Telefon uygulamasıyla taksi çağırma hizmeti veren Uber, yolcular tarafından daha güvenli olması nedeniyle tercih edilmişti. Ticari taksi şoförleri ise işlerinin azalmasını bahane ederek Uber araçlarına saldırıda bulunmuştu. İşte, tüm yönleriyle Uber olayı...
Uber, İstanbul'da hizmet vermeye başladığı 2014 yılından itibaren, yolcular için popüler bir güvenli ulaşım seçeneklerinden biri olmuş ve Türkiye'de 4,5 milyondan fazla kişi tarafından kullanılmıştı. Uber uygulaması İstanbul'da 14 bin 500 taksi sürücüsü tarafından kullanılmış, taksiciler dışında VIP olarak tanımlanan araçlarla taşımacılık yapanlar da olmuştu.
UBER YASAĞI KALKTI MI?
Mart 2018'de taksi şoförleri ile Uber üzerinden hizmet veren sürücüler arasında süre gelen gerginlik hat safhaya ulaşmıştı. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, konuyla ilgili hazırlanan bir raporda, "Uber ya tamamen engellenmeli ya da yasal meşruiyete kavuşturulmalı" önerisini sunmuştu. Taksici esnafı meslek odalarının davaları sonucu Uber için Aralık 2019'da erişim engeli kararı verilmiş, şirketin Türkiye'deki faaliyetleri durdurulmuştu.
İlk derece mahkemesinin aldığı kararı hatalı bulan İstinaf Mahkemesi, 24 Aralık 2020 tarihinde Uber'in erişim yasağını kaldırdı. Uber Global sözcüsü, "Türkiye'ye inanıyoruz ve bağlıyız. İstinaf mahkemesi Uber Taksi ile faaliyetlerimizi sürdürmeye devam edebileceğimizi teyit ettiği için mutluyuz. Uygulamamızı İstanbul'daki tüm yolcu ve sarı taksi şoförlerine sunmaya devam edeceğiz" dedi.
UBER NEDİR?
Uber, akıllı telefon üzerinden hizmet veren bir yolcu taşıma uygulamasıdır. Telefona yüklendikten sonra kullanıcılara gidecekleri yere götürecek ulaşım aracını tespit etme, bulma, çağırma, fiyatını ve güzergahını belirleme hizmeti vermektedir. Kullanıcı gideceği yere taksi, lüks araç ya da herhangi bir araç ile gitme seçeneklerine sahip olabiliyor.
Nereye gidileceği ilk etapta sisteme yazıldığı için şoföre nereye gideceğinizi tarif etmekle uğraşmaya gerek kalmıyor. Uber ulaşım hizmeti kredi kartı ile ödeme imkanı sağladığı için nakit para bulundurma zorunluluğunu da ortadan kaldırmış oluyor.
Araç arayanlar ile araç sahiplerini buluşturan sistem Uber, dünyada İstanbul ile birlikte 315 ülkede hizmet veriyor. 2014'ten beri İstanbul'da kullanılmakta olan Uber, Çeşme ve Bodrum'da özel tekne bulma ve çağırma seçenekleriyle hizmet vermek için hazırlık yapıyordu.
UBER NASIL KULLANILIR?
Uber'i kullanmak için ilk olarak hizmete üye olmak gerekiyor. İster uber.com sitesinden, ister Android veya iPhone uygulamasından üye olabiliyorsunuz. Sonrasında bir araca ihtiyaç duyduğunuzda, uygulama üzerinden alınmak istediğiniz konumu seçiyorsunuz. Konumunuza göre araç talep ettiğinizde, bir sürücü talebinizi üstleniyor.
Daha sonra gitmek istediğiniz yeri seçiyorsunuz ve aracı bekliyorsunuz. Dilerseniz varış noktasını seçtikten sonra, daha araç gelmeden bile yolculuğun ne kadar tutacağını görebiliyorsunuz.
UBER TÜRKİYE'DE NEDEN YASAKLANDI?
Ticari taksi sahipleri ve şoförleri, Uber sisteminin Türkiye'de vergi ödemediği, bunun da haksız kazanç olduğundan şikayet ediyordu. İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Başkanı Yahya Uğur, taksicilerin bu uygulamadan rahatsız olduğunu belirterek şu bilgileri vermişti: "Taksiciler plaka alıp vergi ödüyor. Uber uygulamanın hesapları Hollanda bankalarıyla çalıştığı için hiçbir şekilde vergi ödenmiyor."
Taksiciler, Uber'in vergi ödemediğini savunsa da firma ödediğini belgeleriyle dile getirmişti. Emniyet Genel Müdürlüğü ise 81 ile Uber şoförlerine ve yolcularına 'korsan taşımacılık' gerekçesiyle para cezası kesilmesi talimatı göndermişti.
UBER CEZASI NE KADAR?
Yolcu taşıdığı tespit edilen Uber sürücüsüne, ilk yakalamada 2 bin 532 TL, ikincide ise 4 bin 220 TL ceza kesildi. Eğer yolcuyu taşıyan sürücü, araç sahibi ise trafik cezası dışında araç 60 gün bağlandı.
