Eski adıyla ‘Rüzgârlı Tepe’, yeni ismiyle Esenler’de bamya tarlaları yerini önce gecekondulara ardından yüksek apatmanlara bıraktı. Türkiye’nin en kalabalık ilçelerinden Esenler’in tarihi Cihan Aktaş’ın yazdığı ‘Rüzgârla İyi Geçinmek-Esenlerin Kuruluşu’nda hikâye tarzında ve söyleşiler eşliğinde anlatılıyor.
İlk adı Faziletler Tepesi idi. 70’li yıllardan önce ise Rüzgârlı Tepe olarak anılıyordu. Öyle ki o dönemde hızlı yapılaşma başlamamıştı, insanlar burada temmuz ayında bile montla dolaşıyordu. Günümüzdeki adı ise Esenler. Burası İstanbul ve Türkiye’nin en kalabalık ilçelerinden. Balkanlar ve Anadolu’dan gelen göçmenler burada yaşayanlar arasında ağırlıkta. Dut bahçeleri, meralar, mandıralar, koyun sürüleri, üzüm bağlaları, bamya tarlalarınun bulunduğu; nohut ve buğday gibi tahılların yetiştirildiği bu köyün 50 yıl içinde ilçeye evrilmesinin öyküsü yazar Cihan Aktaş’ın kaleminden ‘Rüzgârla İyi Geçinmek-Esenlerin Kuruluşu’ adlı kitabın satırlarına döküldü.
Bu kitap, Aktaş’ın 2015’te yayımlanan ‘Şehir Tutulması’ adlı çalışmasını okuyan Esenler Belediye Başkanı M. Tevfik Göksu’nun teklifiyle ortaya çıkmış. Aktaş daha önce birkaç gittiği bu semte, kitap için haftada iki kez düzenli ziyarette bulunmuş. Esenler Şehir Düşünce Merkezi ile birlikte çalışan Aktaş, kitabında ilçeyle ilgili dile getirilmemiş, saklı kalmış, gözden kaçırılmış, Esenler’i kendine has bir yerleşim kılan hikayeleri anlatıyor. Aktaş “Hikayeye dayalı bir kitap, başka türlü yazamazdım” diyor. Kitap ilçelerin tarihini ve kültürel yapısını anlatanlardan çok ama çok farklı bir tarzda kaleme alınmış. İlçenin hafızasına ve mirasına yaptığı söyleşilerle nüfuz eden Aktaş, ilçeye mübadele sonucu gelenler kişilerin bu kadar fazla olduğunu daha önce bilmediğini söylüyor. Kitapta ilçenin bu açıdan ele alınışdan ziyade samimi bir dille yazılan tarihi geçmişine dair ilgi uyandırmayı başarıyor.
Aktaş, kitapta Bayrampaşa ilçesi ve Esenler Otogarı’nın açılma sürecine kadar olan süreyi kaleme aldı. Yani 1993 yılına kadar... Bizans Litros’u ve Avas’ı, Cumhuriyet’ten sonra 1939’da Esenler ve Atışalanı olan, 1993’te Güngören’den ayrılarak ilçe statüsü kazanan bu ilçeye Atışalanı da bağlandı. Aktaş kitapta bu süre içindeki değişimi o dönemin aktörleri olan mübadil ve göçmenlerle yaptığı söyleşilere dayalı kaleme almış. Kitapta hatırı sayılı sayıda söyleşi bulunuyor.
Aktaş kitabında otogarla ilgili şöyle güzel bir benzetme yapıyor: “Esenler, otogar yolcularına hoş bir kabul gösteren ‘giriş kapısı’ İstanbul’un. Elbette bir eşik her zaman umutla anlam kazanır. Henüz vakit var, diye düşündürür göründüğünde. Eşik, geçtikten sonra artık bir daha asla eskisi gibi olmanıza izin vermeyecek ara bölge, kimileri için doğruca asil hedefe açılırken kimileri nezdinde yeni bir yurdun kalıcı adresini veriyor; kimileri için ise zor karar ve durumlarla yüzleşmenin sahnelerini hazırlıyor.”
Kitapla birlikte ilçede bir gezintiye çıkarsanız, bu çalışmanın sizi sokak sokak ayrıntılı gezdirdiğini görüp, köşe başındaki bir tatlıcının öyküsünü de öğreneceksiniz. Tabii o denli büyük bir ilçeyi gezmek epey zamanınızı alacaktır. Bu kadar kalabalık bir ilçede yaşamın rahatsız edip etmediğini Menderes Mahallesi sakinlerinden Mustafa Ustaoğlu, kitapta şu sözlerle açıklıyor: “Kalabalık bizi niye rahatsız etsin? Herkes ne yaparsa onu yapıyoruz.”
Kitabın ikincisi ise yolda. Aktaş, yayın tarihini henüz veremiyor ama ikinci kitabında güncel sorunları anlatacak, bunların çözüm imkanlarını yine günümüz şatlarında sunmaya çalışacak.
Kitapta yer alan binalara ilişkin fotoğraflar da yer alıyor. Melih Cevdet Anday bu kitap için “İşte bu üç yol üzerindeki eski yapılar ve onlarda oturanlar bir usta yönetmenin elinden çıkmış film gibi bir bir gözlerimizin önünde canlanıyor” demiş.
