Norveçli polisiye yazarı Jo Nesbo, Shakespeare’nin ünlü eseri ‘Macbeth’i yeniden yorumladı. Nesbo, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden 25 yıl sonrasına giderek 70’lerde bir distopya yaratıyor. İki eser arasındaki bağlantı noktası ise elbette güç unsurunun kişinin ve onun etrafında yer alanların hayatını derinden etkilemesi.
FERİDE ŞENOL
Dünyanın önde gelen ve en çok satan polisiye yazarlarından biri olan Jo Nesbo, Doğan Kitap’ın çevirip yayınlamaya devam ettiği ‘Shakespeare Yeniden’ serisinde ‘Macbeth’i yeniden yorumladı. Kitapları 50’den fazla dile çevrilen Nesbo, 1997-2017 yılları arasında yazdığı onbir kitaplık ‘Dedektif Hole’ romanlarıyla polisiye meraklılarının ilgisini çekti. Çocuk kitapları da kaleme alan Nesbo’nun eserleri televizyon ve sinemaya da uyarlandı.
William Shakespeare’in pek çok kez sahneye ve sinemaya uyarlanan oyunu aynı zamanda yazarın en kısa ve en önemli trajedilerinden biri. Oyun gücü, iktidarı ve güçlünün yanında kalma arzusuyla yakınlarına ihanet eden insanları konu alır. ‘Macbeth’, Shakespeare’in diğer kötü kahramanlarına benzemez, bilinçli bir şekilde kötülüğü seçer, yaptıklarından canı yanar. Shakespeare, iyi bir insanın ahlaki değerlerini alt üst ederek kötülüğün kalıcılığını ve bulaşıcılığını anlatmaya çalışır. Kim bilir Macbeth belki de sadece bir piyondur...
Jo Nesbo ise ‘Macbeth’i İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden 25 yıl sonrasına getiriyor 70’lerde bir distopya yaratıyor. Fabrikaların terk edildiği, işsizlikle insanların hayatta kalma/kalamama hallerinin içerisinde çeşitli bağımlılıkların hızla yayıldığı, fuhuşun ve siyasi yolsuzlukların çok fazla olduğu bir kasaba. Üç kız kardeş, bir motorcu çetesi, kasabaya yeni atanan bir başkomiserin etrafında dönüyor olaylar. Macbeth, SWAT takımının lideri, cesur, sağlam, karizmatik ve dürüst bir polis. Nesbo’nun ünlü dedektif anti kahraman Harry Hole’e benziyor Macbeth; kötü, karanlık bir kasaba da mücadele verirken birden kulağına “Yükselmek istiyorsa önüne çıkan herkesi öldürmelisin” cümlesi fısıldanıyor. İktidarın şehvetine bir kez kapılan insanın hayatının sonuna kadar onu etkileyecek hatalar yapmasına bir kez daha şahit oluyoruz.
Shakespeare’in ‘Macbeth’i Nesbo’nun çok sevdiği alanlarda gezdiği için Nesbo’nun yeniden yazımında da suç, haksızlık, insan ruhunun kötü yanları, hırs ve iktidar kavramlarını yerlerini koruyor. Yalnız Shakespeare’in inceliğini ve niteliğini Nesbo’nun kahramanlarında ve anlatımında göremiyoruz. Nesbo, kendi hayal gücünü ve gerilimli bir okumayı sunuyor okuruna. Kan, patlayan silahlar, uyuşturucu, kafa karıştırıcı bir atmosferin içerisinde Shakespeare’in kısaca anlattıklarını 500 sayfalık bir esere dönüştürüyor. İki eser arasındaki bağlantı noktası ise elbette güç unsurunun kişinin ve kişinin etrafında yer alan insanların hayatlarını derinden etkilemesi.
Oyunun kargaşık bulunan kısımlarının azalmasına yardımcı olmak için Nesbo ana karakterlerinin pek çoğunu bir uyuşturucu ticaretinin içerisine sürüklüyor. Cezasızca ölümün kendince bir yolunu buluyor. Korkutucu halüsinasyonlara yol açan bu uyuşturucu kitabın içerisinde yer alan gerginliğin de dozunun elbette yükselmesine neden oluyor. Nesbo, uyuşturucunun yanı sıra kumara da yerini veriyor ‘Macbeth’te. Bağımlılık katmanlarının çeşitli evrelerle yer bulduğu eserde küçük kalabalıkların ahlaksal çöküşlerine de tanık oluyoruz. Suç, suça bağımlılık, suçluların birbirleriyle kurdukları ilişki ve en çok sadakat tekrar tekrar sınanıyor romanın içinde.
Yabancı basında çok eleştirilen ‘Macbeth’ yorumlaması, Jo Nesbo fanatiklerini hayal kırıklığına uğratmışa benziyor. Türkiye’de ise kitabın yankısının başka türlü olabilir...
Macbeth
Jo Nesbo
Doğan Kitap
571 sayfa / 39 TL