Ayrıca yolculara da 281 lira ceza kesildi. 12 Aralık 2019'da gönderilen talimatta, sahibinin kullanmadığı araçların bağlanmaması gerektiği belirtilmişti ve Anayasa Mahkemesi'nin 11 Eylül 2014 tarih ve 2014/52 sayılı kararı gösterilmişti. 12 Aralık 2019'dan önceki uygulamada, yolcu taşıdığı tespit edilen Uber araçları, sürücünün kim olduğu gözetilmeksizin 60 gün bağlanmıştı.
Emniyet yetkilileri, Uber sistemi ile çalışan araçların 'tarifeli yolcu taşıma' yetkisinin bulunmadığını, bu yöntemin korsan taksicilik alanına girdiğini belirtmişlerdi. Yetkililer, belediye sınırları içinde tarifeli yolcu taşımacılığının sadece ticari taksi, M plakalı minibüs, halk otobüsü ve belediye otobüslerine ait olduğunu kaydetmişti.
UBER VERGİ ÖDÜYOR MU?
2019 yılında konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Uber Genel Merkezi, "İstanbul'daki UberXL araçlarımızda Ulaştırma Bakanlığı'ndan ve İstanbul Belediyesi'nden gerekli belgeler temin edildi ve vergimizi vererek çalışıyoruz. Gerekli belgelere (D2) sahip olduğumuz için korsan diye tabir edilen yasadışı taşımacılık unsurlarına uygulanan cezalar bize uygulanmamalı. Kanunun farklı şekillerde yorumlanması yenilikçi teknolojilerin önünü kapatıyor. Amerika'da New York, San Francisco, Los Angeles, Fransa'da Paris Uber'in en yaygın olarak kullanıldığı şehirlerden. Uber, ulaşım teknolojisiyle şehirlere katkı sağlamak için bütün dünyada bakanlıklar ve belediyeler ile el ele çalışıyor" değerlendirmesinde bulunmuştu.
UBER'İN AVANTAJLARI NELER?
Uber şoförlerinin kimlik ve iletişim bilgilerine uygulama üzerinden ulaşılabilmesi sayesinde yolcular tarafından Uber hizmeti, ticari taksiye göre daha güvenli bulunuyor. Şikayet alan ya da düşük puan alan Uber şoförleri sistemden çıkarılıyor. Ayrıca araçta unutulan bir eşya için uygulama üzerinden şoföre ulaşmak ve konumunu görmek mümkün.
Yolcu, gitmek istediği adresi uygulama üzerinden işaretleyerek hem yolu tarif etmek zorunda kalmıyor, hem de daha yola çıkmadan ödeyeceği ücreti öğreniyor. Bu sayede güzergahı önceden gören Uber şoförleri de çağrıyı kabul ediyor veya etmemeyi tercih edebiliyor.
Ticari taksiler için için gelen şikayetlerden bazıları şöyle:
* Kısa mesafe alma. Yağmurda alma. Yol bilmeyeni dolaştır. Kadınlara sark. Trafik kurallarını hiçe say. Fiş iste düşmanlık yapsın. Arabalar leş gibi. Turistleri dolandır. Havalimanında bomba patlar 100 dolara insan taşı. Bu yüzden taksi değil Uber.
* Uber, bana özgürlük verdi. Sırf geç saatte saçma sapan şoförlerle muhatap olmayayım diye taksi kullanamıyordum. Artık hiçbir planımı ertelemek zorunda kalmıyorum. Evime rahatça tek kelime etmeden gidebileceğimi biliyorum. Daha ne olsun ki.
* Hiç şöyle bir şey duydunuz mu: "Baca temizleyicileri, evlerine doğalgaz döşeyenlere karşı eylem yapıp Vaillant'ı ihanetle suçladı, telefonla çağırdıkları teknik servis elemanlarını dövdü vs." Değişimin önüne geçemezsiniz.
* Bir gün takside cüzdanımı düşürdüm gece taksi durağına gittim bindiğim taksinin evine gittiğini söylediler. Ertesi gün işyerimden aradım taksimetreyi açıp cüzdanımı getirmesini istedim 20 liralık yol 35 lira yazmıştı şimdi soruyorum kim emek hırsızı? Uber mi?
* Gecenin 12'si ve Ankara'da yurduma gitmeye çalışıyorum. Kolej gibi sıkıntılı bir yerde taksiye bindim gideceğim yeri söylediğimde 2 dakikalık mesafe için beni neden yoruyorsun gibi tepki aldım ve inmek zorunda bırakıldım.
* Ee kısa mesafe almazsan, yolu uzatırsan, uzattığın yol için müşteriyle münakaşaya girersen, trafik içinde magandalık yaparsan elinden müşterileri böyle tek tek alırlar.
* 2 milyona alınan plakayı 30 bin liralık otomobile takıp 5 kilometre mesafeye yolcu beğenme; sonra randevuya deri koltuklu lüks araçla gelen Uber şoförüne saldır. Tam Türk işi.
* Kısa mesafe gittiğin için surat asan, arabayı hoyrat kullanan ya da yağmurda koltuklar ıslanmasın diye almayan, istediği yoldan gidemedi diye oflayıp puflayıp trafiğe kaldığında sinirli bakış atan bir Uber şoförü görmediğimiz için tercih ediyoruz.
* Önceki gün sis yüzünden iptal olan vapurları fırsat bilip, Üsküdar-Beşiktaş arası taş çatlasa 30 lira tutarken, kişi başı 15 liraya 4 kişiyi götürmeye kalkan fırsatçı taksiciler yüzünden mi?
