARARI STERLİNE TABAN YAPTIRDI
Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması ya da ayrılmaması için yapılan kritik referandumda halk “AB’ye Hayır” dedi. Ülkenin kaderini belirleyen referandumda “AB’ye Hayır” diyenler yüzde 51.9 olurken, “Evet” diyenler ise yüzde 48.1’de kaldı. Şok eden sonucun ardından, AB yanlısı İngiltere Başbakanı David Cameron istifa kararı aldı. Seçim sonuçları ile İngiliz Sterlini’nde kayıp da büyük oldu. 23 Haziran’da dolar karşısında 1,48 seviyesinde olan sterlin, yılı 1,23’ten kapattı. Böylece sterlin 2016 yılını yüzde 16,8 kayıpla kapatmış oldu.
17 TEMMUZ: HALKTAN10 MİLYAR $ KAMU İHALELERINDE TL
Türk halkı, 15 Temmuz hain darbe girişimi sonrası ekonomiyi de savunarak, Türk Lirasına destek oldu. Doların 3,08’e çıkması üzerine 10 günde yaklaşık 10 milyar dolar bozdurarak kur yükselişine “Dur” dedi. 8 Kasım’da ABD Başkanı seçilen Donald Trum ve Avrupa Parlamentosu’nun müzakereleri dondurma kararı kuru ateşledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın çağrısı üzerine, “Dolarını boz” kampanyasıyla 3,60’ı gören doların ateşi 3,52’ye kadar düştü. Merkez Bankası politika faizini 50 baz puan artırdı. Kamuda tüm ihaleler ve hesaplar TL’ye çevrildi.
9 AĞUSTOS: UÇAK KRİZİ ÇÖZÜLDÜ, TÜRK AKIMI İMZALANDI
Rusya ile uçak krizi çözüldü. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, uçak krizi sonrasında ilk kez yüz yüze Saint Petersburg’ta görüştü. Böylelikle iki ülke arasında yeni bir sayfa açılırken, sıkıntılı bir süreç atlatan turizm sezonu da 2016’nın son 3 ayında hareketlendi. Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Türk Akımı Projesi’nin hükümetlerarası anlaşması da İstanbul’da imzalandı. Putin, Türkiye’ye yönelik yaptırımları kaldırmaya başladı. Rus ambargosuyla durdurulan Yaş Meyve Sebze ihracatı Kasım 2016’da yeniden başladı.
25 KASIM: OTOMOBİLE GELEN ÖTV ZAMMI
Kur artışıyla zor günler geçiren otomotiv sektöründe ÖTV artırıldı. Yeni ÖTV’de motor silindir hacminin yanı sıra, fiyat kriteri de devreye alındı. Buna göre, motor hacmi 1600 CC’yi geçmeyip, değeri 40 bin lirayı aşmayanlar için yüzde 45, 40 bin ve 70 bin lira arasındakilere ise yüzde 50 ÖTV geldi. Motor silindir hacmi 1600- 2000 CC olan, değeri ise 100 bin lirayı aşmayan araçların ÖTV’si yüzde 100 olarak belirlendi. 2000 CC üzeri araçlarda yüzde 145’ten yüzde 160’a çıkartıldı. Burada fiyata göre farklı kademe belirlenmedi. Bu artışla, bu sınıftaki araçların fiyatları yüzde 6.1 zamlandı.
14 ARALIK: FED 4 FAİZ ARTIŞIYLA BAŞLADI 1’E RAZI OLDU
2016’ya 4 faiz artış hedefiyle başlayan Amerika Merkez Bankası (FED), sadece bir defa faiz artırabildi. Büyüme, enflasyon ve istihdam rakamları ile ABD ekonomisi 2016’ya damgasını vurmayı başardı. 14 Aralık’taki toplantısında politika faizini 25 baz puan yükselterek 0,50-0,75 aralığına çeken paranın patronu, doların küresel piyasalarda da değer kazanmasını sağladı. Aralık toplantısında 17 üyenin 2017 sonuna ilişkin faiz oranı beklenti ortalaması yüzde 1,1’den yüzde 1,4’e çıktı. Bu yükseliş, 2017’de 25 baz puanlık üç faiz artışına işaret ediyor.
